Συμπληρώνονται σε λίγο 60 χρόνια από τον επί χάρτου διαχωρισμό της Κύπρου με τη χάραξη της Πράσινης Γραμμής.
Εχθροπραξίες σε διάφορα σημεία της, συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, συζητήσεις, άρθρα, εικαστικές απεικονίσεις και βιβλία προσεγγίζουν το θέμα με ποικίλους τρόπους, πάντοτε όμως ως βαθιά πληγή στο σώμα της Κύπρου.
—
Στις 30 Δεκεμβρίου 1963, ο Βρετανός υποστράτηγος Πίτερ Γιανγκ, χάραξε με πράσινο μολύβι σε χάρτη, μια πράσινη γραμμή, που μοίραζε τη Λευκωσία από το ξενοδοχείο «Λήδρα Πάλας» μέχρι το Καϊμακλί.
Η διχοτόμηση της Κύπρου ξεκίνησε.
Στις πρώτες σελίδες, με εισαγωγικό σημείωμα από τον φιλόλογο Στέλιο Παπαντωνίου, παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή της Κύπρου μέχρι τον σημερινό διαχωρισμό, ενώ ακολουθούν γελοιογραφίες του Πιν και φωτογραφίες του Ανδρέα Μανώλη.
Η Επαρχιακή Επιτροπή Λάρνακας/Αμμοχώστου του Κυπριακού Κέντρου Μελετών, το Έρμα και οι εκδόσεις «Αιγαίον» παρουσίασαν με εξαιρετική επιτυχία το βιβλίoυ του γελοιογράφου Πιν «Πράσινη Γραμμή» (Εκδόσεις Αιγαίον, 2021), την Τετάρτη 2 Νοεμβρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στη Λάρνακα.
Ομιλητές:
Ανδρέας Μορφίτης, αντιπρόεδρος Κ.Δ.Σ. ΚΥ.ΚΕ.Μ.
Αλέκος Μιχαηλίδης, βιβλιοπώλης-εκδότης
Δρ. Σώτος Βοσκαρίδης, Πρόεδρος Συνδέσμου Κυπρίων Γελοιογράφων
Αντιφώνηση:
Πέτρος Παπαπέτρου (Πιν), Γελοιογράφος
Παρουσίαση Προγράμματος:
Δρ. Ελευθερία Αττά, ακαδημαϊκός
- Αλέκος Μιχαηλίδης
- Φωτογραφίες: Στέφανος Κουρατζής
Φίλες και φίλοι καλησπέρα σας.
Είναι πολύ αστείο να διαβάζει κανείς όσα καταλογίζουν στον Πιν, καθημερινά σχεδόν, στο διαδίκτυο και σε περίεργες στήλες κομματικών κυρίως εφημερίδων.
Γεννιέται η εντύπωση πως ο Πιν είναι ένα δίμετρο κτήνος, που τρώει τουρκούθκια για πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό και κάπου στο ενδιάμεσο περνάει και κλείνει τα οδοφράγματα σαν να ’ναι ο Πενταδάκτυλος, για να μην μπορούν οι δύσμοιροι Ελληνοκύπριοι να πιουν τον καφέ τους στο Μεγάλο Χάνι. Δέρνει ολημερίς κι ολονυχτίς τον κύριο Τάκη Χατζηδημητρίου και σπάζει και αυτοκίνητα Τουρκοκυπρίων επειδή είναι ένας μεγάλος ρατσιστής, φασίστας και σοβινιστής. Ένας κανίβαλος.
Έτσι θέλουν να παρουσιάζουν τον κύριο Πέτρο Παπαπέτρου, που όλα αυτά τα πολλά πολλά χρόνια, ανέβασε τον πήχη της κυπριακής γελοιογραφίας πολύ ψηλά.
Όχι για να στήσει κάποια καριέρα ούτε για να γίνει εκατομμυριούχος –για τους λογαριασμούς του δεν έγραψαν τίποτα ακόμα οι ανθρωποφάγοι του διαδικτύου– αλλά για να πει ό,τι νιώθει, για να προσπαθήσει να αφουγκραστεί τις έγνοιες, τον πόνο, το μαράζι, τον θυμό του κάθε Κύπριου. Κι ακόμα, για να σατιρίσει όλες τα επεισόδια της ανυπόφορης κυπριακής πραγματικότητας, που συνεχίζει να μας εκπλήσσει δυσάρεστα.
Για όλα αυτά και για πολλά άλλα, δεν σκεφτήκαμε ούτε δευτερόλεπτο πριν αποδεχτούμε την πρόσκληση για να εκδώσουμε την «Πράσινη Γραμμή» του. Εκεί στο πόδι, στην είσοδο του βιβλιοπωλείου «Το Έρμα» στη Λευκωσία, λίγα μέτρα από την πράσινη γραμμή και δίχως αμφιβολίες για αυτό που εννοούσε ο φίλος μας ο Πιν. Σεμνός, χαμηλόφωνος και με χιούμορ που σπάει κόκκαλα, όπως πάντα, εξήγησε τι ήταν αυτή η «Πράσινη Γραμμή» που θα ’ναι πάντα σε περίοπτη θέση για τις εκδόσεις Αιγαίον. Κι αν το πρώτο συναίσθημα είναι το γέλιο, με τη γνωστή Κυπρούλλα και τις περιπέτειές της, γρήγορα καταλαβαίνει κανείς πως ο Πιν καταθέτει την ψυχή του σε αυτό το βιβλίο.
