«Τολμήστε την αλλαγή που επαγγέλλεσθε!»
Η χώρα χρειάζεται στο πηδάλιο μια αυτόφωτη, στιβαρή προσωπικότητα, με διεθνείς εμπειρίες, με προσλαμβάνουσες παραστάσεις πέραν των στενών ορίων του κυπριακού πολιτικού συστήματος.
Έναν έντιμο επιτυχημένο επαγγελματία, με ήθος και αρχές, αντί ενός καπάτσου που κατάφερε να αναρριχηθεί μέσα σε κομματικά στεγανά.
Ιδιαίτερα χρειαζόμαστε στο πηδάλιο κάποιον ή κάποιαν που να αντιλαμβάνεται ότι η προεδρία ασκείται για το κοινό καλό και όχι για εξυπηρέτηση επιμέρους συμφερόντων.
Αν προοδεύει η χώρα, η πίτα μεγαλώνει και δημιουργούνται ευκαιρίες για όλους.
Αν προοδεύουν μόνο οι παρατρεχάμενοι στο Προεδρικό ή στα κόμματα εξουσίας, η πίτα μικραίνει και μια συνεχώς συρρικνούμενη ομάδα κολλητών νέμονται ακόμη λιγότερο εθνικό πλούτο.
Υπερβάλλω; Καθόλου!
Προσέξτε τη συρρίκνωση των ψηφοφόρων των κομμάτων και την αύξηση της αποχής: οι κολλητοί λιγοστεύουν. Θυμηθείτε την κατάρρευση της Λαϊκής και του Συνεργατισμού: η πίτα μικραίνει. Ακόμη και οι νεκροί στο Μαρί ήταν αποτέλεσμα της νομής θέσεων εξουσίας μεταξύ μιας μικρής ομάδας με περιορισμένες γνώσεις και δεξιότητες. Είχα περιγράψει στο βιβλίο μου «Δημιουργική Κύπρος», αμέσως πριν την έκρηξη στο Μαρί, για τον φαύλο κύκλο που οδηγεί σε συνεχείς αστοχίες. Το πολιτικό σύστημα αστόχησε στη φύλαξη εκρηκτικών, στην εποπτεία των τραπεζών μας, στη διαφύλαξη της υπηκοότητας (διαβατήρια) και των συνόρων μας (μεταναστευτικό), στην ικανότητα να αντιμετωπίσουμε τις τουρκικές μεθοδεύσεις (Αμμόχωστος, ΑΟΖ). Δυστυχώς αυτά που περιέγραψα τότε τα ζούμε καθημερινά και τα πληρώνουμε ακριβά.
Οι ίδιοι οι κομματικοί υποψήφιοι επιβεβαιώνουν την ανάγκη για μια αυτόφωτη προσωπικότητα στο πηδάλιο της χώρας. Οι δύο από τους τρεις δηλώνουν εναγωνίως «ανεξάρτητοι», αφού προηγουμένως αναρριχήθηκαν ως προεδρικοί υποψήφιοι με κομματικά δεκανίκια. Ο τρίτος, που τουλάχιστον με ευθύτητα προβάλλει τις κομματικές του περγαμηνές, δεν συγκεντρώνει καν τους ψηφοφόρους του δικού του κόμματος.
Όλοι αναγνωρίζουν ότι χρειαζόμαστε μια αυτόφωτη, ανεξάρτητη και πειστική υποψηφιότητα για το ανώτατο αξίωμα της κοινής μας πολιτείας.
Τέσσερις συμπολίτες μας, που έχουν τα χαρακτηριστικά που χρειαζόμαστε, τόλμησαν να διεκδικήσουν την ψήφο μας ως πραγματικά ανεξάρτητοι υποψήφιου.
Στα δύο μεγάλα διακυβεύματα των εκλογών έχουν κοινό πρόγραμμα.
Πρώτον, επιδιώκουν ειλικρινά λύση του κυπριακού προβλήματος που να κάνει όλους τους κατοίκους του νησιού μετόχους σε ένα κράτος με πολίτευμα δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας. Όπως έχουν περίπου οι Βέλγοι και οι Ελβετοί.
Και, επίσης, πρώτον (όχι, δεν είναι τυπογραφικό λάθος – έχουμε δύο πρώτα προβλήματα), επιδιώκουν πάταξη της διαφθοράς.
