Greek Reports (Ελληνικά)

Η Αριστερά στη Σύγχρονη Κυπριακή Ιστορία

Από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ μέχρι και το Σχέδιο Ανάν

Τόμος Β΄

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

(377 σελίδες)

ΚΕΦ. 1.  Ο Απελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ και η Αριστερά

ΚΕΦ. 2.  Το ΑΚΕΛ τίθεται εκτός νόμου

ΚΕΦ. 3  Οι συνταγματικές προτάσεις των Άγγλων για λύση του Κυπριακού

ΚΕΦ. 4  Οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου

ΚΕΦ. 5  Η Κύπρος ως ανεξάρτητη Δημοκρατία

ΚΕΦ. 6.  Το εγχείρημα της αναθεώρησης του Συντάγματος

ΚΕΦ. 7.  Η τουρκική ανταρσία και το Σχέδιο Ακρίτας

ΚΕΦ. 8  Τα δύσκολα χρόνια πριν από την τραγωδία

ΚΕΦ. 9  Το πραξικόπημα και η εισβολή

ΚΕΦ. 10  Η Ομοσπονδία ως μορφή λύσης του Κυπριακού

ΚΕΦ. 11  Η Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία

ΚΕΦ. 12  Η διζωνικότητα στα σχέδια λύσης του Κυπριακού: Ποια η στάση του ΑΚΕΛ

ΚΕΦ. 13  Το Σχέδιο Ανάν και η Αριστερά

Επίλογος

Χρονολόγιο 1955-2004

Βιβλιογραφία

Ευρετήριο ονομάτων

ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Ιανουάριος 2021

  • Σημείωμα του συγγραφέα

Στη βιβλιογραφία δεν υπάρχει ούτε μια μονογραφία που να καταγράφει, σε συνέχεια και με συνέπεια, τη συνολική παρουσία της Αριστεράς στη σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου. Για επι-μέρους ιστορικές περιόδους και συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά, και μάλιστα από στελέχη και παράγοντες της Αριστεράς που, όταν διαδραματίζονταν τα γεγονότα, βρίσκονταν στο προσκήνιο ή ήταν βασικοί συντελεστές τους. Ό,τι έχει να παρου-σιάσει σήμερα η ιστορική βιβλιογραφία για την Αριστερά είναι αποσπασματική καταγραφή της παρουσίας της σε επιμέρους φάσεις ή χρονικές περιόδους της Ιστορίας του τόπου και των αγώνων του για απελευθέρωση.

Ένα από τα κύρια πορίσματα κοινού συνεδρίου του Ινστιτούτου Ερευνών ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ και του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, με θέμα ‘‘Η Κυπριακή Αριστερά στην Πρώτη Περίοδο της Βρετανικής Αποικιοκρατίας: Εμφάνιση, Συγκρότηση, Εξέλιξη’’ (Λευ-κωσία, 24-25 Απριλίου 2012), όπως καταγράφεται στον πρόλογο των πρακτικών, επιβεβαιώνει ότι ‘‘…η μελέτη της δράσης και της παρουσίας της Αριστεράς στην Κύπρο δεν κατόρθωσε για πολλά χρόνια να τοποθετηθεί στο μικροσκόπιο της ιστορικής έρευνας…’’. Και όπως διευκρινίζει στη συνέχεια: ‘‘Η ιστορία και η εξέλιξη της κυπριακής Αριστεράς […] δεν έχει μέχρι στιγμής αποτελέσει αντικείμενο συστηματικής επιστημονικής ανάλυσης…’’. Ελπίζω το παρόν σύγγραμμα να αποτελεί θετική συμβολή σ’ αυτό το ζητούμενο.

Ωστόσο η παρουσία της Αριστεράς στη σύγχρονη Ιστορία της Κύπρου έχει ξεχωριστή βαρύτητα.