«Στις γελοιογραφίες αυτού του βιβλίου θα βρείτε το παράπονο και τον θυμό μου για τις Πράσινες Γραμμές που έχουν σημαδέψει τη ζωή μου, τη ζωή των παιδιών μου, των παππούδων και των εγγονιών μου», γράφει στην εισαγωγή του και μας καλεί να γίνουμε μέτοχοι ενός θυμού άφαντου στις ηγεσίες, ξεθωριασμένου στον λαό μας.
Μέτοχοι ενός παραπόνου που καταλαβαίνουμε πολύ καλά εμείς οι πρόσφυγες, εμείς που μεγαλώσαμε με τις πράσινες γραμμές, τις νεκρές ζώνες, τις κατοχικές σημαίες μες στα μούτρα μας και δεν τραβήξαμε τον σουγιά μας, όπως θα επαναλάμβανε κι ο Παντελής Μηχανικός.
Κάτι που υποδεικνύει κι ο Πιν κάθε πρωί στον Φιλελεύθερο, γι’ αυτό πιθανώς να τον απεχθάνονται όσοι δεν θεωρούν πως είναι πρόβλημα η ύπαρξη της πράσινης γραμμής. Ή όσοι θεωρούν ότι εμείς φταίμε που υπάρχει και καλά να πάθουμε. Όσοι μας καλούν να ζήσουμε ξέγνοιαστοι διασχίζοντας οδοφράγματα σαν να ’ναι τουριστικά τσεκ πόιντ και να μην μουρμουρούμε για την κατοχή. Ευτυχώς, ακόμα να γονατίσει ο Πιν στα καλέσματα των λογής λογής γλωσσαρίων που βασανίζουν την αλήθεια και την ιστορία αυτού του τόπου.
Δυσφορεί σε κάθε σκίτσο του βιβλίου, όπως κάθε πρωί στον Φιλελεύθερο. Δεν αντέχει την κανονικοποίηση της διχοτόμησης, της κατοχής, της πράσινης γραμμής, δεν αντέχει τον συμβιβασμό, δεν αντέχει ότι τα εγγόνια του, όπως τα παιδιά του, θα αναγιωθούν μπροστά από μια καταραμένη γραμμή αντιπαράταξης και ενώπιον 40.000 Τούρκων στρατιωτών. Αγανακτεί και ξεσπά κι εμείς γελάμε –αυτή δεν είναι η δουλειά του γελοιογράφου; Ξεσπά με την κατάντια μιας κοινωνίας που έπρεπε να είναι πάνω στα οδοφράγματα και όχι να διέρχεται από αυτά για να φάει λουκουμάδες και εκμέκ κανταΐφι. Εξεγείρεται σε κάθε σελίδα του βιβλίου που έχετε στα χέρια σας ή που θα πάρετε φεύγοντας για να το ανατυπώσουμε για τρίτη φορά. Εξεγείρεται τοποθετώντας μια πράσινη γραμμή στα συντρίμμια της κυπριακής πραγματικότητας.
Όχι, φίλες και φίλοι. Ο Πιν δεν θα λύσει τα προβλήματά μας, δεν είναι εδώ για να τον ψηφίσουμε ή να του κάνουμε τεμενάδες. Δεν είναι ένας μυστήριος ημίθεος που ζει σε ένα υπόγειο της Λευκωσίας και κάνει σκίτσα για να κατατροπώσει τους εχθρούς του, είναι ένας από εμάς, όσοι τον ξέρετε θα συμφωνήσετε. Είναι ένας άνθρωπος της γενιάς του, που άσπρισαν τα μαλλιά του καρτερώντας μια αλλαγή σε αυτό τον τόπο, βασανισμένος με την τουρκική κατοχή, την πράσινη γραμμή, τη μιζέρια, τη μετριότητα, τον ωχαδερφισμό των συμπατριωτών του. Την αφέλεια, την εκδούλευση, τον συμβιβασμό των προέδρων, των υπουργών, των διαπραγματευτών, των κομματικών, των κομμάτων.
Μα κυρίως, είναι ένας υπέροχος άνθρωπος που γελά για να μην κλάψει όποτε τον καταδικάζει η πολύχρωμη αστυνομία της ελεύθερης έκφρασης, οι ορδές των εκφραστών της νέας γλώσσας, γιατί έμαθε να λέει την αλήθεια. Είναι ένας αντάρτης με όπλο τα πενάκια του, που σε ένα σκίτσο μπορεί να συμπεριλάβει όσα προσπαθούμε να πούμε οι υπόλοιποι με χιλιάδες λέξεις. Είναι ένας κουρασμένος παππούς, που επιμένει και αντιστέκεται καθημερινά και ασταμάτητα κι ας μην τον αντέχουν αυτοί που βάφτισαν μαλακό σύνορο την Πράσινη Γραμμή και την αγνοούν όποτε περάσουν στα κατεχόμενα αναζητούντες δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας. Ας μην τον αντέχουν όσοι συνήθισαν την κατοχή και ψάχνουν τρόπο να τον εξοντώσουν.
Τον ευχαριστούμε, λοιπόν. Που συμμάχησε μαζί μας για αυτή την έκδοση, την οποία εμπλουτίζει με τα κείμενά του ο υπέροχος δάσκαλος Στέλιος Παπαντωνίου και ο αέναος μάρτυρας της αλήθειας, ο φωτογράφος Ανδρέας Μανώλη. Μορφές που μάθαμε καλά μεγαλώνοντας και οι τρεις, μορφές που εγγυώνται ένα αξιοπρεπέστατο αποτέλεσμα.
Τον ευχαριστούμε για τη φιλία του, για την «Πράσινη Γραμμή» του, που δείχνει στους περαστικούς τι είναι αυτή η χαρακιά πάνω στο σώμα της πατρίδας μας. Εις πολλά έτη, μεγάλε Πιν.
Κράτα καλά να μην μας φάει το μαράζι.