Τουρκο-Βρετανικές πανουργίες για κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη ”Λύση” δήθεν του Κυπριακού

Απο τη δεκαετία του ’50, όταν δεν έγινε δυνατή μιά διμερής Ελληνο – Βρετανική συνεννόηση είτε με την Ένωση είτε με την εγκαθίδρυση ενός συστήματος γνήσιας αυτοκυβερνήσεως, με αναβολή για αργότερα της εφαρμογής του δικαιώματος αυτοδιαθέσεως, οι Βρετανοί ανεζήτησαν στον Τουρκικό παράγοντα ένα αντίπαλο δέος για να το αντιτάξουν στο σύνθημα Ένωση και αυτοδιάθεση.

• Περικλής Νεάρχου, Πρέσβυς ε. τ.

Οι Τούρκοι, με βάση τα αρθρα 16 και 20 της Συνθήκης της Λωζάννης, είχαν παραιτηθεί απο κάθε δικαιωμα επί της Κύπρου.

Αυτό όμως δεν αποτέλεσε εμπόδιο οταν η ίδια η κατέχουσα την Κύπρο δύναμη ενθάρρυνε την Άγκυρα να επιδείξει ενδιαφέρον.

Πολύ περισσότερο ακόμη, οταν η ίδια η Ελληνική Κυβέρνηση έσπευσε να αποδεχθεί την πρόσκληση και να συμμετάσχει στην Τριμερή Διεθνή Διάσκεψη, που είχε συγκαλέσει εκ του πονηρου η Μ. Βρετανία, με παραπλανητική ημερήσια διάταξη τη συζήτηση θεμάτων ασφαλείας της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκο – βρετανική σύμπραξη έγινε ο κύριος αξονας της Βρετανικής πολιτικής στο Κυπριακό και εξελίχθηκε σταδιακά σε κοινή πολιτική διχοτομήσεως της Κύπρου. Οι Βρετανοί απέβλεπαν αρχικά, με την εμπλοκή του Τουρκικού παράγοντα, να υποχρεώσουν την Ελληνική πλευρά να αναδιπλωθεί ενώπιον των νέων κινδύνων και να δεχθεί σιωπηρά την παράταση της Βρετανικής παρουσίας στην Κύπρο. Τα πράγματα όμως αλλαξαν γρήγορα στην Τουρκο – Βρετανική σχέση. Μετά την αρχική υποδαύλιση, η Άγκυρα μετέτρεψε γρήγορα το Κυπριακό σε εθνικό θέμα και οι εξαλλες αξιώσεις της απέκτησαν αυτονομία έναντι της Βρετανικής πολιτικής.

Η Βρετανική πολιτική, που υπελόγιζε τον Τουρκικό παράγοντα, στο πλαίσιο επίσης του Συμφώνου της Βαγδάτης, για τα στρατηγικά της συμφέροντα στη Μέση Ανατολή, ταυτίσθηκε με τη διχοτομική Τουρκική πολιτική, έστω και αν η ιδια δεν είχε λόγους να υποστηρίζει μια πλήρη διχοτόμηση της Κύπρου μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος, που θα αφηνε μετέωρη τη δική της στρατηγική παρουσία στην Κύπρο.

Στο πνεύμα αυτό, έκανε ότι μπορούσε για να επηρεάσει και την Αμερικανική πολιτική, αξιοποιώντας γι’ αυτό και τον Τουρκικό παράγοντα, το ρόλο του στο ΝΑΤΟ και τον κίνδυνο να διαρραγεί η συνοχή της ΝΑ πτέρυγας του απο την Ελληνο – Τουρκική διαμάχη για το Κυπριακό. Με τα ιδια επιχειρήματα, επηρέασε επισης την Αμερικανική πολιτική να υποστηρίξει την ιδέα μιας δεσμευμένης και όχι πραγματικης ανεξαρτησίας, όταν η Ελληνική πλευρά, απο τα μέσα του 1957, εκανε στροφή στην πολιτική της προς την ανεξαρτησία, ενώπιον του αδιεξόδου που είχε δημιουργηθεί με την προβολή από τη Βρετανική πλευρά της λεγόμενης “διπλής αυτοδιαθέσεως” για τους Έλληνες και τους Τούρκους της Κύπρου, που θα οδηγούσε, προφανώς, στη διχοτόμηση.

Καθοριστικό ρόλο στο θέμα αυτό διεδραμάτισε επίσης η ύπαρξη στους κόλπους της Ελληνικής πλευράς ισχυρού Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποιο υπολαμβανόταν από τους αντικομμουνιστικούς παράγοντες του Ψυχρου Πολεμου ως κίνδυνος, εάν η Ελληνική πλειοψηφία ήταν απο μόνη της ανεξάρτητη και δεν ελεγχόταν απο ένα Τουρκικό χειρόφρενο.

