Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου – Λογοδοσία Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου

• Αδάμος Κ. Αδαμίδης, τέως Πρόεδρος του ΚΔΣ

…Τελειώνοντας θα μακρηγορήσω.

Θεωρώ υποχρέωσή μου να καταθέσω τις σκέψεις μου που εξέθεσα και στο Κεντρικό Διοικητικό Συμβούλιο στην 8η του Συνεδρία.

Είναι καίριο το ερώτημα που συνεχίζει για δεκαετίες να απασχολεί και να προκαλεί διχογνωμίες:

Γιατί το Κυπριακό Πρόβλημα παραμένει άλυτο αφού το πλαίσιο Λύσης επανειλημμένα τέθηκε με τις συμφωνίες κορυφής και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών;

Και τους Αμμοχωστιανούς ιδιαίτερα απασχολεί το συναφές:

Αφού διαχρονικά η απόδοση της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της διακρίθηκε και πάντοτε αποτελούσε προτεραιότητα ανεξάρτητη από τον χρόνο Λύσης, τι διαρκώς παρεμβαίνει και η προοπτική Επιστροφής οσημέραι επιδεινώνεται;

Είναι βασανιστικά απογοητευτική η διαπίστωση ότι δεν είναι όλοι οι Αμμοχωστιανοί που επιθυμούν ή ενδιαφέρονται για την Επιστροφή. Είναι ευτύχημα και απαντοχή το στήριγμα από λίγους συμπατριώτες μας που σθεναρά την υποστηρίζουν παρά το ότι δεν έλκουν την καταγωγή από την Αμμόχωστο.

Θα ήταν προχειρολογία και υπεκφυγή αν θεωρούσαμε την αναντίρρητη τουρκική βουλιμία και την ποικιλότροπη επιρροή που η Τουρκία ασκεί στην τ/κ κοινότητα ως τους βασικούς ή τους μόνους επεξηγηματικούς λόγους. Είναι λογικό αλλά και αναγκαίο να αναδρομήσουμε στην ιστορία και να διερευνήσουμε τις δικές μας ευθύνες. Απαλλαγμένοι από προκαταλήψεις και με παρρησία, μακριά από τα κομματικά στερεότυπα και τις προσωπικές εμμονές που δεν αναδεικνύουν παρά το εγωιστικό αλάθητο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 αντιπροσωπεία του Κεντρικού Διοικητικού Συμβουλίου της Κίνησης προώθησε την αξίωση της Επιστροφής με συναντήσεις που είχε με κυβερνήσεις στο εξωτερικό. Γυρίσαμε με την συμπάθειά τους αλλά και με το ψυχρό αλλά ειλικρινές ερώτημά τους: ‘Η δική σας Κυβέρνηση τι λέει;’ Διπλωματικά παραλείποντας να συμπληρώσουν ‘και τι πράττει’.

Ως Κράτος δεν μπορέσαμε να χαράξουμε και να διατηρήσουμε μια σαφή στρατηγική για την επίλυση του Κυπριακού Προβλήματος, χωρίς εξαλλοσύνες (δανείζομαι τον προσδιορισμό από τις παραινέσεις του αείμνηστου Κυριάκου Χατζηιωάννου). Η κατά κανόνα απουσία της αναγκαίας διορατικότητας και αποφασιστικότητας φαίνεται να βεβαιώνεται από την πραγματικότητα που απλά περιγράφεται ως ‘κάθε πέρ(υ)σι και καλύτερα’.

Δεν συνυπολογίζεται ή δεν εκτιμάται σωστά η σημαντικότητα της Τουρκίας για τα συμφέροντα των χωρών που μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις στην περιοχή και υπερεκτιμώνται οι δικές μας ανταγωνιστικές δυνατότητες και οι δικαιικές παράμετροι.

Στις πολιτικές παλινδρομήσεις συνέβαλε και συμβάλλει η απουσία ουσιαστικού και εφαρμοσμένου σχεδίου για Ίση Κατανομή των Βαρών από την Τουρκική Εισβολή που, αν υπήρχε θα αποδυνάμωνε την αρνητική επίδραση του συνδρόμου των επόμενων εκλογών στις προοπτικές τόσο της Επιστροφής όσο και της Λύσης. Διότι η Επιστροφή θα μείωνε το Βάρος και η Λύση θα διαφοροποιούσε ουσιαστικά την υποχρέωση συνεισφοράς στα Βάρη που η Ίση Κατανομή θα είχε επιβάλει. Και αφού δεν υπάρχει, δεν συνιστά στοιχείο αξιολόγησης και κριτήριο επιλογής.