Πρώτον, γιατί ο πολιτικός αυτός φορέας είναι ο μακροβιότερος πολιτικός θεσμός στον τόπο μας και η εμπλοκή του στο ιστορικό του γίγνεσθαι έχει μακρά διάρκεια και καθο-ριστικό ρόλο.

Δεύτερον, γιατί κατά καιρούς είχε επιρροή ή αντιπροσώπευε σχεδόν το μισό πληθυσμό. Η περίοδος κατά την οποία η οργανωμένη Αριστερά έκανε την παρουσία της αισθητή στο ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου, μέσα από τη δράση του ΑΚΕΛ, και το σχετικά με-γάλο διάστημα που μας χωρίζει από τα συναφή ιστορικά γεγονότα, συνέβαλαν ώστε αυτά να μην μπορούν εύκολα να αμφισβητηθούν. Το ανά χείρας σύγγραμμα καλύπτει με συνέπεια και συνέχεια την ιστορική διαδρομή της Αριστεράς στην Κύπρο από την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 μέχρι το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν στις 24 Απριλίου 2004.

Καθόλη την περίοδο από τα μέσα του περασμένου αιώνα μέχρι τις μέρες μας συνέβηκαν συνταρακτικά γεγονότα στα οποία η Αριστερά είχε άμεση και καθοριστική εμπλοκή. Η επιστροφή της στην Ένωση, μετά το άδοξο τέλος της Διασκεπτικής, δεν σήμαινε και την αποδοχή του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 που είχε σκοπό και στόχο την Ένωση. Η εχθρική στάση που κράτησε έναντί του από την πρώτη μέρα της εκδήλωσής του και οι υβριστικοί χαρακτηρισμοί που εξέφρασε εναντίον των αγωνιστών της, δεν ήταν πολιτική ενέργεια που του απέδιδε τιμή. Εξού και το Μάιο του 1957 με την καταφυγή στη μέθοδο της αυτοκριτικής, απέσυρε τους υβριστικούς χαρακτηρισμούς που εξέφρασε στο παρελθόν για τον αγώνα και τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ. Η αντίθεση του ΑΚΕΛ στην υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, που απέκλειε διά παντός την Ένωση, ήταν ευθυγραμμισμένη πλήρως με την πολιτική που ακολουθούσε το κόμμα απέναντι στην Ένωση. Ωστόσο με την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας υποστήριξε ανεπιφύλακτα τον Μακάριο στην εφαρμογή των Συμφω-νιών και στάθηκε συνεπής υποστηρικτής του, όταν το Δεκέμβριο του 1963 υπέβαλε τα 13 σημεία του για τροποποίηση του Συντάγματος.

Το πραξικόπημα στην Ελλάδα τον Απρίλιο του 1967 δεν άλλαξε διόλου την πολιτική της Αριστεράς απέναντι στην Ένωση. Όταν όμως το Δεκέμβριο του ιδίου έτους ο Μακάριος αποδέχθηκε την ανεξαρτησία ως τη λύση του εφικτού, το ΑΚΕΛ τον ακολούθησε υιοθετώντας και αυτό την ανεξαρτησία της Κύπρου. Ωστόσο δυόμισι μήνες μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, τον Ιούλιο-Ᾱύγουστο του 1974, το ΑΚΕΛ δεν άργησε να εγκαταλείψει την ανε-ξαρτησία και να υιοθετήσει την πολυπεριφεριακή ή τη διπεριφερειακή ομοσπονδία ως μορφή λύσης για το Κυπριακό. Για να μεταπηδήσει, όμως, γρήγορα στη Δικοινοτική Διζωνική Ομο-σπονδία, όπως τελικά εκφράστηκε στο Σχέδιο Ανάν που υποβλήθηκε το 2004. Που ενώ στην αρχή η ηγεσία της παράταξης αποδέχτηκε το Σχέδιο, στη συνέχεια το απέρριψε με το ευφυο-λόγημα ότι ‘‘ψηφίζουμε ΟΧΙ για να τα τσιμεντώσουμε το ΝΑΙ’’. Η παλινδρόμηση της παράταξης από την Ένωση στην ανεξαρτησία, και στη συνέχεια στην πολυπεριφεριακή και διπεριφερειακή ομοσπονδία και τελικά στη Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία, πριν ακόμα στεγνώσει το μελάνι του ψηφίσματος 353 της 20ής Ιουλίου 1974 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που προνοούσε επιστροφή στη συνταγματική τάξη που ίσχυε πριν από την εισβολή, δεν ήταν ό,τι καλύτερο για την Αριστερά και για την Κύπρο.