Αναλογίζεται κανείς, με θλίψη, το ρόλο που διαδραματίζει σήμερα η ηγεσία του ΑΚΕΛ στο Κυπριακό, πρωτοπορώντας σε ενδοτισμό, με φύλλο συκης , την “επαναπροσεγγιση” με τους Τουρκοκυπρίους και με παρασκηνιακή αγαστή σύμπνοια με τον ξένο παράγοντα, πρωτίστως Βρετανικό. Η Τουρκο – Βρετανική στρατηγική συμμαχία στο Κυπριακό, που άρχισε από τα μέσα της δεκαετίας του 50, είναι ζωντανή, δυστυχώς, μέχρι σήμερα, παρά τις μεγάλες αλλαγές και τα γεγονότα που μεσολάβησαν. Τί επιδιώκει η Μεγάλη Βρετανία σήμερα στην Κύπρο και τί ειδους σχέσεις επιδιώκει γενικότερα με την Αγκυρα;

Μια ένδειξη για το τί επιδιώκει είναι το Σχέδιο Ανάν του 2004. Αρχιτέκτονας του Σχεδίου αυτού ήταν ο λόρδος Χανεΰ. Η Βρετανικη πολιτική δεν εγκατέλειψε το ρόλο αυτό, μετά την απόρριψη του Σχεδίου απο τον Κυπριακό λαό. Συνέχισε την ιδια πολιτική στο παρασκήνιο, παραδίδοντας τη σκυτάλη σε νέους διπλωματικούς πρωταγωνιστές και συνεργαζόμενη στενά με την Αμερικανική πολιτική, το βάρος της οποίας θεωρεί απαραίτητο για την προώθηση οποιουδήποτε σχεδίου.

Η Βρετανική πολιτική ενεργεί συστηματικά με το καπέλο του ΟΗΕ και μέσω ειδικότερα της ελεγχόμενης Πολιτικής Γραμματείας και του Γ. Γραμματέα, ο οποίος ειναι επιφορτισμένος από το Συμβούλιο Ασφαλείας να παρέχει “καλές υπηρεσιες” για την προώθηση λύσεως του Κυπριακού. Ο σημερινός Γ. Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες από την ιστορικά φιλο – Αγγλική Πορτογαλλία, ειναι ιδιαίτερα ευεπίφορος στην Αγγλική επιρροή.

Η Μεγάλη Βρετανία βλέπει σήμερα την Κύπρο, όπως και παλαιότερα στη δεκαετία του ’50 και αργότερα, ως πολύ σημαντικό στρατηγικό έρεισμα σε μια εξόχως στρατηγική περιοχή, η σημασία της οποίας έχει περαιτέρω ενισχυθεί. Πριν τη δεκαετία του ’50, η Μεγάλη Βρετανία ειχε πολλά ερείσματα στην περιοχή. Η κατάρρευση όμως σταδιακά όλων των άλλων, αρχής γενομένης απο την Αίγυπτο, κατέστησε την Κύπρο μοναδικό ουσιαστικά έρεισμα στην περιοχή. Είναι ενδεικτική η μεταφορά στην Κύπρο απο το Σουέζ του Βρετανικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολς, το 1955.

Η Βρετανική πολιτική συμβιβάσθηκε, το 1959 – 60, με τις Συμφωνιες Ζυριχης – Λονδινου, με την αλλαγή του στρατηγικού της δόγματος ότι δεν χρειάζεται ολόκληρη την Κυπρο ως βάση, αλλά βάσεις στην Κύπρο. Ανομολόγητη όμως παραδοχή ήταν ότι προϋπόθεση για την ισχύ του δόγματος αυτού είναι το υποτιθέμενο “ανεξάρτητο” Κυπριακό κράτος, μέσω του διαιρετικού και ανταγωνιστικού συντάγματος που του επεβλήθη, να μη μπορεί να εχει καμιά πραγματική ανεξαρτησία και κυριαρχία. Οι Βρετανικές ανησυχίες αρχισαν όταν διεπιστώθη από τα πρώτα βήματα του νέου κράτους ότι η κατάσταση αυτή δεν ηταν βιώσιμη. Ήταν φυσιολογικό η εθνική ηγεσία της Κύπρου, στο πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, να επιδιώξει να κατακτήσει πραγματική ανεξαρτησία και κυριαρχία, μέσα από διεθνή υποστήριξη και ειδικότερα μέσα από τον ΟΗΕ, στους κόλπους του οποίου είχαν ενισχυθεί οι νέες χώρες, που ήταν προηγουμένως αποικίες.

Η Βρετανική πολιτική συνεργάσθηκε με την Άγκυρα για την προώθηση του εδαφικού διαχωρισμού των δυο κοινοτήτων. Έκριναν ότι δεν αρκούσε πλέον η λειτουργική, διοικητική διχοτόμηση. Επρεπε να προσλάβει και εδαφική μορφή. Η Βρετανική πολιτική, παρά τις ταλαντεύσεις που υπήρξαν στη δεκαετία του 70, σχετικά με τη χρησιμότητα των βάσεων και τη διατήρηση τους έναντι ενός αρκετά υψηλου κόστους, υποστηρίζει έντονα σήμερα τη διαφύλαξη, μέσω Κύπρου, της στρατηγικής παρουσίας της Μεγάλης Βρετανίας στην περιοχή. Η στρατηγική αναβάθμιση της τελευταίας, μετά την ανεύρεση μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων και τις περιφερειακές γεωπολιτικές ανακατατάξεις, ενισχύει το ενδιαφέρον και τη θέληση της να παραμείνει στην Κύπρο και να θέλει να πρωτοστατήσει, σε συνεργασία με την Άγκυρα, σε “λύση” του Κυπριακού, που να συμβιβάζεται με τα στρατηγικά της συμφέροντα και τις σχέσεις που επιδιώκει με την Αγκυρα.

Κοινός παρονομαστής της επιδιωκόμενης απο την Άγκυρα και το Λονδίνο “λύσεως” του Κυπριακού είναι η κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η υποκατάσταση της από ένα συνομοσπονδιακού τύπου δικέφαλο μόρφωμα, που θα μετέτρεπε ολόκληρη την Κύπρο σε Τουρκικό κατ’ αρχήν προτεκτοράτο, εφόσον καμιά απόφαση δεν θα μπορούσε να ληφθει χωρίς Τουρκική συναίνεση, αλλά και σε χώρο Βρετανο-Τουρκικης κυριαρχίας.