Βαθμοθηρία, ο μεγάλος εχθρός

Το 10,38 ως μέσος όρος στα Νέα Ελληνικά και το 10,29 στην Ιστορία στις Παγκύπριες εξετάσεις του 2023, μόνο τρόμο προκαλούν μαζί και θλίψη για τη λεξηπενία αλλά και την έλλειψη γνώσης των στοιχειωδών που μαστίζει τις νεότερες γενιές.

• Στέφανος Κουρατζής

Ταυτόχρονα δε, προδίδει και την έλλειψη κριτικής σκέψης και έκφρασης.

Οι Παγκύπριες εξετάσεις έχουν μετατρέψει πάρα πολλούς μαθητές μας σε βαθμοθήρες με απώτερο σκοπό απλά να περάσουν σε μία σχολή. Όποια και αν είναι.

Το διαπιστώνει κανείς με τρόμο ακούγοντας παιδιά του Λυκείου ή και των Πανεπιστημίων όπου δε μπορούν να συντάξουν σωστά μια ολοκληρωμένη πρόταση στα Ελληνικά και τη γεμίζουν με αγγλικές λέξεις ενώ υπάρχει η αντίστοιχη κοινή ελληνική.

Οι γενικά χαμηλές επιδόσεις και στα άλλα μαθήματα με σχεδόν όλες να είναι κοντά ή κάτω από τη βάση, είναι πρόβλημα της γενικότερης Παιδείας και εάν δεν γίνουν ρηξικέλευθες αλλαγές στο σύστημα εκπαίδευσης, θα το βρίσκουμε μπροστά μας κάθε χρόνο.

Η έννοια της ολοκληρωμένης Παιδείας αλλά και ενός κοινωνικού αξιακού μοντέλου, μοιάζουν να είναι παλιού τύπου κατάλοιπα ήθους ανθρώπων που είχαν διαρκώς το βλέμμα τους στραμμένο στις επόμενες γενιές επενδύοντας απλά στο μέλλον αυτού του τόπου.

Πριν χρόνια, μέσα από τη ψηφιακό Ηρόδοτο του ΡΙΚ, παρακολούθησα σε ασπρόμαυρη ταινία, έναν παππού βοσκό σε ένα καφενείο κάπου στη Μεσαορία, να απαντά σε ερώτηση δημοσιογράφου. Ο παππούς απάντησε σχεδόν χωρίς να σκεφτεί ή να κομπιάσει και με υπέροχο συντακτικό και πλούσιο λεξιλόγιο. Η ταινία πρέπει να ήταν περίπου στη δεκαετία του 60 ή του 70. Από τότε έχουν περάσει πολλές δεκαετίες και είναι δύσκολο κανείς να κατανοήσει πώς ενώ ένας βοσκός μιλούσε τόσο όμορφα, οι νεότερες γενιές δε μπορούν να εκφραστούν στα πιο βασικά.

Το πρόβλημα μοιάζει να είναι βαθιά συστημικό. Τα όποια εφόδια δίνονται στους καθηγητές και στις επόμενες γενιές μοιάζουν λειψά γιατί τα παιδιά δεν μορφώνονται. Το όποιο μοντέλο που μπορεί να εντοπίσει τις ικανότητες αλλά και δεξιότητες του κάθε μαθητή δε φαίνεται να λειτουργεί.

Τα πιο πάνω δεν είναι καινούργιο φαινόμενο καθώς συναντά κανείς πολλά ορθογραφικά αλλά και συντακτικά λάθη σε ανακοινώσεις της ίδιας της κρατικής μηχανής.

Το μέλλον της Κύπρου που κάθεται σε θρανία, αμφιθέατρα ή σε μια οθόνη, μοιάζει να έφτασε στο σημείο να παράγει ανθρώπους που τους έμαθαν μόνο να παπαγαλίζουν όσα τους επέβαλαν να μάθουν απλά για να πάρουν έναν καλό βαθμό. Η Πολιτεία, τετραγώνισε την λογική και άφησε απέξω την κριτική σκέψη και την φαντασία των παιδιών και τα έμαθε να ανήκουν οπουδήποτε αλλού εκτός από τον ίδιο τους τον εαυτό.

Τραγικότερο είναι όταν θελήσει κανείς να παρακολουθήσει τα παιχνίδια γνώσεων στη Κυπριακή τηλεόραση. Κυριολεκτικά δε ξέρει αν πρέπει να τα πάρει ως μια καλοστημένη θεατρική κωμωδία ή αν πρέπει να θυμώσει από αυτά που ακούει. Δεν μπορεί κανείς να δεχτεί ότι αυτό είναι το επίπεδο μας.

Σε όλα φυσικά υπάρχουν οι φωτεινές εξαιρέσεις που μας γεμίζουν περηφάνια και χαιρόμαστε που παιδιά, πέρα από τις όποιες δυσκολίες που αντιμετώπισαν μέσα στο σύστημα, καταφέρνουν να περάσουν στις σχολές που επιλέγουν και κάποια μάλιστα να αριστεύσουν.

Η όποια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που έχει συζητηθεί κατά καιρούς, ας τεθεί τουλάχιστον σε εφαρμογή επί της ουσίας και να παρθούν αποφάσεις αφού αναζητηθούν τα αίτια αλλά και οι τρόποι θεραπείας.

Το επίπεδο της παιδείας μας, καταδεικνύει γενικότερα την κοινωνική παρακμή στην οποία βρισκόμαστε τα τελευταία χρόνια.