Άνδρος Νικολαΐδης: Ο προασπιστής των συμφερόντων της Κύπρου

Ο Πέτρος Παπαπολυβίου και ο Κώστας Βενιζέλος περιγράφουν τον αείμνηστο Κύπριο διπλωμάτη, ο οποίος υπηρέτησε στην Ουάσινγκτον και προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην πατρίδα μας.

• Ευαγγελία Σιζοπούλου
• Ο Φιλελεύθερος

Στην αιωνιότητα πέρασε την 4^η Φεβρουαρίου ένας διαχρονικός προασπιστής των συμφερόντων της Κύπρου, ένας βετεράνος αγωνιστής της ΕΟΚΑ, ένας ενεργός άνθρωπος στη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας. Ο πρώην διπλωμάτης Άνδρος Νικολαϊδης από τη Γαλάτα, «έφυγε» σε ηλικία 82 ετών, αφήνοντας κληρονομιά ένα σπουδαίο έργο με πορεία χρόνων στην κυπριακή διπλωματία και με συμμετοχή στον απελευθερωτικό αγώνα – ορόσημο της ιστορίας αυτού του τόπου.

Ο εκλιπών μετά το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα και την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας διορίστηκε στο υπουργείο Εσωτερικών και από το 1964 υπηρέτησε το υπουργείο Εξωτερικών και το Διπλωματικό Σώμα. Διετέλεσε Πρέσβης στην Ινδία (1979-1983), στα γραφεία του ΟΗΕ στη Γενεύη (1983-1987), στη Ρώμη (1987-1991), στη Βόννη (1992-1996) και στην Ουάσινγκτον (1996-1998). Άνθρωπος μαχητικός, εργατικός που μέσα από τις γνωριμίες και το διπλωματικό κύκλο που ανέπτυξε κατόρθωσε να προσφέρει πολύτιμες υπηρεσίες στην Κύπρο, ακόμα και σε ιδιαίτερα δύσκολους και χαλεπούς καιρούς για την πατρίδα μας.

Για τον Άνδρο Νικολαΐδη μίλησαν στον «Φ» άνθρωποι που όχι μόνο τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του αλλά και οι οποίοι μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του, διατηρούσαν επαφές, λέγοντας πως δεν σταμάτησε στιγμή να κάνει παρεμβάσεις για το Κυπριακό. Πρόκειται για τους ακαδημαϊκό Πέτρο Παπαπολυβίου και δημοσιογράφο Κώστα Βενιζέλο, οι οποίοι για αρκετά χρόνια γνώριζαν τον Άνδρο Νικολαΐδη, σκιαγραφώντας σημαντικές και ενδιαφέρουσες πτυχές της πολυσχιδούς προσωπικότητας του.

Ο ακαδημαϊκός Πέτρος Παπαπολυβίου περιγράφει τον εκλιπόντα ως έναν «ωραίο άνθρωπο και γοητευτικό συζητητή, με μεγάλη αγάπη στην ιστορία, στην Κύπρο και την Ελλάδα». Τον «τοποθετεί» σε τρεις πυλώνες, οι οποίοι δίνουν ξεκάθαρα το στίγμα του: Στο ρόλο του ως αγωνιστής της ΕΟΚΑ, στη μεθοδικότητά του ως διπλωμάτης που το άνοιξε την πόρτα σε ισχυρές χώρες  και στο ενδιαφέρον του για τον Πολιτισμό και τα Γράμματα. «Με τον Άνδρο, – επέμενε να υπογράφει με «δ» το όνομά του -, πάντα είχες να μάθεις κάτι. Μαζί με την αγωνία για την Κύπρο, νοιαζόταν για το αρχείο του, για την τύχη «των χαρτιών του», για μια έκδοση που την ετοίμαζε χρόνια, στην κάθε της λεπτομέρεια. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια μελετούσε ενδελεχώς τον ξένο Τύπο και το διαδίκτυο και έστελλε σε φίλους του, σχεδόν σε καθημερινή βάση, ενδιαφέροντα άρθρα και ειδήσεις για τις διπλωματικές εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τα εθνικά μας θέματα, αλλά και για ζητήματα που αφορούσαν την ελληνική ιστορία και την ελληνική γλώσσα. Το τελευταίο του ηλεκτρονικό μήνυμα, μας εστάλη την Τετάρτη, 3 Φεβρουαρίου, στις 9.00 το βράδυ και αφορούσε μια συνέντευξη μιας Ελληνίδας δασκάλας Ελληνικών σε ξένους», δηλώνει ο κ. Παπαπολυβίου.