Η Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου στην Εισήγηση για Ενιαία Ρύθμιση της Κατανομής των Βαρών από την τουρκική εισβολή, που ετοίμασε και υπέβαλε τον Ιούλιο του 1977, έλαβε αρνητικό μήνυμα από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας που συνοψίστηκε στο φλεγματικό ‘υπάρχουν τυχεροί και άτυχοι’. Ήταν ένας επιγραμματικός αφορισμός που έκτοτε καταγράφει την κρατική διαχείριση.

Όταν η λειτουργία του Κράτους χαρακτηρίζεται από ηγετικά ελλείμματα, η πολιτική διαχείριση δομείται και επιβάλλεται από το σύνδρομο των επόμενων εκλογών, δηλαδή από τα συμφέροντα της πλειοψηφίας ή των οικονομικών παραγόντων που διαμορφώνουν την πλειοψηφία. Οι υποστηρικτές της Επιστροφής αποτελούν μικρή μειοψηφία στο σύνολο των ε/κ ψηφοφόρων.

Διαχρονικά η πλειοψηφία των ε/κ – ή οι παράγοντες που τη διαμορφώνουν – είτε αντιλαμβάνεται την Αμμόχωστο ως ανταγωνιστική των συμφερόντων της και, εφησυχάζοντας στην απουσία ουσιαστικού σχεδίου Ίσης Κατανομής των Βαρών, αρνητικά τοποθετείται στο ενδεχόμενο απόδοσης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, είτε άκριτα θεωρεί ότι ‘καλά είμαστε όπως είμαστε’. Μπορεί λογικά και ιδεολογικά να είναι απαράδεκτο αλλά ιστορικά δεν είναι άγνωστο ότι στις περιπτώσεις ηγετικών ελλειμμάτων, η προέχουσα και κατευθύνουσα αναφορά είναι το άμεσο οικονομικό συμφέρον και όχι το δίκαιο, το μακροπρόθεσμα ωφέλιμο και εθνικά αποδεκτό.

Αυτοί κυρίως οι παράγοντες οδήγησαν στην ελλιπή, ανακόλουθη και αμφίσημη ενημέρωση του λαού για το επιδιωκόμενο και συνέβαλαν σε μια επιφατική και καιροσκοπική πολιτική διαχείριση και του θέματος της Αμμοχώστου από τις Κυβερνήσεις και τα Πολιτικά Κόμματα.

Ο Δήμος Αμμοχώστου υστερεί στα όσα οφείλει ως το θεσμικό όργανο εκπροσώπησης των Αμμοχωστιανών. Παρά τις όποιες θετικές απόψεις που κατά καιρούς εκφράζουν είτε ο Δήμαρχος είτε δημοτικοί σύμβουλοι, ο Δήμος κυριαρχούμενος από τις κομματικές επιβολές και αρκούμενος σε ατελέσφορες κινήσεις, δεν εκφέρει ενιαίο αντιδραστικό λόγο, δεν αναζητεί τρόπους αποτελεσματικής διεκδίκησης και δεν επιδιώκει διαφοροποίηση της πολιτικής διαχείρισης.

Τα οργανωμένα σύνολα του κόσμου της Αμμοχώστου πλαισιώνουν και εξαντλούν την αποστολή τους στην προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών δραστηριότητας των μελών τους στους χώρους διασποράς και σε περιστασιακή συμμετοχή σε παραδοσιακούς τρόπους αντίδρασης.

Η Παιδεία, διαμορφωμένη και εφαρμοζόμενη στα πλαίσια του πολιτικού σχεδιασμού, δεν πετυχαίνει να γαλουχήσει νέους με υπέρτερη τη συνείδηση στο ιδιαίτερο χρέος να καταστούν πολίτες και όχι απλά ιδιώτες. Και είναι θλιβερό που το σύνολο πολιτικό σκηνικό συνεισφέρει στην απαξίωση αυτού του χρέους.

Ο εκτοπισμός και η διασπορά των Αμμοχωστιανών, μάς έχει στερήσει τον μεταξύ μας συγχρωτισμό και τις συχνές ευκαιρίες ενημέρωσης και παραγωγικού διαλόγου. Η απουσία συστηματικού παραγωγικού διαλόγου με αναφορά την Επιστροφή, επέτρεψε τη διαμόρφωση δύσκαμπτων προσωπικών απόψεων που σε πολλές περιπτώσεις απηχούν κομματικές θέσεις και σε άλλες, όπου η απογοήτευση επικρατεί, αναδεικνύουν εμμονές.

Οι Αμμοχωστιανοί για την Αμμόχωστο, αν διαφωνούν ή ακόμα αν δεν είναι οι ίδιοι οδηγητές, συνήθως δεν διαλέγονται, δεν συζητούν, αλλά αλληλο-αφορίζονται με έκδηλη την έπαρση της αυθεντικότητας και του αλάθητου.

