Γιατί να συμβεί σε μένα;
Μιλώντας τον τελευταίο καιρό με γνωστούς άκουσα μεμψιμοιρίες: «γιατί να συμβεί σε μένα;».
Πως εξηγείται το γεγονός ότι κάποιοι είναι τυχεροί και κάποιοι άτυχοι στη ζωή τους;
Ας πάρουμε για παράδειγμα μια απλή περίπτωση.
Ρίχνουμε ένα νόμισμα οπότε υπάρχει ίση πιθανότητα να πέσει στη μια πλευρά, δηλαδή (1/2) 50% να πέσει κορώνα (οπότε κερδίζει Χ ποσό) και (1/2) 50% να πέσει γράμματα (οπότε χάνει Χ ποσό) και το άθροισμα 1/2+1/2=1 .
Πιθανότητα 1 για ένα συμβάν, σημαίνει βεβαιότητα ότι θα συμβεί, στην προκειμένη περίπτωση το νόμισμα τελικά θα σταματήσει σίγουρα είτε από τη μια πλευρά είτε από την άλλη.
Κάθε φορά που επαναλαβάνεται η διαδικασία, υπάρχει πάλι 1/2 (50%) πιθανότητα να έρθει κορώνα.
Όταν τώρα ρίξω το νόμισμα δυο συνεχόμενες φορές η πιθανότητα να πέσει δυο φορές κορώνα είναι (1/2)x(1/2)= (1/2)2=1/4=25%.
Αν το ρίξω και τρίτη φορά η πιθανότητα να έρθει τρεις συνεχόμενες φορές κορώνα είναι (1/2)x(1/2)x(1/2) =(1/2)3= 1/8 και ούτω καθεξής.
Με την ίδια λογική η πιθανότητα να ρίξει κάποιος 16 φορές συνέχεια κορώνα είναι:
(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)x(1/2)=(1/2)16=1/65,536
Διατυπώνοντας το διαφορετικά: ας φανταστούμε ένα καζίνο στο οποίο 65,536 άνθρωποι ρίχνουν ένα νόμισμα 16 συνεχόμενες φορές και καταγράφουν το αποτέλεσμα.
Ένας (τυχερός) θα ρίξει 16 συνεχόμενες φορές κορώνα ή ένας (άτυχος) θα ρίξει 16 συνεχόμενες φορές γράμματα.
Αν το πείραμα επαναληφθεί, διαφορετικό άτομο θα είναι ο τυχερός.
Αν κάποιος φάνηκε τυχερός σε μια περίοδο της ζωής του, δε σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να είναι.
Υπάρχουν πολλές πραγματικές ιστορίες ανθρώπων που αρχικά ευνοήθηκαν από την τύχη π.χ. κέρδισαν ένα μεγάλο ποσό στο λαχείο, αλλά δεν μπόρεσαν να το διαχειριστούν σωστά και προέκυψαν χίλιες ανατροπές.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις ανθρώπων για τους οποίους διαχρονικά όλα κυλούν ομαλά.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με εταιρείες οπότε συμπεραίνεται ότι υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες.
Στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο η τύχη που παίζει ρόλο.
Είναι και οι ικανότητες (τυπικά προσόντα στον τομέα του ο καθένας) και οι δεξιότητες.
Και όταν λέμε δεξιότητες συμπεριλαμβάνονται και η δεξιότητα να προσκολλάται κάποιος στην εκάστοτε κυβέρνηση και η δεξιότητα να ελίσσεται, που έχει αναχθεί σε ύψιστη επιστήμη στο δύσμοιρο τόπο μας.
Χρειάζεται όμως και η τύχη π.χ. στον εργασιακό τομέα δεν αρκεί να υπάρχουν τα κατάλληλα προσόντα και εμπειρίες πρέπει να είναι κενή και η ζητούμενη θέση.
Αν όμως κατ’εξακολούθηση πηγαίνουν καλά οι δουλειές κάποιου τότε ισχύει το μοντέλο του Michael Mauboussin.
Τελική έκβαση για κάποιον (Τ.Ε.) = Τύχη (Τ) + Ικανότητες/Δεξιότητες (Ι/Δ)
Ή
Τ.Ε.= α X Τ + (1-α) X Ι/Δ
Όπου α= συντελεστής μεταξύ 0 (δεν είναι θέμα τύχης) και 1 (καθαρά θέμα τύχης).
Αν κάποιος πηγαίνει καλά για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. 40 χρόνια) συνεπάγεται ότι ο συντελεστής α είναι πάρα πολύ μικρός, δεν είναι θέμα τύχης αλλά θέμα ικανοτήτων (έστω και «γλειψίματος»).
Αν κάποιος εξαρτάται πολύ από τον παράγοντα τύχη τότε αναμένονται πολλά σκαμπανεβάσματα.
Όταν ρίχνεις ζάρι, το να φέρεις εξάρες είναι θέμα τύχης (α=1).
Το να συμμετέχεις στην τελική ομάδα στους Ολυμπιακούς είναι θέμα ικανοτήτων που προκύπτουν από συστηματική και εξαντλητική προπόνηση.
Ακόμα και στην ίδια την ύπαρξή μας υπεισέρχεται ο παράγοντας τύχη.
Κληρονομούμε όλα μας τα γονίδια από τους γονείς μας: τα μισά από τη μητέρα και τα μισά από τον πατέρα.
Ο άνθρωπος έχει 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, καὶ κατὰ τὴ σύντηξη ὠαρίου-σπερματοζωαρίου μπορούν νὰ δημιουργηθούν διαφορετικὰ ζεύγη (εκατομμύρια πιθανοί συνδυασμοί), δημιουργώντας ένα ασύλληπτο γενετικὸ «ανακάτωμα» με απίστευτες ἀνεξάρτητες δυνατότητες.
Αυτό σημαίνει ότι δύο γονεις μπορούν να δώσουν έναν τεράστιο αριθμὸ διαφορετικών απογόνων.
Δεν υπάρχουν δυο απόλυτα παρόμοια ανθρώπινα όντα και ποτὲ δεν θα υπάρξουν.
Τη στιγμή της σύλληψης παράγεται ένα και μοναδικό κύτταρο (απ’όπου προκύπτουν όλα τα άλλα) που περιέχει την πλήρη σειρά των απαραίτητων γονιδίων για τη δημιουργία του ανθρώπου.
Τα κληρονομούμενα χαρακτηριστικά εξαρτώνται από το ποια γονίδια των γονιών δόθηκαν τυχαία κατά τη στιγμή της σύλληψης και πώς αλληλεπέδρασαν μεταξύ τους.
Ο συνδυασμός των γονιδίων προσδιορίζει τὴ δυναμικὴ της υγείας του κάθε ανθρώπου και τα σωματικά χαρακτηριστικά, όπως είναι ο τύπος αίματος, χρώμα ματιών και συμβάλλει στα μεταβλητά χαρακτηριστικά, όπως το ύψος, την πίεση του αίματος που επηρεάζονται και από περιβαλλοντικούς παράγοντες και τη διατροφή.
Άς μην μεμψιμοιρούμε.
Αντίθετα, ας προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τις ικανότητες μας και (αξιοπρεπείς) δεξιότητες μας και ας πάρουμε τη ζωή όπως έρχεται με τα καλά και τα κακά της και να προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε αυτό (λίγο ή πολύ) που έχουμε.
Καλά Χριστούγεννα!