Ναι, Πρόεδρε Χριστοδουλίδη, είναι πράγματι θέμα αξιοπρέπειας πλέον! Και «Επιτροπή Αλήθειας»…
Mεγάλες κουβέντες, αδιάβαστες, ανιστόρητες, επικίνδυνες, ακούμε ολοένα και πιο πολύ τον τελευταίο καιρό στην Κύπρο, προσβάλλοντας την ιστορία.
Η οποία, όπως και να το θέλουν όμως, δεν αλλάζει.
Η αλήθεια είναι πιο δυνατή από κάθε διαστρέβλωση στη «Μπανανία» (βλέπε Κυπριακή Δημοκρατία) κατά τον μ. Γλαύκο Κληρίδη.
Αναφέρομαι στην εγκωμιαστικά παραφουσκωμένη ομιλία του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη στο μνημόσυνο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ για το πρόσωπο του τελευταίου στην Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Κύκκου, 30.7.2023.
«Ήταν ο ηγέτης που χρειαζόταν ο λαός» παραλάλησε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
«…Υπερήφανος, οραματιστής, ανυποχώρητος … Η ζωή και το έργο του ταυτίστηκαν με τις μεγάλες, ιστορικές στιγμές της πατρίδας μας, με τον ένδοξο απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ και τη σύσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν ο ηγέτης που χρειαζόταν…» είπε.
Χριστοδουλίδης για Μακάριο: «Ήταν ο ηγέτης που χρειαζόταν ο λαός»
Aπέφυγε όμως να ξεκαθαρίσει ότι ο ένδοξος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ 1955-59 ήταν για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και όχι για … σύσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Και ότι ο «ηγέτης» αυτός – ιερωμένος όντως – είχε δώσει ΟΡΚΟ για Ένωση με την Ελλάδα, στην Εκκλησία της Φανερωμένης. Αλλά ο πρώτος που τον καταπάτησε. Τέτοια μισόλογα δεν σας τιμούν κ. Χριστοδουλίδη.
Για να δούμε ποιος ήταν αυτός ο «ηγέτης που χρειαζόταν ο λαός».
Δηλώσεις αδυναμίας και υπονόμευσης του αγώνα από τον Μακάριο προς αγγλικανό Αρχιδιάκονο
Στις 27 Ιουνίου 1955 προτού αποχωρήσει από την αποικία Κύπρο ο αγγλικανός Αρχιδιάκονος Goldie επισκέφθηκε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Η συνάντηση εκείνη αποκάλυψε τις αδυναμίες του Μακαρίου και την αμφίβολη υποστήριξή του προς τον σκοπό της Ένωσης για τον οποίο τόσες πολλές ζωές θα θυσιάζονταν και πρώτος είχε ορκιστεί μεγαλοφώνως στη Φανερωμένη.
Στο βιβλίο του «Britain and the Revolt in Cyprus 1954-1959» «o εκ των κορυφαίων μελετητών της βρετανικής αποικιακής πολιτικής στην Κύπρο, Καθηγητής Ρόμπερτ Χόλλαντ» έγραψε και αυτά για τον Μακάριο: «Η πρώτη ένδειξη ότι η θέση του Μακαρίου δεν ήταν και τόσο αδιάλλακτη φάνηκε κατά την συνάντησή του με τον αγγλικανό Αρχιδιάκονο λίγες μέρες πριν την επίσκεψη του υπουργού Αποικιών Lennoxd-Boyd όταν του είπε ότι εκτιμούσε πλήρως το πόσο στείρο είχε καταντήσει το σύνθημα «Ένωσης και μόνον Ένωσης» και ότι «ήταν σίγουρος ότι η σωστή απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα μπορούσε να δοθεί αν μόνο η βρετανική κυβέρνηση μετακινιόταν από τη θέση «καμία αλλαγή» και του διδόταν κάποια ευελιξία για διαπραγμάτευση». Εξηγώντας στον αρχιδιάκονο τις δυσκολίες που αντιμετώπισε του είπε και κάτι άλλο: «Ότι δεν μπορούσε ανοικτά να αποκηρύξει τη βία της ΕΟΚΑ δίχως να θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο». Αργότερα ο Μακάριος θα αναφερόταν σε διάφορες περιπτώσεις για αυτές τις δυσκολίες σε συνομιλίες του με άλλους διαπραγματευτές», έγραψε ο βρετανός καθηγητής. (Ο υπουργός έφθασε στην Κύπρο στις 9 Ιουλίου 1955).
