Ο νόμος του Murphy, η εντροπία και γιατί η ζωή γίνεται περίπλοκη
Ο γνωστός νόμος του Murphy λέει: « ότι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει»
Η απαισιόδοξη έκφραση αυτού του νόμου αναφέρεται στην ενοχλητική τάση της ζωής να γίνεται περίπλοκη, να ξεπηδούν από μόνα τους προβλήματα ενώ οι λύσεις απαιτούν προσοχή, προσπάθεια και ενέργεια.
Οι καταστάσεις στη ζωή μας, δεν διεκπεραιώνονται από μόνες τους, εξελίσσονται πιο σύνθετες και περίπλοκες, αποσυντίθενται και αποδιοργανώνονται, δεν παραμένουν απλές και δομημένες.
Μήπως το σύμπαν συνωμοτεί εναντίον μας ή συμβαίνει κάτι άλλο;
Ο νόμος του Murphy βασίζεται σε μια από τις βασικότερες έννοιες της φυσικής, την εντροπία.
Τι είναι η εντροπία;
Μερικά απλά παραδείγματα για να κατανοήσουμε την έννοια της εντροπίας.
Ας θεωρήσουμε ότι έχουμε ένα κουτί γεμάτο με όλα τα κομματάκια ενός puzzle που πέφτουν κάτω. Μπορούν να διασκορπιστούν στο πάτωμα με άπειρους διαφορετικούς τρόπους αλλά δεν πρόκειται ποτέ να μπουν αυτόματα στην θέση τους (απειροελάχιστη πιθανότητα).
Γιατί αυτό;
Διότι, αν αφεθεί μόνο του το σύστημα, υπάρχει μόνο μια κατάσταση όπου το παζλ είναι συμπληρωμένο (σε τάξη) ενώ άπειρες τυχαίες καταστάσεις (αταξία). Για να συμπληρωθεί το παζλ χρειάζεται να επέμβουμε (εξωτερικές δυνάμεις). Δηλαδή χρειάζεται προσπάθεια για τάξη και αρμονία.
Σας έτυχε να κτίσετε πύργο στην άμμο; Χρειάζεται προσπάθεια και κόπος. Δεν υπάρχει περίπτωση (απειροελάχιστη πιθανότητα) να ρίξει κάποιος άμμο προς τα πάνω και να καταλήξει σε ένα ωραίο σχήμα. Με το χρόνο ο πύργος τείνει να χαλάσει.
Άλλο παράδειγμα από την καθημερινή ζωή στην κουζίνα, είναι ένα ωμό αυγό. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να είναι ολόκληρο αλλά πολλοί διαφορετικοί τρόποι να σπάσει. Στην ορολογία της Φυσικής, όταν το αυγό σπάσει, η εντροπία έχει αυξηθεί. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ξαναγίνει από μόνο του ολόκληρο.
Η εντροπία, μια από τις σημαντικότερες έννοιες της φυσικής, είναι ένα φυσικό μέγεθος που εκφράζει το μέτρο της αταξίας ή το μέγεθος της αποδιοργάνωσης ενός συστήματος. Και ο δεύτερος νόμος της Θερμοδυναμικής έρχεται να τονίσει ότι σε ένα κλειστό, απομονωμένο σύστημα (μόνο του) η εντροπία αυξάνει ΠΑΝΤΑ (δηλαδή τείνει προς αποδιοργάνωση).
Οι πύργοι στην άμμο καταστρέφονται, ο ωραίος μας κήπος γεμίζει αγριόχορτα, αρχαία μνημεία καταρρέουν, αυτοκίνητα χαλούν και σκουριάζουν. Στα πολλά χρόνια ακόμα και τα βουνά διαβρώνονται και οι κορυφές τους στρογγυλεύουν (James Clear) . Τα πάντα τείνουν να αποδιοργανωθούν.
Γιατί η εντροπία είναι σημαντική στη ζωή μας;
Διότι, και στη ζωή μας, τα πάντα τείνουν προς αποδιοργάνωση εκτός αν επέμβουμε. Ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής που αφορά την εντροπία, την τάση για αποδιοργάνωση όταν δεν επέμβουμε, συμπεριλαμβάνει τα πάντα στη ζωή μας.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει στη ζωή μας, στην καθημερινότητά μας, οι καταστάσεις τείνουν να ολισθαίνουν σε φάσεις αταξίας εκτός και αν καταβληθεί προσπάθεια προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Για παράδειγμα, το σπίτι μας δεν μπορεί να παραμένει καθαρό και συγυρισμένο συνέχεια, εκτός αν το φροντίζομε. Αν δεν συντηρηθεί θα μετατραπεί σε ερείπια.
Χωρίς προσπάθεια, αν σταυρώσουμε τα χέρια μας και περιμένουμε να μας έλθουν βολικά, τότε η αποδιοργάνωση στη ζωή μας θα αυξηθεί.
Και πριν σας πιάσει κατάθλιψη υπάρχει λύση, απλά να αντιμετωπίζετε το πρόβλημα δίνοντας τη λύση που χρειάζεται.
Βάζετε εσείς στη θέση τους τα κομματάκια του παζλ, συγυρίζετε και συντηρείτε το σπίτι σας, ξε-χορτίζετε τον κήπο σας, δουλεύετε τη σχέση σας. Ακόμα και η διατήρηση μιας φιλίας χρειάζεται την προσοχή και φροντίδα μας. Επιτυχημένες ομάδες (εργασίας, ποδόσφαιρο κτλ) χρειάζονται σωστή επικοινωνία και συντονισμό.
Κάποτε νομίζουμε ότι το σύμπαν συνωμοτεί εναντίον μας. Όλα πηγαίνουν «στραβά» ή έτσι νομίζουμε. Απλά έχουμε να κάμουμε με ένα βασικό νόμο της φυσικής που λέει ότι ο βαθμός αταξίας αυξάνεται (η εντροπία σε ένα κλειστό σύστημα (μόνο του) πάντα αυξάνεται).
Ο νόμος του Murphy πιθανόν να ισχύει, η εντροπία μπορεί να θέλει να αυξάνεται από μόνη της αλλά εμείς μπορούμε να επέμβουμε και να τη μειώσουμε (εξωτερικές δυνάμεις), στο χέρι μας είναι να αντισταθούμε.
Όπως λέει ο καθηγητής στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Harvard, Steven Pinker: «απώτερος σκοπός της ζωής μας, πρέπει να είναι καταβάλουμε ενέργεια και προσπάθεια ώστε να νικήσουμε την παλίρροια της εντροπίας και να προκύψει τάξη στη ζωή μας».