  • Ιανουάριος 2021

Πληροφορίες: Τηλ. 22 426778, 99 613526

Τιμή βιβλίου €25

  • Το περιεχόμενο του βιβλίου

Παρά το γεγονός ότι από το Δημοψήφισμα του 1950 το ΑΚΕΛ παρέμεινε βαθιά προ-σηλωμένο στην Ένωση, όταν άρχισε ο ένοπλος αγώνας της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, τάχθηκε σφόδρα εναντίον, διακηρύττοντας ότι ο αγώνας της Κύπρου για απελευθέρωση δεν μπορούσε να ήταν ένοπλος, αλλά πολιτικός, ειρηνικός και μαζικός. Την πρώτη μέρα που εκδηλώθηκε ο ένοπλος αγώνας, το ΠΓ του κόμματος συνήλθε έκτακτα και τον καταδίκασε, χαρακτηρίζοντας τον αρχηγό του ως ‘‘ψευτοδιγενή’’ και τους αγω-νιστές του ως ‘‘μασκοφόρους’’, ‘‘τυχοδιώκτες’’, τρομοκράτες κ.ά. Όμως το Μάιο του 1957 σε μια κίνηση αυτοκριτικής, και χωρίς να εγκαταλείπει τη θέση του εναντίον του ένοπλου αγώνα, απέσυρε όλους τους χαρακτηρισμούς και ύβρεις εναντίον του αρχηγού και των αγωνιστών του ως ακραίους, προσβλητικούς και σεχταριστικούς.

Όταν το Φεβρουάριο του 1959 τέθηκε το δίλημμα για υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, το ΑΚΕΛ κάλεσε τον Μακάριο να μην τις υπογράψει. Γιατί, μεταξύ άλλων, οι Συμ-φωνίες απέκλειαν διά παντός την Ένωση. Ωστόσο στη συνέχεια δεν άργησε να τις αποδεχτεί. Μάλιστα το Νοέμβριο του 1959, με σκοπό την υποβοήθηση της εφαρμογής των Συμφωνιών, ετοίμασε με τη συμβολή εμπειρογνωμόνων και υπέβαλε στον αρχιεπίσκοπο Μακάριο και τον Φαζίλ Κουτσιούκ σχέδιο συντάγματος με βάση τις Συμφωνίες. Αλλά, επίσης, όταν το 1963 ο Μακάριος υπέβαλε προτάσεις (proposals) για συζήτηση προς αναθεώρηση 13 προνοιών του συντάγματος, που ήταν έκδηλα άδικες και αντιδημοκρατικές, το ΑΚΕΛ στάθηκε από την αρχή συνεπής υποστηρικτής της προσπάθειας του Μακαρίου. Ανεξάρτητα, βέβαια, αν μεταγενέ-στερα ανώτατα στελέχη του κόμματος αποφάνθηκαν ότι το εγχείρημα ήταν πρόωρο, και αν διατείνονται ακόμα και στις μέρες μας ότι ο Μακάριος επιχείρησε μονομερώς να τροποποιήσει το σύνταγμα. Τοποθέτηση πέρα για πέρα λανθασμένη που αποτελεί κατάφορη διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας.