Ήταν πλέον η απαρχή μιας επικίνδυνης και επιπόλαιης διαχείρισης του Κυπριακού μέχρι το τέλος της ζωής του…
Στις 9 Ιουνίου 1955 ο Βρετανός Υπουργός ανέφερε ότι υπήρχε επίσης τουρκικό ενδιαφέρον για την Κύπρο και ότι δεν μπορούσε να αγνοηθεί το γεγονός ότι ιστορικά ήταν από τους Τούρκους που η Βρετανία πήρε την διοίκηση της νήσου…Στο θέμα της βίας ο Μακάριος είπε ότι δεν μπορούσε να την καταδικάσει γιατί θα ερχόταν σε αντιπαράθεση με τον λαό, θα έχανε την υποστήριξη του λαού του αν διαμαρτυρόταν και ότι έπαιρνε μέτρα και για την προσωπική του προστασία. Ο Μακάριος ρώτησε κατά πόσον, αν οι Τούρκοι με το Σύνταγμα έπαιρναν αντιπροσώπευση βάση της αριθμητικής τους αναλογίας θα ικανοποιούνταν, ο υπουργός Αποικιών απάντησε ότι έπρεπε να πάρουν εγγυημένη αντιπροσώπευση ενώ ο κυβερνήτης Sir Robert Armitage πρόσθεσε πως με το Σύνταγμα η μία κοινότητα δεν θα αναμειγνυόταν στα εσωτερικά θέματα της άλλης…
Έτσι οι Βρετανοί … πρόσφεραν τη διέξοδο που χρειαζόταν ο Μακάριος, προετοιμάζοντας την «εξορία» του με τον κυβερνήτη των Σεϋχελλών από τον Αύγουστο του 1955…
«Ο άγιος Όρκος της Φανερωμένης» για «Ένωση και μόνον ΄Ενωση»
Θα παραμείνωμεν πιστοί έως θανάτου εις το εθνικόν μας αίτημα. Άνευ υποχωρήσεων. Άνευ παραχωρήσεων…
«Στις 22 Αυγούστου 2014 συμπληρώθηκαν 60 χρόνια από τον «όρκο της Φανερωμένης», τον λόγο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ ενώπιον μιας τεράστιας συγκέντρωσης, μια από τις πιο σημαντικές ομιλίες που εκφωνήθηκαν στην Κύπρο στη διάρκεια της Αγγλοκρατίας, έγραψε ο Δρ Πέτρος Παπαπολυβίου παραθέτοντας την ομιλία.
«Κύπριοι αδελφοί,
Στώμεν καλώς. Ουδείς ας ορρωδήση. Ουδείς ας προδώση τας αρχάς και τας πεποιθήσεις του. Είμεθα Έλληνες και μετά των Ελλήνων επιθυμούμεν να ζήσωμεν.
Υπό τους ιερούς αυτούς θόλους ας δώσωμεν σήμερον τον άγιον όρκον: Θα παραμείνωμεν πιστοί έως θανάτου εις το εθνικόν μας αίτημα. Άνευ υποχωρήσεων. Άνευ παραχωρήσεων. Άνευ συναλλαγών. Θα περιφρονήσωμεν την βίαν και την τυραννίαν. Με θάρρος θα υψώσωμεν το ηθικόν παράστημά μας υπεράνω των μικρών και εφημέρων κωλυμάτων, εν και μόνον επιδιώκοντες, εις εν και μόνον αποβλέποντες τέρμα, την Ένωσιν και μόνον την Ένωσιν.