Στο προσωπικό του ιστότοπο ο κ. Παπαπολυβίου επέλεξε να αναρτήσει ένα απόσπασμα από παλαιότερη συνέντευξη του Άνδρου Νικολαΐδη στον «Φιλελεύθερο» και στη δημοισογράφο Αντιγόνη Σολωμονίδου – Δρουσιώτου:

• «Αν γράφατε την ιστορία τι θα λέγατε για τον Κίσινγκερ;

Ότι ήταν αλαζονικός και υπερόπτης. Πίστευε στην αρχή της δικής του δύναμης την οποία επέβαλλε κυρίως με στρατιωτικά καθεστώτα. Μελλοντικά πιστεύω ότι ο Αμερικάνος ιστορικός θα του καταλογίσει μεγάλες ευθύνες για την τραγωδία της Κύπρου που αναγνωρίζεται ήδη ως μια από τις μεγάλες διπλωματικές του αποτυχίες.

• Για τον Μακάριο τι θα γράφατε;

Ο Μακάριος ήταν μια αδιαμφισβήτητη προσωπικότητα, με πολλά θετικά στοιχεία, χαρισματικός ηγέτης ο οποίος εντυπωσίαζε στο εξωτερικό, αλλά είχε και τις δικές του αδυναμίες. Πίστευε πολύ στις προσωπικές του δυνάμεις γι αυτό έγιναν λάθη στην πορεία.

• Θα μπορούσε να αποτρέψει το πραξικόπημα με δεδομένο ότι γνώριζε ότι το πρόβλημα ήταν ο ίδιος;

Εκ των υστέρων πολλά μπορεί να λεχθούν. Ίσως ο Μακάριος να έμεινε πολλά χρόνια στην εξουσία και σε κάποιο σημείο θα έπρεπε να αποχωρούσε. Με το κύρος του στην Αφρική μπορούσε να ηγείτο επιτυχώς ιεραποστολής για εκχριστιανισμό εκατομμυρίων Αφρικανών όπως έπραξε στην Κένυα, ενώ ταυτόχρονα θα συνέχιζε τον πνευματικό και εθνικό του ρόλο στην Κύπρο ως εθνικό κεφάλαιο για τον Ελληνισμό της. Όμως έμεινε στην πολιτική, διότι προφανώς πίστευε ότι ο ίδιος μπορούσε να λύσει το Κυπριακό.

• Έχουν γραφτεί πολλά, παραποιείται ή όχι η ιστορία;

Εξαρτάται ποιος τα γράφει. Το ότι γίνεται προσπάθεια παραποίησης της ιστορίας είναι ολοφάνερο, ακόμα και στους επίσημους κύκλους εδώ στην Κύπρο γίνεται μια προσπάθεια να «δούμε» ρεαλιστικά την ιστορία. Μα η ιστορία είναι γεγονότα, δεν αλλάζει με το ρεύμα της εποχής».

Από πλευράς του ο δημοσιογράφος Κώστας Βενιζέλος αναφέρει στον «Φ»: «Με τον Άνδρο Νικολαΐδη γνωριστήκαμε όταν με τον Μιχάλη Ιγνατίου κάναμε την έρευνα για τα μυστικά αρχεία του Κίσινγκερ. Χρειάστηκε να τον συναντήσουμε πολλές φορές και μαζί και μόνος μου στη συνέχεια, καθώς βίωσε τα γεγονότα από κοντά. Μας είχε παραχωρήσει μια μακρά συνέντευξη με δικές του ιστορικές μαρτυρίες. Το 1974 υπηρετούσε ως διπλωμάτης στην Ουάσινγκτον και ήταν εκεί όταν ο Μακάριος είχε μεταβεί στην αμερικανική πρωτεύουσα, μετά το πραξικόπημα και την εισβολή, για επαφές. Βίωσε από κοντά τα δρώμενα σε μια πρωτεύουσα που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Ο Άνδρος Νικολαΐδης και μετά την μακρά διαδρομή του στη διπλωματική υπηρεσία, καθημερινά ενημερωνόταν, έγραφε και έστειλε σε πολλούς ηλεκτρονικά μηνύματα. Για κείμενα που διάβασε και ήθελε να τα γνωστοποιήσει, σχόλια που έκανε ο ίδιος. Ήταν πάντα μάχιμος και αγωνιούσε για την πατρίδα του. Εξ όσων μου είχε αναφέρει παλαιότερα είχε τελειώσει τη συγγραφή ενός βιβλίου με τις εμπειρίες του ως διπλωμάτης ενώ προέβηκε και σε ανάλυση ιστορικών γεγονότων, που επηρέασαν την πατρίδα μας».