Θα μπορούσαν και οι τέσσερις να στραφούν λίγο πιο αριστερά για ένα κοινωνικό κράτος δικαίου και περισσότερη ισότητα ευκαιριών. ‘Η λίγο πιο δεξιά για ένα κράτος όπου οι δυνάμεις της αγοράς δημιουργούν ευκαιρίες και οι ικανότεροι ελεύθερα δημιουργούν προς όφελος όλων. Αυτές είναι εύλογες αποχρώσεις ενός πολιτικού μοτίβου, όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες δημοκρατίες διεθνώς. Αυτή η ευελεξία ( λίγο πιο δεξιά ή λίγο πιο αριστερά) δεν είναι καιροσκοπικής φύσεως. Κάθε άλλο! Πηγάζει από την αναγνώριση ότι οι παραδοσιακοί – στεγανοί – διαχωρισμοί Δεξιάς-Αριστεράς δεν λύνουν τα σύγχρονα προβλήματα. Δεξιά-Αριστερά στον σύγχρονο κόσμο αποτελούν δυο όψεις του ιδίου νομίσματος, είναι τα δύο μέρη μιας δύσκολής εξίσωσης. Οι μεγάλες ανισότητες, που ορθά επιδιώκει να εξαλείψει η Αριστερά, δεν ευνοούν την κοινωνική πρόοδο. Αλλά χωρίς τις δυνάμεις της ελεύθερης οικονομίας, που ορθά επιδιώκει η Δεξιά, η κοινωνική πρόοδος παραμένει καθηλωμένη.
Μια αυτόφωτη ανεξάρτητη προσωπικότητα στην προεδρία της χώρας θα συνεργαστεί με το πολιτικό σύστημα, αλλά πάνω σε αυτή τη σύγχρονη βάση – κράτος δικαίου, κοινωνικό κράτος, επιχειρηματικότητα, καινοτομία. Θα αποτελέσει έναν νέο πόλο για πολιτικό διάλογο και, βεβαίως, αντιπαράθεσης θέσεων, που θα στοχεύει στη σύνθεση αντί στην επικράτηση της μιας ομάδας επί της άλλης. Η πολιτική είναι όντως αγώνας αντιπάλων (με την αρχαιοελληνική σημασία του όρου – αγώνισμα, ανταγωνισμός, άμιλλα), ωστόσο δεν είναι αγώνας εχθρών, δηλαδή προσπάθειας εξάλειψης του ενός από τον άλλο. Οι πολιτικοί αντίπαλοι είναι συν-αγωνιστές – μάχονται μεν για την επικράτηση των ιδεών και προγραμμάτων τους, αλλά εντός του πλαισίου της κοινής πολιτείας, της οποίας το κοινό καλό ο ανταγωνισμός τους προάγει. Ένας ανεξάρτητος Πρόεδρος μπορεί να βάλει τον πολιτικό αγώνα της Κύπρου σε μια σύγχρονη και δημιουργική τροχιά.
Τα κόμματα αποτελούν, πράγματι, τα κύτταρα της δημοκρατίας. Θα ήταν από ανόητο έως ύποπτο να ισχυρισθεί κανείς το αντίθετο. Η κομματοκρατίας, όμως – η εξουσία των κομμάτων επί όλων των όψεων του δημοσίου βίου – βλάπτει τη δημοκρατία. Στην κομματοκρατία, τα κόμματα συμπεριφέρονται ως ομάδες συμφερόντων που ανταγωνίζονται για τη μεταξύ τους νομή εξουσίας και εθνικού πλούτου. Η κομματοκρατία διαστρέφει τη δημοκρατία. Μια αυτόφωτη, ανεξάρτητη και πειστική προσωπικότητα στην προεδρία της χώρας θα ωθήσει τα κόμματα να υπερβούν τον κακό εαυτό τους, αναζωογονώντας τη δημοκρατία μας. Αυτό το έχουμε μεγάλη ανάγκη.
