Ο Παραδοσιακός Ρεαλισμός
Δύο σημαντικότατες τοποθετήσεις έχουν γίνει τις τελευταίες μέρες οι οποίες επαναφέρουν την προσέγγιση της λύσης του Κυπριακού στο παραδοσιακό ρεαλιστικό της πλαίσιο.
Οι τοποθετήσεις προσλαμβάνουν ιδιαίτερη και βαρύνουσα σημασία καθ’ όσον προέρχονται από τις ηγεσίες των δύο κομμάτων τα οποία αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού.
Πρώτα ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ υπέβαλε μια γραπτή περιεκτική εισήγηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας εν όψει της επικείμενης νέας διάσκεψης.
Παρατηρώντας ότι, αν και στο Κραν Μοντάνα είχαμε φθάσει πολύ κοντά στην επίτευξη μιας στρατηγικής συμφωνίας για τη λύση στη βάση του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα των ΗΕ, τούτο δεν έγινε κατορθωτό, ακολούθησαν τριάμισυ άγονα χρόνια κατά τα οποία η Τουρκία επιδίωξε νέα τετελεσμένα στην Κυπριακή ΑΟΖ και στην Αμμόχωστο, προωθώντας συγχρόνως και την ιδέα της λύσης δύο κρατών. Η εισήγηση, διαπνεόμενη από πολιτικό ρεαλισμό, αναφέρεται στην ανάγκη να πείσουμε για την ειλικρινή επιθυμία μας να επαναρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί που είχαν μείνει στο Κραν Μοντάνα, βεβαιώνοντας τη δέσμευση μας στη λύση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως ορίζεται στα ψηφίσματα των ΗΕ και την ετοιμότητα μας για συνέχιση των διαπραγματεύσεων στη βάση της Κοινής Διακήρυξης του 2014, του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα στο Κραν Μοντάνα και των μέχρι τότε συγκλίσεων. Ιδιαίτερα, βεβαιώνοντας τη δέσμευση μας στις συγκλίσεις που αφορούν την αποτελεσματική συμμετοχή και δη την εκ περιτροπής προεδρία και τη διασταυρούμενη ψήφο όπως και τη μία Τουρκοκυπριακή θετική ψήφο στο Υπουργικό Συμβούλιο και τον μηχανισμό επίλυσης αδιεξόδων.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, σε παρουσίαση του από τηλεοράσεως, ανέπτυξε ανάλογα ρεαλιστικές θέσεις. Υποδεικνύοντας ότι μετά από δεκαετίες συνομιλιών το θέμα έχει εξαντληθή ώστε να απομένη πλέον η πολιτική απόφαση για λύση, όπως και τους κινδύνους, ιδιαίτερα για την Αμμόχωστο, αν η παρούσα κατάσταση συνεχιστή, υπέδειξε ότι το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα στο Κραν Μοντάνα παρέχει το καλύτερο ποτέ πλαίσιο λύσης αφού μας απαλλάσσει από τα στρατεύματα, τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα. Εκφράζοντας την άποψη ότι στην επικείμενη διάσκεψη η άλλη πλευρά δεν θα προωθήση την απαράδεκτη λύση δύο κρατών αλλά θα προβάλη την πολιτική ισότητα, είπε ξεκάθαρα ότι η λύση δεν μπορεί να επιτευχθή χωρίς αποδοχή της πολιτικής ισότητας με αποτελεσματική συμμετοχή, μέσω της μίας θετικής ψήφου, στην οποία αναφέρονται όλα τα ψηφίσματα των ΗΕ και η οποία συνιστά το αντάλλαγμα για το δικά μας οφέλη από τη λύση και δη την απαλλαγή από τα στρατεύματα, τις εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα. Στη λειτουργικότητα της λύσης θα συμβάλη η αποκέντρωση των εξουσιών ώστε όλες οι εξουσίες που αφορούν την καθημερινότητα της διοίκησης να αφεθούν στες συνιστώσες πολιτείες, αναγνωρίζοντας την επί δεκαετίες πραγματικότητα της χωριστής καθημερινότητας Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, και να παραμείνουν στην κεντρική κυβέρνηση μόνο εκείνες οι εξουσίες που είναι συνυφασμένες με την έννοια του ενός κράτους – διεθνής προσωπικότητα, ιθαγένεια, κυριαρχία, ΑΟΖ, FYR, νόμισμα. Στόχος στη διάσκεψη πρέπει λοιπόν να είναι αυτή να οδηγήση σε μια επίσημη διάσκεψη στη βάση του πλαισίου του γενικού Γραμματέα για την επίτευξη μιας στρατηγικής συμφωνίας για τη λύση.