Ποιος ήταν ο Άνδρος Νικολαΐδης

Ο Άνδρος Νικολαΐδης γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου 1938 στη Γαλάτα. Ήταν νυμφευμένος με την Ηρώ Μακρή εξ Αμμοχώστου και μαζί απέκτησαν μια κόρη, τη Μελίνα. Σπούδασε στο Λονδίνο, στο School of Journalism, στην Ουάσιγκτον στο George Washington University, Washington DC, καθώς και στο University of Maryland, College Park. Επέδωσε τα διαπιστευτήρια του στον πρώην Αμερικανό πρόεδρο, Μπιλ Κλίντον, το Φεβρουάριο του 1997 και μεταξύ άλλων, είπε: «Δυστυχώς, το Κυπριακό παραμένει άλυτο μετά από 22 χρόνια ξένης κατοχής και βίαιης διαίρεσης με δυσοίωνες συνέπειες για τη διεθνή ειρήνη στην πιο στρατηγικά σημαντική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι πρόσφατες αδικαιολόγητες δολοφονίες Κυπρίων πολιτών, στις οποίες εμπλέκονται Τουρκικές δυνάμεις κατοχής και μέλη της εξτρεμιστικής οργάνωσης «Γκρίζοι Λύκοι» στη ζώνη προστασίας του ΟΗΕ, κατά της οποίας μιλήσατε δυνατά, προσφέρουν μια σαφή ένδειξη της σοβαρότητας της κατάστασης , που μπορεί να πάρει  ευρύτερες διαστάσεις με αρνητικές επιπτώσεις για την ασφάλεια και τη σταθερότητα σε μια ήδη ασταθή περιοχή που περιβάλλεται από την εμφάνιση φανατικών στοιχείων του φονταμενταλισμού και της μισαλλοδοξίας. Η σημερινή εκδήλωση, κύριε Πρόεδρε, έχει επίσης διπλή προσωπική σημασία για μένα. Πρώτον, είναι η τρίτη φορά που μου δόθηκε το προνόμιο να υπηρετώ τη χώρα μου στην Ουάσινγκτον. Κατά τη διάρκεια των πολλών ετών που έχω περάσει σε αυτήν την ευλογημένη χώρα, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και να εκτιμήσω τις αξίες και τις αρετές του αμερικανικού λαού. Δεύτερον, θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που έδωσα τα διαπιστευτήριά μου ως Πρέσβης της Κύπρου στις Ηνωμένες Πολιτείες σε έναν Πρόεδρο που έχει δεσμευτεί να θέσει την προσωπική του σφραγίδα στην επίλυση ενός προβλήματος που έχει εδώ και τόσα χρόνια ενοχλήσει τη διεθνή κοινότητα και απειλεί τη διεθνή ειρήνη».

Το 1998 τιμήθηκε από την ομογενειακή οργάνωση American Hellenic Institute (AHI) με το βραβείο Hellenic Heritage Public Service Award και αναγνωρίστηκε για την πολυετή προσφορά του στον αγώνα της Κύπρου.

• In Memoriam – Dr. Van Coufoudakis
• In Memoriam: Ambassador Andros Agathocleous Nicolaides (1938-2021) – Phillip Christopher
• AHI Mourns Passing of Former Cypriot Ambassador to U.S. – AHI
• Επικήδειος Λόγος στον αείμνηστο Πρέσβη Άνδρο Νικολαΐδη από την κα. Φωτεινή Παπαδοπούλου
• Ένας αγωνιστής πρέσβης έδωσε κρίσιμες μάχες στην Ουάσιγκτον –  Δρ. Βαγγέλης Κουφουδάκης
• Άνδρος Νικολαΐδης (1938-2021) – Δρ. Πέτρος Παπαπολυβίου
• Απεβίωσε ο πρώην πρέσβης Άνδρος Νικολαΐδης (Αγγελιαφόρος)
• Άνδρος Νικολαΐδης: Ο προασπιστής των συμφερόντων της Κύπρου (Ο Φιλελεύθερος)
• «Έφυγε» ο Πρέσβης Άνδρος Νικολαΐδης (SigmaLive)
• Η διαρκής Αγωνία του Άνδρου ( Πανίκος Παναγιώτου )