Κάθε εποχή έχει τις δικές της αβεβαιότητες.
Δεν ξέρω αν οι ιστορικοί του μέλλοντος θα βρούν ξεχωριστή τη δική μας.
Εμείς όμως που την ζούμε, σίγουρα δεν πλήττουμε!
Ο πόλεμος στην Ουκρανία κι οι μικρότεροι πόλεμοι αλλού, οι ψυχροπολεμικές αντιπαραθέσεις, οι κοινωνικές ανισότητες με εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς νερό και ψωμί, η κλιματική αλλαγή που απειλεί τον πλανήτη, ο φόβος μελλοντικών επιδημιών χειρότερες και από τον κόβιντ, ο πλανήτης σταθερά διαιρεμένος, ο φόβος ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος, η Ευρώπη σε παρακμή υποταγμένη στις ΗΠΑ, οι ίδιες οι ΗΠΑ διαιρεμένες όσο ποτέ άλλοτε ως κοινωνία, η ανάδυση εναλλακτικών πόλων οικονομικής δραστηριότητας που δεν θα συμπορεύονται με τη Δύση όπως οι BRICS, τα προβλήματα των προσφύγων και της μετανάστευσης, η κρίση της δημοκρατίας με την άνοδο της ακροδεξιάς, είναι πολλά τα δεινά αυτού του κόσμου! Και φυσικά έχουμε και τα δικά μας, ως Ελλάδα και Κύπρος. Αλλά, όσα και να προφητεύουν οι μάντεις, εμείς θα σέρνουμε την Ιστορία και θα προχωρούμε εμπρός.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία που δεν φαίνεται να έχει τέλος, είναι ίσως η μεγαλύτερη απειλή αυτή την ώρα για τον πλανήτη. Είναι πόλεμος της Δύσης και ειδικά των Αμερικανών που στόχο έχει να πλήξει την Ρωσία κατά κύριο λόγο αλλά στη συνέχεια και την Κίνα. Χωρίς βέβαια να παραβλέπεται η ρωσική εισβολή σε αυτή την χώρα. Είναι ένας πόλεμος που στοχεύει στη διατήρηση της πλανητικής αμερικανικής ηγεμονίας που κλονίζεται σοβαρά. Τον τελευταίο καιρό οι Αμερικανοί προσπαθούν να μεταφέρου τον πόλεμο στο εσωτερικό της Ρωσίας, κάτι που γίνεται ασφαλώς πολύ επικίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη. Πολλά θα εξαρτηθούν από την περιλάλητη ουκρανική αντεπίθεση. Αν αυτή πετύχει, έστω και μερικώς, θα υποχρεωθεί η Μόσχα σε μιας μορφής ειρήνη. Αν αποτύχει, ο πόλεμος για τις ΗΠΑ θα έχει την κατάληξη αυτού του Βιετνάμ ή του Αφγανιστάν. Πολλά θα κριθούν επίσης από την προεκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές στην οποία θα εισέλθουν οι ΗΠΑ. Η Ουκρανία πάντως κινδυνεύει από μια ολική καταστροφή για τα αμερικανικά συμφέροντα. Για να θυμηθούμε τον Καντ «η ειρήνη θα είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης κατανόησης είτε κάποιας καταστροφής».
Αν ιεραρχούσα την επόμενη μεγάλη κρίση που μας απειλεί, αυτή δεν θα ήταν άλλη από την κλιματική αλλαγή. Με την ένταση που επικρατεί στο πλανητικό μας σύστημα από τη μια και από την άλλη με την άνοδο των ακροδεξιών και των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων, κάθε σοβαρή προσπάθεια αντιμετώπισης της εξέλιπε.
Σε επίπεδο γεωπολιτικών υποσυστημάτων, δύο περιοχές, ανάμεσα σε άλλες, που δεινοπαθούν και περικλείουν απειλές για την διεθνή ειρήνη είναι η Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Δύο περιοχές που μας αφορούν άμεσα.
Μετά τις τουρκικές εκλογές η Μέση Ανατολή εισέρχεται σε μια νέα περίοδο. Η Τουρκία έχει πετύχει να κλείσει διάφορα μέτωπα, όπως με το Ισραήλ και την Σαουδική Αραβία και τώρα προχωρεί με την Αίγυπτο. Η περιοχή όμως παραμένει πολυδιασπασμένη και με πολλά κράτη να επιβιώνουν με πολλή δυσκολία. Είναι η περίπτωση του Λιβάνου που παραμένει χωρίς κυβέρνηση, της Συρίας που δεν ελέγχει σημαντικές περιοχές της επικράτειας της, της Λιβύης που διέρχεται ένα εμφύλιο πόλεμο και με ξένους στρατούς στο έδαφος της, είναι το Ιράκ που η κεντρική κυβέρνηση παραμένει αδύναμη με το ιρακινό Κουρδιστάν να παραμένει εκτός ελέγχου. Ενώ και άλλες χώρες της περιοχής αντιμετωπίζουν αστάθεια και προβλήματα. Παρά τον πόλεμο της Ουκρανίας η Ρωσία εξακολουθεί να έχει μια επιρροή στην περιοχή, η Κίνα έχει μια θεαματική παρουσία και οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν προβλήματα ακόμη και με τους συμμάχους τους, όπως η Σαουδική Αραβία και βέβαια η Τουρκία.
