Μετά το Κραν Μοντανά το κυπριακό εσωτερικό μέτωπο οδηγήθηκε σε μια πολυδιάσπαση που είναι ορατή ακόμη και στο εσωτερικό των ιδίων των κομμάτων.
Η διαφθορά συνέβαλε με τη σειρά της στη δημιουργία φυγόκεντρων δυνάμεων στο εσωτερικό τόσο του κυπριακού [i]κοινωνικού σχηματισμού όσο και του πολιτικού συστήματος.
Βεβαίως οι ρωγμές υπήρχαν και προηγουμένως. Αλλά όπως φάνηκε και στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές και όπως διαφαίνεται ότι θα συμβεί και στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές, το ρήγμα μεγαλώνει. Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Συνδέονται με τα συμφέροντα των διαφόρων κοινωνικών ομάδων και με τις αντιθέσεις τους που υπόγεια εκδηλώνονται στις οικονομικές τους σχέσεις, στο διαμοιρασμό της πίτας, και επί της σκηνής με τις πολιτικές τους αντιθέσεις. Καθώς τα συμφέροντα μετατοπίζονται η δημιουργούνται νέα είναι αναγκαία και η διαπραγμάτευση των νέων ισορροπιών, κοινωνικών και πολιτικών στο εσωτερικό του κοινωνικού σχηματισμού, στο εσωτερικό των κομμάτων και του ευρύτερου πολιτικού συστήματος. Η δημοσίευση των πρακτικών του Κραν Μοντανά και ο τρόπος που αντιμετωπίστηκαν από τις διάφορες ομάδες επιβεβαίωσε τις ρωγμές που υπάρχουν .
Τα μεγαλύτερα προβλήματα αντιμετωπίζει ο ευρύτερος χώρος της Δεξιάς, δεδομένης και της φθοράς εξουσίας. Η κυρίαρχη μεταπρατική αστική τάξη που ελέγχει αυτό το χώρο, με κύριο πολιτικό εκφραστή τον ΔΗΣΥ, αντιμετωπίζει πρόβλημα ενότητας. Μια ομάδα της που εκφράζεται πολιτικά από τον Νίκο Αναστασιάδη φέρεται να έχει διαφοροποιηθεί στο Κυπριακό, ενώ η άλλη ομάδα της που προσπαθεί να εκφράσει ο Αβέρωφ Νεοφύτου παραμένει πιστή στη παλιά γραμμή. Οι γραμμές διαφοροποίησης όμως δεν είναι καθαρές και οι προσπάθειες που γίνονται στοχεύουν σε μια συναλλαγή συγκόλλησης που θα επιτρέψει τον έλεγχο της εξουσίας στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Επιπλέον οι δύο ομάδες γνωρίζουν ότι η λαϊκή Δεξιά που εκφράζεται επίσης από τον ΔΗΣΥ-μικροαστοί και αγροτικά στρώματα ως επί το πλείστον- θα διαφοροποιηθεί σε περίπτωση λύσης ΔΔΟ που θα δίνει επικυριαρχία σε ολόκληρη τη νήσο στην Τουρκία, με παραμονή τουρκικών στρατευμάτων και εγγυήσεων, όπως το έκανε και το 2004 με το σχέδιο Ανάν. Επί της ουσίας δηλαδή ο ΔΗΣΥ είναι τριχοτομημένος. Στον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς κινείται δορυφορικά προς τον ΔΗΣΥ και το ΕΛΑΜ και εν μέρει και η ΔΗΠΑ του Μάριου Καρογιάν.
Παρά τις αντιθέσεις συμφερόντων οι γραμμές διαχωρισμού τόσο στο εσωτερικό της άρχουσας μεταπρατικής αστικής τάξης, όσο και ανάμεσα σε αυτή και τις άλλες ομάδες που συγκροτούν το μπλοκ εξουσίας στον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς, δεν είναι καθαρές και δεν θα πρέπει να φαντάζεται κανείς σύνορα αξεπέραστα ανάμεσα τους. Είναι γι΄αυτό το λόγο που παρά τη φθορά της εξουσίας και τη διαφθορά, οι πιθανότητες να εκλεγεί και ο νέος Πρόεδρος από αυτό το χώρο είναι μεγάλες. Μεγαλύτερες από του να εκλεγεί από άλλο χώρο.