Πώς μπορεί να αναδειχθεί στην προεδρία μια τέτοια προσωπικότητα; Οι αυθεντικά ανεξάρτητες υποψηφιότητες οφείλουν να συνεργαστούν. Να βγει ένας μπροστά με την υποστήριξη όλων. Οι κ.κ. Δημητριάδης, Ηλιάδης, Πρωτοπαπάς και Χριστοφίδης πρέπει να συνεργαστούν. Αν πράγματι ενδιαφέρονται για το κοινό καλό, αν πράγματι πρεσβεύουν την ανάγκη για μια ανεξάρτητη, έντιμη, και αυτόφωτη προσωπικότητα στο πηδάλιο της χώρας, η συνεργασία δεν θα τους είναι δύσκολη. Διότι ο καθένας βλέπει στους τρεις συνυποψήφιους στοιχεία αυτών που ο ίδιος υποστηρίζει από την πρώτη μέρα που, με θάρρος και τόλμη, μας ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του.
Αν πράγματι «μιλούμε για να σωθούμε», αν θέλουμε πράγματι να φτιάξουμε ένα «τίμιο κράτος» και αν πράγματι παθιαζόμαστε για μια «Άλλη Κύπρο», οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι οφείλουν να συνεργαστούν.
Εκλεκτοί συμπολίτες, τολμήστε! Κάνατε ήδη ένα γενναίο βήμα, εκτιθέμενοι δημοσίως. Καιρός να κάνετε τώρα και την ανατρεπτική σας υπέρβαση – να παραμερίσετε τις ευγενείς ατομικές φιλοδοξίες σας. Συν-εννοηθείτε! Πολλοί θα είμαστε μαζί σας, πολλοί θα εμπνευσθούν από την υπέρβασή σας, πολλοί αγωνιώντες, έντιμοι πολίτες θα σας ακολουθήσουν. Τα ρεύματα που έχετε ήδη ενεργοποιήσει θα συνενωθούν σε ένα τσουνάμι που θα συμπαρασύρει τις δυνάμεις της κυπριακής κοινωνίας, ιδίως των νέων, για να πάμε μπροστά.
Πώς επιτυγχάνετε η υπέρβαση; Ποιος βγαίνει μπροστά;
Πώς; Προσυπογράψτε σήμερα μια κοινή διακήρυξη αρχών και δεσμευτείτε –ναι, προσδώστε στο «δεσμεύομαι» την ευγένεια που του αξίζει -ότι θα στηρίξετε έναν κοινό υποψήφιο.
Ποιον; Εκείνον που θα πείσει περισσότερο να τον ακολουθήσουμε.
Συνεχίστε ο καθένας την ευγενή σας προσπάθεια μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Και σε εκείνο το κρίσιμο για την προεκλογική περίοδο σημείο, έχοντας υπόψη τις τάσεις της κοινής γνώμης, υποχωρήστε προς όφελος του υποψηφίου που οι δημοσκοπήσεις θα βγάζουν μπροστά. Αυτός ο υποψήφιος θα διεκδικήσει με σοβαρές αξιώσεις την πρόκρισή του στον δεύτερο γύρο.
Και αν, όπως δείχνουν τα πράγματα, χαμένοι θα είναι οι υποψήφιοι των δύο μεγάλων κομμάτων, τότε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Πρόεδρος θα έχει μια σπάνια ευκαιρία: θα αντιπαρατεθεί με έναν υποψήφιο που προέρχεται από τη φθαρμένη πολιτική τάξη, έχοντας ισχυρή πιθανότατα να εκλεγεί Πρόεδρος. Η σπάνια αυτή ευκαιρία θα μετατραπεί σε ιστορική αφού θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει Κυβέρνησης Εθνικής Συνεννόησης, η οποία θα μπορέσει να επιτύχει τις μεγάλες τομές που χρειάζεται ο τόπος.
Αγαπητοί ανεξάρτητοι υποψήφιοι, τρεις από εσάς δεν θα είσαστε στο Προεδρικό. Αλλά όλοι θα έχετε επιτύχει τον ευγενή στόχο της προσπάθειάς σας να αλλάξετε τη χώρα.
Σας προκαλώ και σας παρακαλώ: Τολμήστε! H κοινωνία θα σας ευγνωμονεί, η ιστορία θα σας καταγράψει.
- Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και πρώην πρύτανης
- Το άρθρο δημοσιεύθηκε επίσης στην εφημερίδα Πολίτης