Διά vα πρoχωρήση ανενόχλητος εις τα πολιτικά της σχέδια διά την Κύπρov η βρετταvική κυβέρνησις προέβη την 2αv Αυγούστου εις την καταπληκτικήν δήλωσιν ότι θα εφαρμόζεται εις το μέλλον ατovήσαv άρθρov του ποινικού κώδικος, συμφώνως προς το οποίον παν πρόσωπον διωκόμενον διά στασιαστικήv εvέργειαv υπόκειται εις φυλάκισιv µέχρι πέvτε ετώv. Δι’ επεξηγηματικής δηλώσεως καθίστατο επί πλέον σαφές ότι έκφρασις επιθυμίας προς μεταβολήν του καθεστώτος της νήσου αποτελεί στασιαστικήν ενέργειαν. Από το κυπριακόv λεξιλόγιον θέλουν οι κυρίαρχοι να σβήσωμεν την λέξιν «ελευθερία». Θέλουν να μας μάθουν να είμεθα δούλοι ευτελείς και να λησμονήσωμεν ότι είμεθα Έλληνες. Ουδέποτε αι διεθνείς αρχαί και διακηρύξεις υπέστησαν τοιούτον κόλαφον, όπως κατά τας ημέρας αυτάς εις την vήσov µας. Τι παρέμεινε λοιπόν ορθόν εις την θέσιv τoυ, εάν και αυτή ακόμη η έννοια της ελευθερίας ανετράπη μέσα εις την συνείδησιν των ιθυνόντων σήμερov την ανθρωπότητα λαών, και η ευγενής ορμή προς απόκτησιν και διατήρησιv αυτής θεωρείται έγκλημα; Ήσαν λοιπόν λέξεις κεvαί όλα εκείνα τα ευγενή συνθήματα εν ονόματι των οποίων οι λαοί της ανθρωπότητος εκλήθησαν διά να χύσουν το αίμα των και να θυσιάσουν την ζωήν των;
Εν ονόματι της Ελλάδος και της ελευθερίας μάς εκάλουν προ ολίγων ετών να πολεμήσωµεv παρά το πλευρόν των. «Ελλάς» και «ελευθερία» ήσαν διά τους Άγγλους τότε τα προσφιλέστερα ονόματα. Σήμερον όμως, η προς τας λέξεις αυτάς επίκλησις εκ μέρους Έλληνος Κυπρίου αποτελεί έγκλημα προδοσίας, έγκλημα στάσεως. Ο απαίσιος φασισμός, o οποίος επoλεμήθη διά θυσιών πολλών και απέθανε και ετάφη εις τα πεδία των μαχών του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου, εξήλθεν ως βρυκόλαξ εκ του τάφου και αναζή σήμερον εις την νήσoν µας. Τι απέγιναν όλαι εκείvαι αι διακηρύξεις περί κατοχυρώσεως των βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου, τας οποίας εκ των πρώτων υπέγραψεν η κυρίαρχoς δύvαµις;
(…) Η Μεγάλη Βρετταvία ηθέτησε την υπογραφήν και παρεβίασε τας υποσχέσεις της. Όχι μόνον δεν διησφάλισε τας ελευθερίας ταύτας του κυπριακού λαού, αλλ’ απεναντίας τας κατέπνιξεν. Εφίμωσε την φωνήν του και ηγνόησε την θέλησιv του. Περιφρόνησε τα εθνικά του δίκαια και εστραγγάλισε τα δικαιώματα και τας ελευθερίας του. Και όλα αυτά, διότι θέλει να τον απoστερήση από την κορωνίδα πασών των ελευθεριών και τον αδάμαντα πάντων των δικαιωμάτων. Ηθέλησε να τον αποστερήση από το δικαίωμα της αυτοδιαθέσεως, το oπoίoν εις την περίπτωσιν ημών των Κυπρίων είναι ισοδύναμον µε την εθνικήν ελευθερίαν µας.
Άνευ του δικαιώματος αυτού ουδέν δικαίωμα εν τω κόσμω έχει αξίαν. Άνευ της ελευθερίας αυτής ουδεμία ελευθερία έχει υπόστασιν.
Αυτήν την ελευθερίαν ζητούμεν. Προς αυτήν ατεvίζoμεν μετά θρησκευτικής ευλαβείας και πίστεως. Αυτή αποτελεί δι’ ημάς και τα τέκνα µας την ελπίδα του παρόντος και την χαρμονήν του μέλλοντος. Με το όραμα αυτής έζησαν και απέθανον αι γεvεαί των προγόνων µας. Υπέρ αυτής θα αγωvισθώμεν µε όλας τας δυνάμεις µας.