Το πραξικόπημα στην Ελλάδα την 21η Απριλίου 1967 δεν άλλαξε διόλου τη θέση του ΑΚΕΛ, όσον αφορά την προσήλωσή του προς την Ένωση. Η μεγάλη στροφή του ΑΚΕΛ, σε σχέση με την Ένωση, επήλθε το Νοέμβριο του 1967, μετά τη στρατιωτική επιχείρηση στον Άγιο Θεόδωρο-Κοφίνου και την αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας που βρισκόταν στην Κύπρο από το 1964. Η αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων άφησε την Κύπρο εκτεθειμένη και ανυπεράσπιστη έναντι των απειλών της Τουρκίας και επέβαλε τη διαφοροποίηση της πολιτικής της στο Κυπριακό. Γιατί, από την Ένωση ως ευκταία λύση που επιδιωκόταν διαχρονικά, υιοθε-τήθηκε από τον Μακάριο η ανεξαρτησία ως λύση του εφικτού. Οπόταν και το ΑΚΕΛ, για πρώτη φορά από το Ενωτικό Δημοψήφισμα το 1950, εγκατέλειψε την Ένωση και αποδέχτηκε την ανεξαρτησία ως εφικτή λύση, υποστηρίζοντας τον Μακάριο.

Καθοριστικό ορόσημο στην πολιτική του ΑΚΕΛ στο Κυπριακό ήταν η τουρκική εισβολή τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1974 και η κατάληψη σχεδόν 40% του εδάφους της Κυπριακής Δημο-κρατίας. Το ψήφισμα 353 του Συμβουλίου Ασφαλείας, που εκδόθηκε την ίδια μέρα που εκδη-λώθηκε η τούρκικη εισβολή – 20 Ιουλίου 1974 – προνοούσε την αποκατάσταση της συνταγ-ματικής τάξης στην Κύπρο που ίσχυε πριν από την εισβολή. Το ΑΚΕΛ, όμως, όπως άλλωστε και το κόμμα της Δεξιάς υπό τον Κληρίδη, το αγνόησε και πολύ γρήγορα άρχισε να προσα-νατολίζεται προς άλλες μορφές λύσης. Βρέθηκε σε αυτό το θέμα πλήρως ευθυγραμμισμένο με τον ηγέτη της Δεξιάς και προεδρεύοντα της Δημοκρατίας, Γλαύκο Κληρίδη, ο οποίος στις 6 Νοεμβρίου 1974 δήλωνε στην γκαλερί ΑΡΓΩ ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, η ομοσπονδία ήταν αναπόφευκτη λύση για το Κυπριακό, Δεν πέρασε παρά μιάμιση εβδομάδα από τη δήλωση αυτή και το ΑΚΕΛ, σε συνεδρία της ΚΕ στις 16 Νοεμβρίου 1974, και παρά το γεγονός ότι όλο το προηγούμενο διά-στημα ήταν σφόδρα εναντίον της ομοσπονδίας, πήρε και το ίδιο την ίδια θέση: ότι δηλαδή η ομοσπονδία πάνω σε γεωγραφική βάση θα μπορούσε να αποτελέσει λύση για το Κυπριακό. Την άλλη μέρα αντιπροσωπεία του κόμματος αποτελούμενη από το ΓΓ Εζεκία Παπαϊωάννου και το ΒΓΓ Ανδρέα Φάντη αναχωρούσε για το Λονδίνο, μέσω των βρετανικών βάσεων, ύστερα από μεσολάβηση του Κληρίδη προς τον Ύπατο Αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο, με σκοπό να συναντήσουν τον Μακάριο και να τον πείσουν/πιέσουν να δεχτεί και ο ίδιος την ομοσπονδία ως λύση για το Κυπριακό!

