Στη θεωρία του χάους γίνεται αναφορά για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες, και πώς μια μικρή αλλαγή -όπως ο τρόπος που θα φτερουγίσει μια πεταλούδα- μπορεί να διαταράξει αυτές τις αρχικές συνθήκες και το ίδιο το σύστημα.
- Steve Bakalis και Ρούλα Τσολακίδου *
Οι σημερινές συνθήκες παραπέμπουν βέβαια στο φτερούγισμα της νυχτερίδας, αλλά παρά τη διαφορά σε αυτή τη λεπτομέρεια, τα συμπεράσματα της θεωρίας του χάους ισχύουν περίτρανα.
Εικάζεται μάλιστα ότι το χάος και η κρίση που έχει προκύψει συνδέονται με ανάρμοστες ανθρώπινες παρεμβάσεις στον ζωικό κόσμο.
Αναζητώντας τον ορισμό της κρίσης ανατρέχουμε σε βάθος χρόνου σε μία καινούργια ισορροπία τού αρχικού συστήματος. Αυτό είναι γνωστό και από την ανάλυση κρίσεων (και πανδημιών) του παρελθόντος, όπως εκείνη του Μαύρου Θανάτου στα μέσα του 14ου αιώνα. Η οικονομική ιστορία μας διδάσκει ότι επιδημίες φέρνουν νέες κοινωνικές και οικονομικές ισοσταθμίσεις, όπως και τότε που έθεσε τα θεμέλια της τεχνολογικής προόδου και τελικά της βιομηχανικής επανάστασης.
Στην κινεζική γλώσσα η μετάφραση (ορισμός) της κρίσης (危机) εστιάζεται στο αρχικό στάδιο του κινδύνου και στις ευκαιρίες που γεννιούνται μετά την έξοδο από αυτό το στάδιο. Βασιζόμενοι και στις δικές μας προσωπικές εμπειρίες πιστεύουμε ότι η Κίνα θα είναι, εκτός από αφετηρία του τρέχοντος προβλήματος, και ο μοχλός επανεκκίνησης της παγκόσμιας οικονομίας.
Η Κίνα έχει ήδη δρομολογήσει πολιτικές προς την κατεύθυνση αυτή με έμφαση στην αναβίωση τού δρόμου του μεταξιού. Ένας άξονας αυτής της πολιτικής είναι και η προώθηση της κινέζικης γλώσσας και κουλτούρας μέσω της χρηματοδότησης των γνωστών Ινστιτούτων Κομφούκιος (ΙΚ), όπως και αυτό του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Αυτό συνδέεται και με την καλλιέργεια προσωπικών διασυνδέσεων συν τω χρόνω, γιατί δημιουργούν ένα κλίμα εμπιστοσύνης που παίζει καταλυτικό ρόλο στην δημιουργία οικονομικών και κοινωνικών συνεργιών.
Έχει κατά καιρούς ασκηθεί κριτική στα ΙΚ ανά τον κόσμο, η οποία όμως δεν βασίζεται σε οργανωμένη έρευνα και σε αποδεικτικά στοιχεία, αλλά σε ιδεολογικές αντιδράσεις που αφορούν το εσωτερικό της Κίνας.
Το Hanban,το οποίο χρηματοδοτεί αυτά τα ΙΚ, έχει, εύλογα, μέσω των συνεργαζόμενων Κινέζικων Πανεπιστημίων με τα οποία γίνονται οι συμφωνίες με τα Πανεπιστήμια, λόγο για τις δράσεις και τα πρότζεκτ που χρηματοδοτεί, αλλά, σε καμία περίπτωση αυτή η παρέμβαση δεν ανακόπτει τη δημιουργική και σημαντική δουλειά που γίνεται στα ΙΚ, όπως έχει διαπιστωθεί και διατυπωθεί από εκπροσώπους και διευθυντές/τριες των ΙΚ από τόσες χώρες.
Σε αντίθεση με τα Ινστιτούτα Goethe ή Alliance Francaise, τα ΙΚ διοικούνται από επιτροπές με μέλη από τα δύο συνεργαζόμενα Παν/μια, με αποκεντρωμένο τρόπο, γεγονός που διασφαλίζει πρωτίστως τα συμφέροντα και τις προτεραιότητες των χωρών στα οποία λειτουργούν (Kieran Donelly & Sung-Young Kim, Taking the Confucius Institutes at Face Value)
Η συνεχώς αυξανόμενη παρουσία Κινέζικης κοινότητας στη Ελλάδα μας δίνει ακόμη έναν λόγο για την επίτευξη συνεργασιών με την Κίνα, όπως και οι συνεχώς αυξανόμενες προοπτικές επαγγελματικών και άλλων δυνατοτήτων για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες στην Κίνα και αλλού ως εργαζόμενοι/ες σε κινεζικές εταιρείες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κίνα έχει ανοίξει τις πύλες της στις ξένες επενδύσεις, με συνέπεια η ανεργία να έχει σχεδόν εξαλειφθεί, και η χώρα έχει γίνει η πρώτη δύναμη στη βιομηχανική παραγωγή.
Αντίστοιχα, η χώρα έχει δεχτεί πολλά ακαδημαϊκά προγράμματα άλλων χωρών στους κόλπους της, ενώ η αναβίωση του δρόμου του μεταξιού, που συνέδεε την Ελλάδα με την Κίνα από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θα ανοίξει ακόμη περισσότερους διαύλους επικοινωνίας και συνεργασίας ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, όπως και ανάμεσα στην Κίνα και την Ελλάδα.
Τέλος, το Ινστιτούτο Κομφούκιος του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας (όπως και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) θα μπορούσε να συμβάλλει σε μια επιτυχή και ουσιαστική συνεργασία με τους τοπικούς φορείς και να αναπτύξει διμερείς σχέσεις με την Κίνα που θα ωφελήσουν την περιφέρεια μακροπρόθεσμα ποικιλοτρόπως.
- Ο Steve Bakalis είναι καθηγητής Διεθνών Οικονομικών και η Ρούλα Τσοκαλίδου είναι καθηγήτρια ΤΕΠΑΕ, ΑΠΘ, διευθύντριας Ι.Κ. του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.