Ο Κυρίαρχος εθέσπισε καταπιεστικούς νόμους διά να ανακόψη τον αγώνα µας, εχαρακτήρισε την έφεσιν µας προς αυτoδιάθεσιν ως αδίκημα και την oρμήν μας προς την ελευθερίαν ως στάσιν. Ημείς τουναντίον πιστεύoμεν ακραδάντως ότι o αγών του κυπριακού λαού προς ανάκτησιν της ελευθερίας του δεν αποτελεί στασιαστικήν ενέργειαν, αλλ’ υπόθεσιν ιεράν και καθήκον επιβαλλόμενοv υπό του αγράφου ηθικού νόμου. Του καθήκοντος τούτου δεν θα αποστώμεν, έστω και αν πρόκειται να πληρώσωµεv την επιτέλεσιν του διά βαρυτάτου τιμήματος. Διά να περιφρουρήσουν τα υψηλά ιδεώδη της δικαιοσύνης, της αυτοδιαθέσεως και της ελευθερίας, εκατομμύρια ανθρώπων έχυσαν το αίμα των. Και δι’ αυτά τα ιδεώδη σεμνύνεται o πολιτισμός µας σήμερον και εις πάσαν επίσημον εκδήλωσιν τα ιδεώδη αυτά προβάλλονται ως η ευγενεστέρα επιδίωξις και το ευγενέστερον εντρύφημα της ανθρωπότητος.
Τα ιδεώδη αυτά δεν δυνάμεθα κατά μείζονα λόγον να τα πρoδώσωμεν ημείς, οι οποίοι είμεθα απόγονοι εκείνων, οίτινες πρώτοι τα καθιέρωσαν και διά συνεχών θυσιών και αγώνων τα επέβαλαν και τα διετήρησαν μέχρι σήμερον.»
60 χρόνια από τον «Όρκο της Φανερωμένης»
Αναγκαίες επισημάνσεις – οι προδότες!
Ακολουθούν ορισμένες «εξάρσεις» του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου υπέρ της Ενώσεως και τις φοβέρες του προς τους νέους της Κύπρου. Που πίστεψαν σε ένα αγώνα, θυσιάζοντας τις ζωές τους πριν καλά καλά τις γνωρίσουν, για ένα σκοπό που ο ίδιος έδωσε σημεία στους Βρετανούς, εβδομάδες μετά την 1η Απριλίου 1955, ότι μπορούσε να τον εγκατέλειπε… Φοβερίζοντας ότι θα αμαύρωναν όσους εγκατέλειπαν τον στόχο της Ενώσεως ως προδότες και δεν θα μπορούσε να τους προστατεύσει από την οργή του λαού.
24 Ιουνίου 1951 στο χωριό Λύση. «Θέλουμε ΄Ενωση. Ποτέ δεν θα κατεβάσουμε τη σημαία της Ένωσης. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα αγονάτιστοι».
30 Ιανουαρίου 1952, Λευκωσία. «Ήδη καλά οργανωμένοι σε όλο το νησί, οι νέοι μας θα δώσουν νέα υποστήριξη στην Ένωση. Αφήστε τους νέους της Κύπρου να κρατήσουν ψηλά το επίπεδο του αγώνα… Θα ξανακτυπήσουμε τη πόρτα των κυβερνώντων. Αν δεν την ανοίξουν, θα ξανακτυπήσουμε και πάλι μέχρι να σπάσει και να ανοίξει».
10 Ιανουαρίου 1955, Καθεδρικός Ναός Αγίου Ιωάννη Λευκωσία. «Δεν θα συμβιβαστούμε με τον δυνάστη. Δεν θα συνεργαστούμε κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες μαζί του. Θα συνεχίσουμε τον αδυσώπητο αγώνα μας μέχρι τέλους, απορρίπτοντας συνταγματικές παγίδες».