Έτσι το ΑΚΕΛ, από ένθερμος υποστηρικτής της Ένωσης από την ίδρυσή του το 1941 – με εξαίρεση μια μικρή περίοδο κατά τη διάρκεια 1947-48 όσο κράτησε η Διασκεπτική – έκανε το μεγάλο άλμα. Αποδέχτηκε την ομοσπονδία ως λύση για το Κυπριακό, η οποία με τη μορφή που προτάθηκε κατά καιρούς δεν ήταν τίποτε άλλο παρά διχοτόμηση. Με εξαίρεση το Αμερικανο-βρετανοκαναδικό Σχέδιο, το ΑΚΕΛ υποστήριξε ένθερμα όλα τα σχέδια που ακολούθησαν, δηλαδή, τις ‘‘ιδέες’’ Βάλντχαϊμ, τους ‘‘δείκτες’’ και το Σχέδιο ντε Κουεγιάρ και τις ‘‘ιδέες’’ Γκάλι, που όλα περιείχαν έντονο το στοιχείο της διχοτόμησης.

Το Αμερικανοβρετανοκαναδικό Σχέδιο που υποβλήθηκε το 1978 ήταν το πρώτο σχέδιο που προτάθηκε μετά την εισβολή, για λύση του Κυπριακού. Το ΑΚΕΛ διά του ΓΓ αποδέχτηκε το Σχέδιο, για να αλλάξει, όμως, σε λίγες μέρες τη θέση του, όταν η ΕΣΣΔ το απέρριψε ένεκα της προέλευσής του από ‘‘ιμπεριαλιστικούς κύκλους’’. Οι ‘‘ιδέες’’ Βάλντχαϊμ που ακολούθησαν το 1981 προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις μέσα στον πολιτικό κόσμο της Κύπρου, προτού καν υποβληθούν επίσημα. Το ΑΚΕΛ επεσήμαινε ότι έπρεπε να συζητηθούν, αφού πρώτα υποβάλ-λονταν και όχι να απορρίπτονταν προκαταβολικά. Το όλο εγχείρημα τελικά δεν κατέληξε που-θενά, αφού η εκπνοή της θητείας του Κουρτ Βάλντχαϊμ την 31η Δεκεμβρίου 1981 επέφερε και το θάνατο των ‘‘ιδεών’’ του. Οι ‘‘δείκτες’’ και το Σχέδιο ντε Κουεγιάρ που υποβλήθηκαν από το διάδοχο του Βάλντχαϊμ, ντε Κουεγιάρ το 1983 και 1984, αντίστοιχα, δεν είχαν καλύτερη τύχη. Το ΑΚΕΛ πήρε τη θέση από την αρχή ότι οι προτάσεις ντε Κουεγιάρ βρίσκονταν μέσα στα πλαίσια των αποφάσεων και ψηφισμάτων του ΟΗΕ και άρα μπορούσαν να συζητηθούν για την εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό. Την ίδια θέση είχε και ο ΔΗΣΥ, που εκπροσωπούσε τον κόσμο της Δεξιάς. Υπήρχαν, όμως, έντονες αντιδράσεις από άλλες πολιτικές δυνάμεις και επιφυλάξεις από τον ίδιο τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Σπύρο Κυπριανού. Ως επακόλουθο αυτής της αντιπαλότητας συγκροτήθηκε κοινό μέτωπο ΑΚΕΛ-ΔΗΣΥ εναντίον του προέδρου Κυπριανού. Με την πλειοψηφία που διέθεταν τα δύο αυτά κόμματα στη Βουλή κατάφεραν να περάσουν, το φθινόπωρο του 1985, ψήφισμα που καλούσε τον πρόεδρο Κυπριανού να πειθαρχήσει προς τις θέσεις που εξέφραζαν, ή να παραιτηθεί και να προκηρύξει εκλογές. Το ψήφισμα τούτο δεν είχε δεσμευτικό χαρακτήρα, αφού οι χειρισμοί του Κυπριακού ήταν συνταγματική αρμοδιότητα της Εκτελεστικής Εξουσίας, και όχι της Βουλής. Εξού και ο πρόεδρος Κυπριανού το αγνόησε.

