Η ποίηση της αυτοπυρπόλησης [Καταυλισμός, Γιώργος Βέης]

Κριτική Ποίησης

Πρόσφατα, ο βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών, πολυπράγμων ποιητής, μεταφραστής και συγγραφέας πλήθους βιβλίων, ποικίλης ύλης, Γιώργος Βέης, εξέδωσε την 15η κατά σειρά ποιητική του συλλογή με τον συμβολικό τίτλο Καταυλισμός.

• Γιώργος Δρίτσας

Κατά πως διαφαίνεται από τον τίτλο της καλαίσθητης αυτής συλλογής, με έργο στο εξώφυλλο της Κλάρας Πέκ-Βέη, έχουμε να κάνουμε με μια όχι τόσο τυχαία επιλογή ονόματος, που συνδέεται καίρια με την ίδια την προσωπική πορεία του ποιητή, ο οποίος συν τοις άλλοις διατέλεσε μια περιπετειώδη ζωή, σε διάφορα μέρη του πλανήτη με την ιδιότητα του προξένου.

Αποτυπώνοντας στα γραπτά του, έμμεσα ή άμεσα, τις εμπειρίες του αυτές με έναν τρόπο που θυμίζει, μερικές φορές, τον Καββαδία αλλά που ξεχύνεται στα βάθη της ζωής και αποκτά ένα πιο βαθύ επίχρισμα νοήματος – και όχι μόνο, λόγω της πιο στιβαρής φιλοσοφική παιδείας του.

Εν μέσω ενός κυκεώνα φαινομενικών αντιθέσεων (νομάς-πολίτης, άνθρωπος των πόλεων – φελάχος), η ποιητική συλλογή του Βέη διεισδύει μέσα στον εσωτερικό παλμό της ίδιας της ύπαρξης και ιδιαίτερα δε στον βαθύτερο πυρήνα την εποχής μας. Πιο συγκεκριμένα ήδη από το πρώτο ποίημα της συλλογής με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Επαναπατρισμός», ο ποιητής καλείται να επαναδιαπραγματευτεί, με την επαν-ενσωμάτωσή του, με όλα αυτά που καλείται να ξαναμάθει, ερχόμενος σε επαφή με το καίριο γεγονός της επιστροφής (ποίημα «Εξάρτηση», βλ., που μάθαμε ως σήμερα με τόσο κόπο/ με όσα μας περιμένουν από αύριο).

Μέσα σε ένα πλαίσιο όπου το μόνο που τον «συντηρεί προς το παρόν» είναι η εναπομείνασα «πίστη στο χώμα» και στο όποιο «παρελθόν». Ένα χώμα που συντηρεί πάνω του την αρχέγονη φύση, που σαν αιωνόβιο δάσος, βρίσκεται πέρα από εμάς και θα συνεχίσει να επιζεί και μετά από εμάς (ποίημα «Η βεβαιότητα των Δασών», βλ., «Είναι η ίδια η αιωνιότητα/ έξω από μας»).

Εκκινώντας από αυτή τη βάση, ο ποιητής μάς ταξιδεύει από τα ενδότερα γνωστά μας τοπία, όπως η Ελευσίνα, η Σάμος, η Νάξος και ο Υμηττός, μέχρι πιο εξωτικά μέρη, όπως το Ντενπασάρ και η Τζακάρτα της Ινδονησίας, θυμίζοντας μας ότι στο τέλος το ενδότερο πεπρωμένο ολόκληρης της γνωστής πλάσης δεν μπορεί να διαφύγει από το σκοτεινό κάλεσμα της ίδιας της γης, η οποία την καλεί ξανά μέσα στα σπλάχνα της (ποίημα «Γιατί μου αρέσει ο Δεκέμβριος», βλ., «αλλά μια γεύση, μια συγκεκριμένη μυρωδιά/ που έρχεται ως εδώ που γράφω/ κατευθείαν από τον Κάτω Κόσμο»).

Κλείνοντας, η παρούσα ποιητική συλλογή δεν παρέχει απλά μια αναπόληση και μια ανάμνηση του ποιητή για τα περασμένα, αλλά και μια, πάντα ζωντανή, υπόμνηση στο γεγονός ότι άνθρωπος λησμονεί τόσο την ίδια του τη φύση όσο και τον εξωτερικό κόσμο ως τέτοιον, σίγουρος για τη σταθερότητα του τεχνολογικά ανεπτυγμένου κόσμου του. Αλλά, παρά αυτή τη σιγουριά του, κατά τον Βέη, η σύγχρονη πόλη με τα στριφνά μυστικά σημεία της, αλλά και ολάκαιρος ο σύγχρονος πολιτισμός, μπορεί να έχουν, εν τέλει, ως τελικό προορισμό τους το να παραδοθούν με το όλο τους το Είναι, στην ίδια τους την αυτοπυρπόληση (ποίημα «Όχι, ποτέ ξανά»).