Την Ελλάδα και την Κύπρο την ζω καθημερινά όπου και να βρίσκομαι.
Για περισσότερα από 20 χρόνια αρθρογραφώ κάθε Κυριακή χωρίς διακοπή και για τις δύο χώρες αλλά και για τον κόσμο.
Πολλοί με ρωτούν πως τα καταφέρνω να είμαι ενήμερος με όσα συμβαίνουν καθημερινά.
Με τα σημερινά μέσα επικοινωνίας δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ζω την Ελλάδα όπως κάποιος που βρίσκεται στο Ρέθυμνο ή τη Σαντορίνη. Κανένας δεν ζει παντού σε μια χώρα. Αλλά και παλιότερα υπήρχαν «σοβιετολόγοι» ή «σινολόγοι» που δεν είχαν πατήσει το πόδι τους στη Σοβιετική Ένωση ή την Κίνα. Βεβαίως η άμεση γνωριμία με μια χώρα επιτρέπει μια καλύτερη αντίληψη και κατανόηση της. Αυτή τη γνωριμία την έχω. Άλλωστε η Ελλάδα δεν είναι μόνο η χώρα μου όπως και η Κύπρος αλλά τις ζω από κοντά μερικούς μήνες κάθε χρόνο. Υπάρχουν βέβαια και οι κακόβουλοι που θεωρούν πως δεν έχω δικαίωμα να μιλώ για τον τόπο μου επειδή δεν ζω συνέχεια στη Λευκωσία ή την Αθήνα. Τους θυμίζω πάντως ότι κατά την διάρκεια της δικτατορίας κανένας δεν εμπόδισε τον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Χαρίλαο Φλωράκη, την Μελίνα Μερκούρη, τον Μίκη Θεοδωράκη και τόσους άλλους να αγωνίζονται για τη χώρα τους από το εξωτερικό. Φυσικά και δεν συγκρίνω τον εαυτό μου με αυτούς. Απλώς θέλω να πω πως η γνώση μιας χώρας είναι αποτέλεσμα της αγάπης και της προσπάθειας που καταβάλλει κάποιος γι΄ αυτή. Και το δικό μου οίκαδε είναι πρώτα στην Πενταλιά κι ύστερα στην Πάφο, την Κύπρο, την Ελλάδα, τον Καλοπαναγιώτη, το Παρίσι, το Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη, το Μόντρεαλ!
Είναι το οίκαδε του κόσμου!
Σε μια ανάλυση όμως δεν αρκεί η παράθεση γεγονότων. Το σημαντικό, για να έχουμε σωστή αντίληψη του κόσμου, είναι η ερμηνεία των γεγονότων.
Αυτά σαν εισαγωγή για να μιλήσω για τις εντυπώσεις μου από τη φετινή παραμονή μου στην Κύπρο, κάπως σύντομη σε σχέση με άλλα χρόνια, λόγω πανδημίας.
Η κυπριακή κοινωνία κατατρύχεται από πολλαπλά προβλήματα, μερικά από τα οποία συνδέονται με όσα συμβαίνουν στον υπόλοιπο κόσμο ενώ άλλα έχουν σχέση με τις ιδιαιτερότητες του τόπου. Υπάρχει πάντα το Κυπριακό, η μπότα του κατακτητή, χωρίς να φαίνεται φως πουθενά. Το κακό είναι πως αντί να δίνεται μάχη ενάντια στην κατοχή, υπάρχει μια ατέρμονη συζήτηση ανάμεσα σε αυτούς που είναι πρόθυμοι να δεχτούν μια λύση που θα αναγνωρίζει τα δεδομένα της κατοχής και αυτούς που υπερασπίζονται την Κυπριακή Δημοκρατία ως το μόνο καταφύγιο επιβίωσης. Κι η συζήτηση αυτή θα συνεχιστεί ως τις προεδρικές εκλογές του 2023. Ήδη στοιχίζονται οι υποψήφιοι πρόεδροι της «λύσης»
Η πανδημία ταλανίζει επίσης την κοινωνία. Αν και η κατάσταση παρουσιάζεται κάπως βελτιωμένη σε σχέση με την Ελλάδα,υπάρχει ο φόβος ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν τον χειμώνα. Ο κόσμος κουράστηκε και με πολλή δυσκολία τηρούνται τα μέτρα προστασίας από τον ιό.
