Η νίκη του Ερντογάν σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Τουρκία αλλά ασφαλώς και για όσους θα τον έχουν είτε αντιμέτωπο, είτε ως σύμμαχο για τα επόμενα χρόνια.
Από αυτές τις εκλογές εξήλθε πανίσχυρος καθώς πέρα από την προσωπική του νίκη έχει και τον απόλυτο έλεγχο της τουρκικής βουλής, κάτι που του επιτρέπει να κυβερνήσει χωρίς κανένα εμπόδιο.
Εντούτοις εκτός από τα θέματα υγείας που φαίνεται να αντιμετωπίζει, κάποιες ισορροπίες πιθανόν να υπάρχουν επίσης στο εσωτερικό του μπλοκ εξουσίας.
Δεν είναι τυχαίο που διορίζει ξανά υπουργό Άμυνας τον αρχηγό του στρατού Γιασάρ Γκιουλέρ, μετά τον προηγούμενο διορισμό στην ίδια θέση του Χουλουσί Ακάρ. Ο οποίος αναλαμβάνοντας τα καθήκοντα του μίλησε «για την προστασία των συμφερόντων της χώρας μας, που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο, σε συντονισμό με όλους τους αρμόδιους φορείς, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις του Ατατούρκ, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους, και με διαφάνεια». Η αναφορά στον Ατατούρκ, στον οποίο δεν αναφέρθηκε βεβαίως ο Ερντογάν, μπορεί και να μη είναι τυχαία.
Η σύνθεση που πέτυχε ο Ερντογάν ανάμεσα στο Ισλάμ και τον Οθωμανισμό και που γέννησε την σημερινή νέο-οθωμανική πορεία της Τουρκίας, η οποία βεβαίως εν σπέρματι προϋπήρχε, χωρίς να θέτει ουσιαστικά υπό αμφισβήτηση την συμμετοχή της χώρας στη δυτική συμμαχία, ανεξάρτητα της αυτονομίας που επιδεικνύει στην εξωτερική πολιτική της, φαίνεται να δημιουργεί ένα ευρύτατο πλαίσιο συγκατοίκησης ισλαμιστών και κοσμικών. Η νέο-οθωμανική πορεία της Τουρκίας δεν αλλάζει τον βασικό άξονα πρόσδεσης της στην Δύση. Επεκτείνει όμως αυτό τον άξονα στη δημιουργία προνομιακών σχέσεων με περιοχές της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με τον αραβομουσουλμανικό κόσμο, τις τουρκόφωνες ή και μουσουλμανικές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Γενικότερα η Τουρκία κάνει άνοιγμα προς την Ασία και φιλοδοξεί να είναι ανάμεσα στις χώρες που διαμορφώνουν τις παγκόσμιες ισορροπίες.
Την σημειολογία αυτής της πολιτικής αντανακλά η νέα κυβέρνηση Ερντογάν και ειδικά οι τρεις πιο σημαντικοί υπουργοί της, Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, και Οικονομίας Μεχμέτ Σιμσέκ, επιβεβαιώνοντας την πρόσδεση της Τουρκίας στη Δύση, αλλά ταυτόχρονα και την πολυεπίπεδη εξωτερική αυτόνομη πολιτική της.
Ο υπουργός Εξωτερικών ανέλαβε στο παρελθόν πολύ λεπτές αποστολές που αποκατέστησαν τις σχέσεις της Τουρκίας με άλλες χώρες ή τουλάχιστον επέτρεψαν, όπως στην περίπτωση των ΗΠΑ, να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας. Ήταν αυτός που διεξήγαγε τις συνομιλίες πίσω από κλειστές πόρτες και δίχως ποτέ να έχει μιλήσει στα ΜΜΕ, με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Συρία, τα ΗΑΕ, το Ιράκ, οι ΗΠΑ, για να βελτιώσει η Τουρκία τις διπλωματικές σχέσεις της μαζί τους.
Είναι κουρδικής καταγωγής, από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του Ερντογάν, και ανάμεσα στις άλλες αποστολές του ήταν και η διεξαγωγή απευθείας διαπραγματεύσεων με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), σε κάποια στιγμή που ο Ερντογάν είχε κάνει άνοιγμα στους Κούρδους. Πολλοί πιστεύουν ότι δεν είναι απίθανο η προσπάθεια αυτή να επαναληφθεί και τώρα από τη νέα του θέση. Βεβαίως ο Τούρκος «αρχικατάσκοπος» κουβαλεί και αρνητικά μαζί του καθώς ήταν πίσω και από ρήξεις που προκάλεσε στο παρελθόν και σήμερα επανορθώνει, αλλά κυρίως για την άγρια καταδίωξη αντιπάλων του καθεστώτος και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Αυτός ήταν που διεύθυνε τις απαγωγές δεκάδων ανθρώπων, αντιπάλων του καθεστώτος, από ολόκληρο τον κόσμο.
Ο νέος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, μέχρι τώρα αρχηγός του στρατού, έμπιστος του Ερντογάν, δεν είναι μόνο ο σύνδεσμος του με τους στρατιωτικούς και ασφαλώς μέσω αυτού ο έλεγχος του στρατού, αλλά ταυτόχρονα είναι ένας ακόμη ισχυρός δεσμός με την Δύση.