16 Ιανουαρίου 1955 Εκκλησία Φανερωμένης (και πάλι!) Λευκωσία. «Το ξεκαθαρίσαμε για ακόμα μια φορά ότι θα απορρίψουμε το σύνταγμα και κάθε συνεργασία με την κυβέρνηση και ότι θα θεωρούμε ως εχθρούς του εθνικού μας στόχου εκείνους που θα ενδώσουν στις συνταγματικές πιέσεις της κυβέρνησης. Θα αποκαλέσουμε τέτοια πρόσωπα ως προδότες και δεν θα μπορούμε να τους προστατεύσουμε από την οργή του λαού».
Ο πρώτος όμως προδώσας «πιστοί έως θανάτου εις το εθνικόν μας αίτημα». Δίδοντας ενυπογράφως στον Βρετανό πρέσβη στην Αθήνα τη μεταστροφή από την Ένωση στην ψευτο-ανεξαρτησία. Δίχως καμία διαβούλευση με τον λαό, μονομερώς εγκαταλείποντας τόσους νέους και νέες και λαό στη μοίρα τους. που θυσιάζονταν τραγουδώντας τον Ελληνικό Εθνικό Ύμνο στις φυλακές και κρεμάλες των αποικιοκρατών, για Ένωση με την Ελλάδα…
«Η πιο επίκαιρή του παρακαταθήκη»!
Χριστοδουλίδης: «H μεγαλύτερη και πιο επίκαιρή του παρακαταθήκη (Μακαρίου) είναι: Η υποχρέωσή μας να αναζητούμε, να επιδιώκουμε και να αγωνιζόμαστε για τη δικαίωση των μόχθων και των θυσιών του λαού μας, στο πλαίσιο, όμως, πάντα του ρεαλισμού και με στόχο μια εφικτή, βιώσιμη και λειτουργική λύση για ολόκληρο τον λαό της μαρτυρικής μας νήσου. Άλλωστε αυτή ήταν η επιδίωξή του και η ιστορική επιταγή που άφησε σε όλους. Μια επιταγή που ξεκινάει με την προσφιλή του φράση «προπαντός αξιοπρέπεια»… ο αγωνιστικός ρεαλισμός του…».
Η πιο επικίνδυνη και τελευταία του «παρακαταθήκη», λέω εγώ, πάνω στην οποία συσσωρεύτηκαν όλες οι προηγούμενες υποχωρήσεις και παραχωρήσεις του τις οποίες ακολούθησε ο θάνατός του, ήταν ο διζωνικός χάρτης, που ετοίμασε μαζί με συνεργάτες του, ξεπουλώντας την Κερύνεια πίσω από τη ράχη του λαού και των Κερυνειωτών πρωτίστως αντί να στεκόταν θαρραλέα για την ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ της πατρίδας. Τον οποίο έδωσαν στους Τούρκους στη Βιέννη τέλος Μαρτίου 1977 ο μ. Τάσος Παπαδόπουλος και πήραν αέρα… Και τον οποίο ο Μακάριος είχε έτοιμο στο συρτάρι του γραφείου του όταν τον επισκέφθηκε ο Κλάρκ Κλίφφορτ. Του τον έδειξε και ζήτησε να μην πει τίποτα σε κανένα! Οι μόνοι που διαφώνησαν τότε με την ετοιμασία του χάρτη ήταν οι μ. Σπύρος Κυπριανού και Βάσος Λυσσαρίδης…
Ένα κατάπτυστο χάρτη διά χειρός θύματος προς τον θύτη κύριε Χριστοδουλίδη, που δεν είχε κανένας σας μέχρι σήμερα τον απαιτούμενο πραγματικό αγωνιστικό ρεαλισμό για ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ της κατεχόμενης γης μας, να αποσύρει από τα βρετανικά συρτάρια του Φόρειν Όφις. Αντί να υπακούει υποτακτικά στις παροτρύνσεις και πιέσεις των για περισσότερα δώρα προς τους κατακτητές…
“It was in the name of enosis that destruction came”
Στις δε 29.10.1974 δήλωσε στην Chicago Tribune πως «Ήταν εν ονόματι της Ενώσεως που ήλθε η καταστροφή».
«Ήταν εν ονόματι της Ενώσεως που ήλθε η καταστροφή».