Για να χάσει αυτός ο χώρος την εξουσία θα πρέπει να πετύχει το ΑΚΕΛ μια συμμαχία με ένα κομμάτι της μεταπρατικής αστικής τάξης όπως έγινε με τον Βασιλείου και όπως επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς να γίνει με τον Σπανό, πράγμα που φαίνεται πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή. Η άλλη περίπτωση βεβαίως είναι η παραδοσιακή συμμαχία του ΑΚΕΛ με το τμήμα εκείνο της φιλελεύθερης αστικής τάξης που εκπροσωπεί το ΔΗΚΟ. Και αυτή η περίπτωση φαίνεται απομακρυσμένη μετά το φιάσκο της εκλογής Προέδρου της Βουλής αλλά και γιατί στο ΔΗΚΟ υπάρχουν μάλλον δεύτερες σκέψεις για συνεργασία με τον ΔΗΣΥ σε μια μετά τον Αναστασιάδη εποχή.
Είναι επίσης δύσκολο να φανταστεί κανείς, υπό τις περιστάσεις, νεκρανάσταση του λεγόμενου ενδιάμεσου χώρου. Μια σοβαρή όμως υποψηφιότητα από το χώρο αυτό, όπως αυτή του Γιώργου Κολοκασίδη ή κάποιου άλλου, θα μπορούσε να στεγάσει δυνάμεις και από τον κεντρώο και από τον αριστερό χώρο που να αποτελέσουν μελλοντικά ανάχωμα σε μια λύση διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προπάντων που τέτοιες δυνάμεις θα παραμείνουν εγκλωβισμένες τόσο στο χώρο του ΑΚΕΛ όσο και στο χώρο του ΔΗΣΥ και που θα εκδηλωθούν όταν θα τεθεί θέμα επιβίωσης του σημερινού αναγνωρισμένου διεθνώς κυπριακού κράτους με αντικατάσταση του από ένα μόρφωμα εξαρτημένο από την Τουρκία.
Το δυστύχημα βεβαίως είναι ότι δεν υπάρχουν δυνάμεις που να μπορούν να συγκροτήσουν ένα προοδευτικό εναλλακτικό μπλοκ εξουσίας. Η ΑΚΕΛική νομενκλατούρα παραμένει εγκλωβισμένη σε μια αδιέξοδη ρητορική τόσο στο Κυπριακό όσο και στα κοινωνικά θέματα, χωρίς να μπορεί να ξεπεράσει τις αγκυλώσεις και την αποτυχία της διακυβέρνησης της περιόδου Χριστόφια και η ΕΔΕΚ είναι βυθισμένη στα υπαρξιακά της προβλήματα. Και κανένας βέβαια δεν ξέρει που στέκεται το ΔΗΚΟ.
Ασφαλώς η διακίνηση μυθευμάτων ότι ευθύνεται η ελληνική πλευρά για την αποτυχία των συνομιλιών στο Κραν Μοντανά από τους πρώην υπαλλήλους και συνεργάτες του Αναστασιάδη, αθωώνει και ξεπλένει την Τουρκία. Και είναι απορίας άξιο πως ένα κόμμα όπως το ΑΚΕΛ συμπορεύεται με αυτά τα μυθεύματα και με τους παλιούς συνεργάτες του Αναστασιάδη, μερικοί από τους οποίους εργάστηκαν στο παρελθόν για την αποδόμηση του Δημήτρη Χριστόφια και για τη δυσφήμιση της διακυβέρνησης του για να διευκολύνουν την εκλογή Αναστασιάδη στην προεδρία της Δημοκρατίας. Ο Αναστασιάδης στο Κραν Μοντανά έδωσε τα πάντα και δεν πήρε τίποτε. Τον ήθελαν να επιστρέψει στην Κύπρο με λύση που να προβλέπει εγγυήσεις και παραμονή τουρκικών στρατευμάτων; Το μόνο που επιτυγχάνουν με τη διακίνηση αυτών των μυθευμάτων είναι την αθώωση του Αναστασιάδη από πολλά άλλα ανομήματα του, όπως τη διαφθορά.
Αν και η ανάλυση αυτή φαντάζει απογοητευτική, εντούτοις κανένας λαός δεν αυτοκτονεί! Και στην κρίσιμη στιγμή ο κυπριακός λαός θα αντιδράσει για την επιβίωση του. Διατηρεί ακόμη το ένστικτο της επιβίωσης. Κι όσο περισσότεροι πυρήνες αντίστασης δημιουργούνται και υπάρχουν μέσα στην κοινωνία γι΄αυτή την επιβίωση, αλλά και για την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων και της διαφθοράς, τόσο το καλύτερο. Σε αυτούς τους πυρήνες αντίστασης θα πρέπει να περιληφθούν και όσοι Τουρκοκύπριοι είναι αντίθετοι στην κατοχή.
* Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. E-mail stephanos.constantinides@gmail.com