Είναι ενθαρρυντική η ουσιαστική σύμπτωση των απόψεων των δύο μεγάλων κομμάτων ως προς τη βάση της λύσης. Το κλειδί έγκειται στην αποδοχή του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα στο σύνολο του, περιλαμβανομένης της πολιτικής ισότητας η οποία προβλέπεται στα ψηφίσματα των ΗΕ για τη λύση όπως βεβαιώθησαν στην Κοινή Διακήρυξη του 2014, στις προηγούμενες συγκλίσεις, στο πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα και στο κοινό ανακοινωθέν του Βερολίνου του 2019. Άρνηση της πολιτικής ισότητας, η οποία είναι συνυφασμένη με τη δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία, ισοδυναμεί έτσι με απόκλιση από τη δεδομένη βάση της λύσης και παρέχει έρεισμα στην άλλη πλευρά για αποδέσμευση. Και είναι ως αποτέλεσμα της αποτυχίας επίτευξης συμφωνίας στη βάση του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα στο Κραν Μοντάνα, και έτσι και της αποδοχής της πολιτικής ισότητας με αποτελεσματική συμμετοχή διά της εκ περιτροπής προεδρίας και της μίας θετικής ψήφου, που η άλλη πλευρά έχει στη συνέχεια προωθήσει τη θέση για λύση δύο κρατών, η οποία και θα επέλθη εκ των πραγμάτων αν η πολιτική ισότητα δεν γίνη αποδεκτή. Με δεδομένη και δεσμευτική για τα ΗΕ όσο και για τα μέρη τη βάση της λύσης δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, είναι λοιπόν αναγκαίο στην επικείμενη διάσκεψη να υπάρξη πλήρης και ανεπιφύλακτη αποδοχή του πλαισίου του Γενικού Γραμματέα. Το αποτέλεσμα θα είναι μια συμβιστατική win-win κατάληξη στην οποία και αυτό αποσκοπεί.
Η πολιτική ισότητα στα πλαίσια της ομοσπονδιακής δομής αφαιρεί κάθε έρεισμα για τη θέση των δύο κρατών αφού οι δύο ισότιμες πολιτείες θα λειτουργούν μεν ανεξάρτητα θα συνυπάρχουν δε στα πλαίσια του ενός κράτους ως προς τα κοινά τους. Συνιστά έτσι τη χρυσή τομή αφού συνάδει με τη λειτουργία του κράτους στη βάση της δικοινοτικότητας και διζωνικότητας αλλά και διατηρεί το ενιαίο της διεθνούς προσωπικότητας του. Με την πάροδο μάλιστα του χρόνου, εύλογα μπορεί να αναμένεται ότι η συνεργασία των δύο κοινοτήτων θα οδηγήση τον όποιο αρχικό διαχωρισμό τους σε σταδιακή διάλυση, δοθέντος ότι η οικονομία, όπως και ο πολιτισμός, αναπόφευκτα ενώνουν τους ανθρώπους.
Ο στόχος στην επικείμενη διάσκεψη πρέπει λοιπόν να είναι η επίτευξη συναντίληψης ως προς το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα ώστε να καταστή δυνατή μια στρατηγική συμφωνία για τη λύση στη βάση του.
Αυτός θα είναι και ο πραγματικός, ως ο παραδοσιακός ρεαλισμός.