Το ΑΚΕΛ, ωστόσο, δεν υποχώρησε στη σύγκρουσή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τον επόμενο μήνα υπέβαλε στη Βουλή σχέδιο απόφασης με την οποία καλούσε τον πρόεδρο να συμμορφωθεί προς το ψήφισμα που προαναφέρθηκε ή να παραιτηθεί και να προκηρύξει εκλογές. Το σχέδιο απόφασης που εγκρίθηκε με τις ψήφους του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ παρα-πέμφθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο αποφάνθηκε ότι η απόφαση της Βουλής δεν ήταν δεσμευτική, ως να μην υπήρχε. Οι ‘‘δείκτες’’ και το Σχέδιο ντε Κουεγιάρ δεν κατέληξαν τελικά πουθενά και με την εκπνοή της θητείας του ΓΓ το Δεκέμβριο του 1991 εγκαταλείφθηκαν οριστικά. Ο Μπούτρος Γκάλι, που διαδέχθηκε τον ντε Κουεγιάρ στη θέση του ΓΓ του ΟΗΕ, υπέβαλε τον Απρίλιο του 1992 δέσμη ‘‘ιδεών’’ που αποσκοπούσαν στην επίλυση του Κυπριακού. Το ΑΚΕΛ δεν είχε δυσκολία να τις αποδεχτεί ως βάση για διαπραγ-μάτευση, αλλά δεν υπήρξε στήριξη από άλλες πολιτικές δυνάμεις, ακόμα και από το ΔΗΣΥ. Η εκπνοή της θητείας του Μπούτρος Γκάλι στις 31 Δεκεμβρίου 1996 έδωσε και το τέλος στις ‘‘ιδέες’’ του για επίλυση του Κυπριακού.

Ήταν η σειρά του νέου ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν να υποβάλει τις δικές του προτάσεις. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2002-2004 υποβλήθηκαν από τον Κόφι Ανάν μια σειρά από προ-τάσεις σχεδίων με κατάληξη το Σχέδιο Ανάν V, που υποβλήθηκε τον Απρίλιο του 2004. Το Σχέδιο Ανάν V, με τη μορφή που προτάθηκε στη βάση της Δικοινοτικής Διζωνικής Ομο-σπονδίας, αποτελούσε μια χείριστη μορφή διχοτόμησης. Ενώ το ΑΚΕΛ αποδεχόταν το Σχέδιο Ανάν V ως βάση για τη λύση του Κυπριακού και αναζητούσε απεγνωσμένα παρέμβαση των ΗΠΑ για την παροχή εγγυήσεων ότι το Σχέδιο θα εφαρμοζόταν, την τελευταία στιγμή, ένεκα μη ανταπόκρισης των ΗΠΑ απέρριψε το Σχέδιο, ψηφίζοντας ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα του 2004, για να ‘‘τσιμεντώσει το ΝΑΙ’’, όπως αποφάνθηκε. Και με αυτό εννοούσε την ενδεχόμενη παροχή από το Συμβούλιο Ασφαλείας ή από τις ΗΠΑ εγγυήσεων για την εφαρμογή του Σχεδίου, οπόταν και θα το αποδεχόταν όπως υποβλήθηκε.

Η μη αξιοποίηση του ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας 353 (1974), που προνοούσε την επιστροφή στη συνταγματική τάξη που ίσχυε πριν από την εισβολή, και η εσπευσμένη αποδοχή της ομοσπονδίας από το ΑΚΕΛ και από τον Κληρίδη, δυόμισι μήνες μετά την εισβολή, προδιέγραψαν την τύχη της Κύπρου. Κατά παράδοξο τρόπο, τα δύο κόμματα ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ, που διαχρονικά βρίσκονταν πάντοτε σε αντιπαράθεση, συμπορεύτηκαν στην αποδοχή της ομοσπονδίας με τρόπο που οδήγησε στη σημερινή τάξη πραγμάτων με τη Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία να αιωρείται ως η πιο πιθανή λύση για το Κυπριακό. Ανεξάρτητα, αν με αυτήν παραβιάζονται κατάφορα τα διεθνώς κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του κράτους που θα εσυγκροτείτο και αν καταπατούνται διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Back to top button