Σε αυτό το πλαίσιο παράγονται και εντείνονται οι διαστάσεις απόψεων μεταξύ των Αμμοχωστιανών για το δέον, με προδιαγραφόμενο το ατελέσφορο των πρωτοβουλιών.

Συνοψίζω με δύο ερωτήματα:

• Θα επηρεάσει πράγματι αρνητικά τα συμφέροντα της ελεύθερης περιοχής η ένταξη της Αμμοχώστου στην κυπριακή οικονομική δραστηριότητα;
• Θα μπορούσαν οι Αμμοχωστιανοί να διαφοροποιήσουν τις διαμορφωτικές παραμέτρους της πολιτικής διαχείρισης από την Κυβέρνηση και τα Κόμματα;

Προέχει η προσπάθεια γεφύρωσης των διεστώτων και απάμβλυνσης της διχοστασίας μεταξύ των Αμμοχωστιανών με στόχο την εύρεση κοινής συνισταμένης. Απαιτείται η αφύπνιση των Αμμοχωστιανών και η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντός τους για την Πόλη τους και η μόχλευση του ενδιαφέροντος και η πρόσκληση στη νέα γενιά να πάρει τη σκυτάλη.

Αν δεν έχουμε ικανή και ‘πεφωτισμένη’ ηγεσία που να ηγείται και να μην άγεται, θα πρέπει να πείσουμε ότι η Επιστροφή δεν αντιμάχεται τα συμφέροντα της πλειοψηφίας αλλά πολλαπλώς θα συνεισφέρει θετικά.

Για αυτό χρειάζεται συστράτευση ικανών και καταρτισμένων προσώπων, όχι μόνο Αμμοχωστιανών, για ανάλυση και τεκμηρίωση του γενικού και πολλαπλού οφέλους της Επιστροφής της Αμμοχώστου και της υποχρέωσης όλων των Κυπρίων για Ίση Κατανομή των Βαρών από την τουρκική εισβολή. Και ενημέρωση και διαφώτιση.

Ο συναισθηματισμός θα πρέπει να περιοριστεί στη διατήρηση της μνήμης και της επιθυμίας για Επιστροφή. Πρόδηλα δεν αρκεί και μόνος ούτε παράγει ούτε συντηρεί την αγωνιστικότητα. Και η υπερβολική του προβολή για την αδιάφορη πλειοψηφία προκαλεί απλά ομώνυμη συμπάθεια αν όχι οίκτο, θυμηδία και μυκτηρισμό. Η κυριαρχία του συναισθηματισμού συντελεί στην προκλητικότητα και αυτή στην απόρριψη. Να διεκδικούμε όσα ο εκτοπισμός μάς στέρησε, φροντίζοντας να μη προκαλούμε αντιδράσεις έστω και αν αυτές είναι παράλογες.

Ο ήπιος λόγος που εύσχημα μεταφέρει τη διερώτηση είναι πιο αποδεκτός. Είναι ανάγκη, παράλληλα με την προβολή τους, να μεριμνούμε να καταστήσουμε τις δίκαιες αξιώσεις μας δίκαιες και κατά την κρίση της πλειοψηφίας. Γιατί δυστυχώς δεν είναι.

Ο αγώνας για την Επιστροφή πρέπει να αναθεωρηθεί αφού όπως είναι για δεκαετίες διαμορφωμένος δεν ευοδούται αλλά και δεν παρεμποδίζει την περαιτέρω επιδείνωση των προοπτικών.

Ο Διάλογος είναι η αναγκαία διαδικασία.

Η Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου μπορεί να συντελέσει στον συντονισμό του Διαλόγου και να συνεισφέρει στην εύρεση κοινής συνισταμένης. Ιδρύθηκε ως σωματείο το 1976, διέπεται θεσμικά και εφαρμόζει δημοκρατικές διαδικασίες, δεν θέλει να είναι ούτε κυβερνητικό καθοδηγούμενο, ούτε κομματικό υποχείριο, ούτε διακομματικό αδρανές.

Η νέα γενιά λιγότερο επηρεασμένη από τα παραδοσιακά αρνητικά καλείται να πάρει τα ηνία έχοντας όλους μας συμπαραστάτες.

Η αναφορά μας στο σημαντικότερο ζήτημα της Επιστροφής, στο οποίο κρίνουμε ότι η Κίνηση έχει υποχρέωση να ενδιατρίψει, δεν περιθωριοποιεί τους άλλους σκοπούς που τάχθηκε να υπηρετεί όπως καταστατικά προνοείται.

Ούτε τις απόψεις μας καταθέτουμε αναντίρρητες.

Άλλως θα είμαστε ανακόλουθοι.