(Πηγές από το Βρετανικό Εθνικό Αρχείο, στο βιβλίο της γράφουσας «Διζωνική vs Δημοκρατία», Λεμεσός 2019)
Αυτός είναι ο ηγέτης που άξιζε αυτός ο λαός κύριε Χριστοδουλίδη;
Τα είπατε όλα αυτά τα ανιστόρητα για να καταλήξετε στο βάφτισμα ως «αγωνιστικό ρεαλισμό» την επιμονή σας για επιστροφή εκεί που μείνατε στο Κραν Μοντανά;
«Επιτροπή Αλήθειας»
Αξιολογεί ως θετική (ο Αχιλλέας Δημητριάδης) την κίνηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη να προτείνει στον Τατάρ τη σύσταση Επιτροπής Αλήθειας για τους αγνοούμενους…ως αρχή της μεταβατικής δικαιοσύνης σε κοινωνίες που θέλουν να επουλώσουν πληγές, έγραψε η αγαπητή Ανδρούλα Ταραμουντά στο άρθρο της «Χρειάζονται δραστικές ενέργειες για την Επιτροπή Αλήθειας» στον «Φιλελεύθερο», 6.8.2023.
Ναι, οπωσδήποτε χρειάζεται μια τέτοια, αμερόληπτη και αξιόλογη Επιτροπή Αλήθειας γενικά για όλο το φάσμα του Κυπριακού όχι μόνο για τους «αγνοούμενους»…
Ιδού λοιπόν και μια επίκαιρη απάντηση:
«Των νεότερων γενιών ψηφοφόρων, «κόβκει παραπάνω ο νους τους» (άρθρο Λάζαρου Μαύρου).
«…Ο ΛΑΟΣ ΤΟΥ 2023 δεν βρίσκεται σε τέτοια κατάπτωση και παρακμή ώστε να αποδεχθεί «λύση» απώλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αντικατάστασης – διαδοχής – κληρονόμησής της, από ένα υπό δοκιμή «συνεταιρικό» με τους Τούρκους διζωνικό κρατικό μόρφωμα δύο ισότιμων, ισοκυρίαρχων «συνιστώντων» κρατών (πολιτειών – στέητς – οντοτήτων), που θα συνεπάγεται κατ’ ουσίαν τημετατροπή ολόκληρης της Κύπρου σε τουρκικό προτεκτοράτο, με την Τουρκία «αφέντη στον βορρά και συνέταιρο στον νότο».
Άρα είναι πιθανότερο να προκύψει η επιδίωξη αναστήλωσης των παραγκωνισμένων αξιών της απελευθέρωσης της σκλαβωμένης πατρίδας και η εκσυγχρονισμένη επανεφεύρεση του αρχέγονου «εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον κρίναντες» (Θουκυδίδης Β-43). Λ. Μαύρος
Αυτά τα ελάχιστα προς το παρόν… (Επίσης βλέπε τρέχοντες συνέχειες άρθρα Φ.Α. στη «Σημερινή» που θα ολοκληρωθούν με δύο ακόμα συνέχειες):
Τα γεγονότα του μαύρου καλοκαιριού του ’74 μέσα από βρετανικά και αμερικανικά έγγραφα «Σ» 16.7.2023, ΜΕΡΟΣ Α΄
Τα γεγονότα του μαύρου καλοκαιριού του 74′ μέσα από βρετανικά και αμερικανικά έγγραφα «Σ» 24.7.2023, ΜΕΡΟΣ Β’
Κίσινγκερ: Υπάρχουν πολλοί μάγειροι – Μακάριος: Εγώ προτιμώ Αμερικάνο μάγειρα – Το Αεροδρόμιο Λευκωσίας «Σ» 3/8/2023, ΜΕΡΟΣ Γ’
Η Αμμόχωστος ήταν απαρχής στα σχέδια των Τούρκων
Αρμάδα βρετανικών, αμερικανικών και σοβιετικών πλοίων στη Μεσόγειο «Σημερινή» 8.8.2023 «Σ», ΜΕΡΟΣ Δ’ από Σημερινή 6.8.2023.
- Ερευνήτρια/δημοσιογράφος, Λονδίνο.