Όσον αφορά την Βαλκανική, τα προβλήματα εντοπίζονται κυρίως στα Δυτικά Βαλκάνια. Οι χώρες της περιοχής περιμένουν στον προθάλαμο της ΕΕ με την ελπίδα ένταξης, αλλά στις Βρυξέλλες δεν βιάζονται, ειδικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αναφερόμαστε στην Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονίας και η Αλβανία έχουν καθεστώς υποψήφιας χώρας αλλά οι ενταξιακές τους διαπραγματεύσεις παραμένουν μπλοκαρισμένες. Το Κόσοβο και η Βοσνία είναι κράτη υπό κηδεμονία του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, με πολλαπλά εσωτερικά προβλήματα αλλά και προβληματικές σχέσεις με τους γείτονες τους. Άλλωστε κράτη και κρατίδια της περιοχής είναι το αποτέλεσμα της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας από τους Αμερικανούς, τους Γερμανούς και το ΝΑΤΟ. Οι επεμβάσεις τους άφησαν ερείπια και καταστροφή, συγκρούσεις ανάμεσα στους λαούς της περιοχής και δύο προβληματικές κρατικές οντότητες , το Κόσσοβο και την Βοσνία- Ερζεγοβίνη.
Την ίδια ώρα η Δύση θέλει να κρατήσει μακριά από την περιοχή την Ρωσία, αλλά η ρωσική επιρροή παραμένει ισχυρή σε κάποιες χώρες, ιδίως στη Σερβία.
Η αναφορά στα δύο αυτά γεωπολιτικά υποσυστήματα έγινε και λόγω των στενών σχέσεων τους με την Ελλάδα και την Κύπρο αλλά και την έντονη τουρκική παρουσία και στις δύο περιοχές. Μια παρουσία που αντιμάχεται και υποσκάπτει τα ελληνικά συμφέροντα. Με μια Ελλάδα μέλος της ΕΕ που αφήνει την Τουρκία να αλωνίζει στα Βαλκάνια, μια χώρα μη μέλος της. Μια Ελλάδα που ακόμη και στο τελευταίο επεισόδιο με τη φυλάκιση του ελληνικής καταγωγής δημάρχου της Χειμάρρας δεν κατάφερε να βρει στήριξη από την ΕΕ ενώ οι Αμερικανοί ποντιο-πιλατικά κράτησαν ίσες αποστάσεις. Στην περίπτωση της Βόρειας Μακεδονίας ακολουθήθηκε «εθνικιστική» πολιτική για εσωτερική κατανάλωση και για τα ψηφαλάκια της βόρειας Ελλάδας αλλά και υποταγή στα ξένα κελεύσματα στο διεθνές πεδίο, αυτά των Αμερικανών και των Γερμανών.
Στο υποσύστημα της Μέσης Ανατολής και ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία αλωνίζει παρά τα προβλήματα που είχε κατά καιρούς με το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία. Στην ουσία με δεδομένες την Ελλάδα και την Κύπρο πέτυχε πάντα να έχει την στήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ. Κι όταν ακόμη η Άγκυρα ακολουθούσε μια πολιτική που ενοχλούσε την Δύση, στην καλύτερη περίπτωση Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ακολουθούσαν ίσες αποστάσεις.
Θα κλείσω και το σημερινό μου άρθρο με ό,τι έγραψα και παλιότερα σε αυτή την στήλη:
Η τουρκική πραγματικότητα, γεωπολιτική, ιστορική, οικονομική, δημογραφική και όχι μόνο, είναι πολύ διαφορετική από τη δική μας και κανείς δεν θα πρότεινε να την αντιγράψουμε. Χρειάζεται όμως να ξεφύγουμε από την μονομέρεια και την μονολιθικότητα και να βρούμε τον μέσο δρόμο, να εφεύρουμε τον ελληνικό δρόμο μέσα σε αυτό το ρευστό και πολυδαίδαλο διεθνές σύστημα. Αυτό δεν σημαίνει εγκατάλειψη συμμαχιών. Σημαίνει όμως ότι προηγείται το εθνικό συμφέρον του συμμαχικού και ότι οι συμμαχίες δεν μας εμποδίζουν να το διεκδικήσουμε, όπου και όταν χρειάζεται. Σημαίνει επίσης ότι οι συμμαχίες αυτές δεν επαρκούν για την πλήρη προστασία των ζωτικών ελληνικών συμφερόντων, σε σχέση ειδικά με τον τουρκικό αναθεωρητισμό.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν μπορεί, με την έννοια αυτή, να είναι ιδεοληπτική αλλά να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες διεθνείς συνθήκες.
ΥΓ – Οι αθλιότητες στο κυπριακό ποδόσφαιρο δεν έχουν τέλος. Και ο Κύπριος φορολογούμενος πληρώνει. Είναι μέρος της γενικότερης σήψης που μαστίζει την κυπριακή κοινωνία.
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email, Stephanos.constantinides@gmail.com