Τέλος ο νέος υπουργός Οικονομίας, Μεχμέτ Σιμσέκ, σηματοδοτεί την επάνοδο σε μια δυτική αντίληψη όσον αφορά την διαχείριση της οικονομίας. Ο Σιμσέκ έχει εργαστεί στις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, από την UBS στη Νέα Υόρκη έως τη Merrill Lynch στο Λονδίνο, ενώ προηγουμένως είχε εργαστεί στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα (1993-1997). Στην πολιτική ανακατεύτηκε για πρώτη φορά το 2007.
Το 2015, τότε που οι επενδυτές εξέφραζαν σοβαρές ανησυχίες για τους οικονομικούς χειρισμούς του Ερντογάν, διορίστηκε αναπληρωτής πρωθυπουργός σε μια προσπάθεια καθησύχασης των αγορών. Το όνομα του είχε συνδεθεί προηγουμένως με τη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας ως υπουργού Οικονομικών μεταξύ του 2009 και του 2015. Αργότερα όμως ο Ερντογάν τον κατάργησε και διόρισε στη θέση του τον γαμπρό του Μπεράτ Αλμπαϋράκ.
Στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα η τουρκική οικονομία, η τοποθέτηση του Σιμσέκ στο ΥΠΟΙΚ συνδέεται με στροφή στις αγορές, λόγω των σημαντικών επαφών του με ξένους επενδυτές και τα κέντρα της δυτικής οικονομίας.
Να σημειωθεί επίσης ότι ένας άλλος από τους πιο έμπιστους συνεργάτες του Ερνογάν, ο γνωστός μας Ιμπραχίμ Καλίν,τοποθετείται επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών.
Όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά και την Κύπρο, μια σχολή σκέψης θεωρεί θετική την εκλογή του Ερντογάν διότι, υποστηρίζεται, οι σχέσεις του με την Δύση και ειδικά τις ΗΠΑ, παρά την σημειολογία που εκπέμπουν οι νέοι υπουργοί του, θα παραμείνουν δύσκολες και αυτό ευνοεί την ελληνική πλευρά. Μια αντίθετη σχολή σκέψης όμως θεωρεί ότι η Δύση και οι Αμερικανοί δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν την Τουρκία και επομένως θα υποχρεωθούν να συμβιβαστούν με τον Ερντογάν. Συμβιβασμός όμως με τον Ερντογάν δεν μπορεί παρά να είναι σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Άλλωστε τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ τηρούν πάντα ίσες αποστάσεις στα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, ενώ οι πιο προσεκτικοί παρατηρητές κάνουν λόγο για μόνιμη μεροληψία υπέρ της Τουρκίας.
Ο λόγος είναι απλός. Όπως τονίστηκε κατ΄ επανάληψη από αυτή εδώ την στήλη, πέρα από το ειδικό γεωπολιτικό πλεονέκτημα που διαθέτει, η Τουρκία διαρκώς διεκδικεί και κάτι λαμβάνει. Η Ελλάδα και η Κύπρος, δίνουν συνεχώς, χωρίς καν να τους έχει ζητηθεί πολλές φορές και ουδέν ζητούν και ουδέν λαμβάνουν. Το έχω ξαναγράψει, ισχύει το ευαγγελικό εκείνο: πας ο αιτών λαμβάνει και ο ζητών ευρίσκει και τω κρούοντι ανοιγήσεται.. Ματθ.7.
Δεν είναι δυνατόν η ελληνική πλευρά να προσφέρει συνεχώς στους Αμερικανούς, με την Ελλάδα να έχει μετατραπεί σε αμερικανική βάση από την Αλεξανδρούπολη ως την Σούδα και η Τουρκία να εισπράττει. Όσοι δεν το αντιλαμβάνονται αυτό στην Αθήνα και την Λευκωσία και ασχολούνται με τα δευτερεύοντα, τα μικροκομματικά, θα κληθούν κάποια στιγμή να πληρώσουν το κόστος της αναβάθμισης της Τουρκίας που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα είναι η κατάληξη προκειμένου να παραμείνει στο δυτικό μαντρί. Και δεν θα πληρώσουν δυστυχώς οι ελίτ που κυβερνούν αλλά ο τόπος, ο ελληνισμός.
Η Τουρκία ανήκει στη Δύση και με τα ιστορικά δεδομένα που γνωρίζουμε από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, γεωπολιτικά, οικονομικά και άλλα, δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει ποτέ. Και η Δύση και οι Αμερικανοί, για τους ίδιους λόγους, ουδέποτε θα εγκαταλείψουν την Τουρκία. Η αυτόνομη τουρκική πολιτική θα συνεχίσει όμως να δημιουργεί εντάσεις.
Όσοι όμως μονίμως ονειρεύονται ρήξη της Τουρκίας με την Δύση και τις ΗΠΑ, εκλαμβάνουν τις επιθυμίες τους για πραγματικότητα.
ΥΓ – Για τη σημειολογία, η ορκωμοσία του Ερντογάν και η προσευχή έγιναν παρουσία του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και ενός Ιμάμη της Αγίας Σοφίας!
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email, Stephanos.constantinides@gmail.com