Η Δημιουργική Επιχειρηματικότητα των Νέων Αργοναυτών
ΣΕ ΠΡΟΣΦΑΤΟ άρθρο του κ. Παπαχελά στην «Καθημερινή», αναφέρεται ότι τα «τελευταία 2-3 χρόνια έχει συμβεί κάτι πρωτόγνωρο και ιδιαίτερα αισιόδοξο.
Χιλιάδες συμπατριώτες μας της μακρινής διασποράς της Αμερικής, της Αυστραλίας και του Καναδά έχουν ανακαλύψει την Ελλάδα.
Μιλάμε για τη δεύτερη και τρίτη γενιά, που έχει σπουδάσει και έχει ανέβει θεαματικά σε μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο».
Η αναφορά αυτή εύλογα μας παραπέμπει στην βιβλιογραφία για τους Νέους Αργοναύτες, που όπως οι Έλληνες Αργοναύτες ταξίδεψαν με τον Ιάσονα αναζητώντας το Χρυσόμαλλο Δέρας, έτσι και σήμερα τεχνικά καταρτισμένοι επιχειρηματίες που ταξιδεύουν ανά την υφήλιο μεταξύ των «Silicon Valley» και των χωρών τους — εγκαινιάζοντας εταιρείες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, και αφήνοντας ένα δικό τους αποτύπωμα αναγέννησης στην παγκόσμια οικονομία. Προκύπτει, επίσης, από την βιβλιογραφία ότι ιστορικά η κυρίαρχη δύναμη στο σχεδιασμό των βασικών μηχανισμών που δημιούργησαν παραγωγικά δίκτυα της ελληνικής Διασποράς ήταν η επιχειρηματικότητα, και στην Αρχαία Ελλάδα. Η ενσωμάτωση όλων των παραρτημάτων στα δίκτυα των ελληνικών κοινοτήτων του εξωτερικού, που ονομάζονταν Παροικίες, με την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία να παρέχει ηθική ηγεσία και στήριξη των κοινοτικών δεσμών, ενίσχυσε την προσήλωση των εταίρων των δικτύων στους κανόνες ηθικής επιχειρηματικής συμπεριφοράς (Μπήτρος και Μίνογλου, 2006).
Στο πέρασμα των χρόνων όμως η νόρμα έγινε το εθνικό-θρησκευτικό μοντέλο, με τις Ενορίες και τις παραδοσιακές παροικιακές οργανώσεις να έχουν υπό την επιτήρησή τους την «παραγωγή» ελληνικού πολιτισμού (σχολεία, πολιτιστικές οργανώσεις, φεστιβάλ, κ.λπ.) σε συνεργασία, και ενίοτε ανταγωνιστικά. Το μοντέλο αυτό έγινε ο κυρίαρχος φορέας παραγωγής ταυτότητας ελληνορθόδοξης ταυτότητας.
Σε καμία περίπτωση δεν υποτιμούμε τον ρόλο της Εκκλησίας, όμως τέτοια μοντέλα δεν είναι βιώσιμα σε κοσμικές χώρες μακροπρόθεσμα, και η Αυστραλία ως παράδειγμα είναι μία από τις 10 κορυφαίες πιο κοσμικές χώρες στον κόσμο, περισσότερο μετά την τελευταία απογραφή, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο άλλο άκρο, και έτσι χτίζοντας ένα μοντέλο κοινότητας στο έθνος υποδοχής που ταυτίζεται με αυτό του έθνους καταγωγής, οικοδομούμε πάνω σε κάτι μη βιώσιμο. Ως αποτέλεσμα, πολλές από αυτές τις ενορίες με τους λιγοστούς συμμετέχοντες θα μειωθούν σημαντικά στη ζωή της επόμενης γενιάς, τόσο στην Αμερική, όπως και στην Αυστραλία και στον Καναδά.
Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών εκφράστηκε πρόσφατα με τον πιο σαφή λόγο υπέρ του χωρισμού Εκκλησίας και Κράτους απ’ ό,τι τα πολιτικά κόμματα: «Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το να μην υπάρχουν όρια μεταξύ [Εκκλησίας και Κράτους] ή η ανάμειξη των καθηκόντων τους δημιουργεί τεράστια προβλήματα», «έχει γίνει αισθητή η ανάγκη της διακριτής, αλλά και συνεργάσιμης πορείας των δύο φορέων, Εκκλησίας και Πολιτείας», «σήμερα ζούμε στην παρακμή, γι’ αυτό πρέπει να γίνει μάθημα όλη αυτή η ιστορία και να ακολουθήσουμε -Κράτος και Εκκλησία- μία πορεία παράλληλη χωρίς καμία ανάμειξη του ενός στην πορεία του άλλου». (Πηγή: Γράφτηκε από τον/την Ecclesia.gr. 21/10 Σύνδεσμος: romfea.gr)
Επείγει λοιπόν να επαναφέρουμε εκείνο το ιστορικό πρότυπο με διασπορικά δίκτυα, όπου μη κερδοσκοπικά ιδρύματα όπως η Εθνική Ελληνική Εταιρεία και η Ελληνική Πρωτοβουλία -τα οποία για παράδειγμα διαιωνίζουν και γιορτάζουν την ελληνική κληρονομιά στις χώρες φιλοξενίας της μεγάλης ελληνικής Διασποράς- να συμβάλλουν στην ανανέωση των παραδοσιακών κοινοτικών οργανώσεων σε συνεργασία με την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία που παρέχει ηθική ηγεσία. Στόχος να είναι η επανασύνδεση των νέων γενεών της διασποράς με την κληρονομιά, τις ρίζες, τη γλώσσα, την ιστορία και τις παραδόσεις τους, και με επίκεντρο την επιχειρηματικότητα.
Εδώ είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε ότι σε αυτό το πρότυπο κινείται μακροχρόνια το Συμβούλιο Αυστραλίας/Ισραήλ και Εβραϊκών Υποθέσεων που είναι ο κορυφαίος οργανισμός δημοσίων υποθέσεων για την Αυστραλιανή Εβραϊκή κοινότητα, και λειτουργεί άκρως αποτελεσματικά, όπως και σε άλλες χώρες, μεταφέροντας με αφοσιωμένους επαγγελματίες τα συμφέροντα της αυστραλιανής-εβραϊκής κοινότητας στην κυβέρνηση, στα μέσα ενημέρωσης και άλλους θεσμικούς οργανισμούς.
Επί τούτου, πρόσφατα με επίκεντρο την επιχειρηματικότητα, είχε την προνοητικότητα να καταθέσει στην κυβέρνηση μια ολοκληρωμένη πρόταση μελέτης σκοπιμότητας για την ενίσχυση του εμπορίου και των επενδύσεων με το Ισραήλ, με σκοπό μια μελλοντική συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Κίνητρο ήταν ότι μια προτεινόμενη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Αυστραλίας και του Ισραήλ μπορεί να οραματίζεται πέρα από τις ανταλλαγές εμπορευμάτων και να εξετάσει το εμπόριο ευρύτερα – από την άποψη της κοινής γνώσης, της τεχνολογικής συνεργασίας, και μιας πύλης για κάθε χώρα στην περιοχή της άλλης. Επίσης, σε συνεργασία με ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια της Μελβούρνης, το Monash, αναλύει διεξοδικά την δομή της εβραϊκής Διασποράς όπως αυτή προκύπτει μέσα από τα στοιχεία των απογραφών.
Αυτή η προσέγγιση συντηρεί μια ισχυρή εβραϊκή κοσμική κουλτούρα στην Αυστραλία και αποτελεί σημείο αναφοράς βέλτιστων πρακτικών μεταξυ των εθνικών μειονοτήτων. Το ίδιο και με το αμερικανικό-εβραϊκό μοντέλο που λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ενός αυστηρού εβραϊκού αμερικανικού δημοσίου τοπίου και κριτικού προβληματισμού. Για τους λόγους που προαναφέραμε (και άλλους ) η ελληνική Διασπορά δεν βρίσκεται σε αυτή τη θέση.
Εν κατακλείδι, η αλλαγή από τις αρχικές μεγάλες ελληνικές κοινότητες πρός το υπόδειγμα της εθνικού-θρησκευτικού μοντέλου, οδηγεί προς μία πολιτιστική αποσύνθεση, καθώς επηρεάζει αρνητικά σε μεγάλο βαθμό την συμμετοχή των οικογενειών στην ευρύτερη κοινοτική δομή. Οι διασυνδέσεις που βλέπουμε «τα τελευταία 2-3 χρόνια» είναι κατά κύριο λόγο αυτόβουλες, και όχι καθοδηγούμενες, και τούτο γιατί ένα μεγάλο μέρος της Διασποράς έχει αποκοπεί από το εθνικό-θρησκευτικό μοντέλο, και αυτό προϊδεάζει την χάραξη μιας νέας πολυδιάστατης στρατηγικής για την Διασπορά.
Η Ελλάδα οφείλει να το πράξει σε συνεργασία με την ελληνική Διασπορά γιατί μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο, όπως συνέβη στο ιστορικό παρελθόν.
- Ο Στηβ Μπακάλης είναι πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου Victoria της Μελβούρνης
- Το άρθρο δημοσιεύθηκε επίσης στην εφημερίδα Νέος Κόσμος