Η διαφθορά είναι το κυρίαρχο θέμα των ημερών λόγω και της εμπλοκής Αναστασιάδη από τα Pandora Papers. Οι άνθρωποι αισθάνονται αδύναμοι καθώς αντιλαμβάνονται πως το σύστημα στο σύνολο του είναι εμπλεκόμενο, έστω και αν το βάρος των καταγγελιών αφορούν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και στο θέμα αυτό δεν φαίνεται να υπάρχει φως. Είναι τέτοια η αναξιοπιστία του πολιτικού συστήματος που φαίνεται πως αν ο Αναστασιάδης παραιτείτο και υπέβαλλε ξανά υποψηφιότητα θα εκλεγόταν μετά βαΐων και κλάδων! H κατάντια της αντιπολίτευσης!
Η φτώχεια φαίνεται επίσης να επηρεάζει μεγάλα τμήματα του κυπριακού πληθυσμού, όσο και αν η εξουσία προσπαθεί με διάφορα επικοινωνιακά τερτίπια να αποκρύψει το γεγονός με αναφορές σε ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας. Οι χαμηλόμισθοι των 800 ευρώ αυξάνουν συνεχώς και οι νέοι στοιβάζονται στο ίδιο σπίτι με τους γονείς τους, ακόμη και νεαρά ζευγάρια. Ο ισχυρός ακόμη θεσμός της οικογένειας σώζει κάπως την κατάσταση με πολλές θυσίες των συνταξιούχων και των ηλικιωμένων. Η στέγη παραμένει άπιαστο όνειρο για τους πολλούς, την ίδια ώρα που υψώνονται πύργοι για τους ξένους επενδυτές και τους κατόχους των χρυσών διαβατηρίων. Η ακρίβεια που πλήττει και τον υπόλοιπο κόσμο ήρθε για να επιδεινώσει την ήδη βεβαρημένη κατάσταση.
Τα πολλαπλά διαρθρωτικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας την καθιστούν εξαρτημένη από παράγοντες εκτός ελέγχου. Παράδειγμα ο τουρισμός. Η μονοκαλλιέργεια του παραγωγικού μοντέλου είναι η αχίλλειος πτέρνα της.
Την ίδια ώρα αυξάνονται και οι ανισότητες με τον πλούτο να συγκεντρώνεται στα χέρια μιας μικρής ολιγαρχίας, την μεσαία τάξη να εξαφανίζεται και την εισαγωγή χαμηλόμισθου ξένου εργατικού δυναμικού να αντικαθιστά τους γηγενείς στους δύο βασικούς τομείς της οικονομίας, τον τουρισμό και την οικοδομική βιομηχανία.
Η κυπριακή κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με το πεπρωμένο της, με την ίδια την επιβίωση της. Και αυτό όχι μόνο εξαιτίας της απειλής του τουρκικού επεκτατισμού αλλά και εξαιτίας του μεταπρατικού χαρακτήρα της οικονομίας της, εξαιτίας του παραγωγικού της μοντέλου, εξαιτίας της διαφθοράς, της κακοδιοίκησης και της έλλειψης ισχυρού θεσμικού πλαισίου που να την διέπει.
Την ίδια ώρα που φθίνει η παιδεία και ο πολιτισμός.
Υ.Γ. Στην Ελλάδα ο θάνατος της Φώφης Γεννηματά ανέδειξε ξανά τις παθογένειες του πολιτικού συστήματος που δεν κρύβονται με την βροχή επαίνων για την πρόωρα χαμένη συμπαθή πολιτικό. Ο Παντελής Μπουκάλας έγραψε στην «Καθημερινή» :
«Η Φώφη Γεννηματά ήταν μόλις η τέταρτη γυναίκα αρχηγός κόμματος σε δύο αιώνες πολιτικού βίου. Προηγήθηκαν, την άνοιξη του 1991, η κ. Αλέκα Παπαρήγα του ΚΚΕ, η Μαρία Δαμανάκη του Συνασπισμού και η κ. Ντόρα Μπακογιάννη της βραχύβιας Δημοκρατικής Συμμαχίας. Το «μισό του ουρανού» και τα γλυκερά παρόμοια δεν ισχύουν ούτε στην πολιτική».
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019.
- Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.
- E-mail stephanos.constantinides@gmail.com