Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία…
Όταν ήταν μικρή η αγαπημένη μου κορούδα απαιτούσε να της διαβάζω παραμύθι πριν να κοιμηθεί.
Λέγαμε πάντα το ίδιο παραμύθι: «Η Πεντάμορφη και το τέρας».
Κάποτε, κυρίως λόγω κούρασης, άλλαζα ή ξεχνούσα μια λεπτομέρεια οπότε έστω και μισοκοιμισμένη με διόρθωνε πριν παραδοθεί, η δική μου πεντάμορφη, στις αγκάλες του Μορφέα.
Έχει αποδειχθεί και επιστημονικά ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη να δημιουργεί ιστορίες για να εξηγεί τις πράξεις του.
Είναι γνωστό ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από δυο ημισφαίρια (δεξί και αριστερό) ενωμένα στο μέσο (corpus callosum).
Στο αριστερό ημισφαίριο καταλήγουν τα νεύρα του δεξιού ποδιού και χεριού, το δεξί αυτί και δεξί οπτικό πεδίο, στέλλοντας τις αντίστοιχες εντολές.
Επίσης επεξεργάζεται τη γλώσσα, αναλυτικές εργασίες και προσέχει τις λεπτομέρειες.
Το δεξί ημισφαίριο ελέγχει τα αντίστοιχα στην αριστερή πλευρά και επεξεργάζεται σχήματα στο χώρο (π.χ. πρόσωπο). (Στους καλλιτέχνες υπερισχύει το δεξί μέρος του εγκεφάλου ενώ στους επιστήμονες το αριστερό).
Τη δεκαετία του 1960, ο χειρούργος Joe Bogen προσπαθούσε να βρει τρόπο να διορθώσει τις σοβαρές επιληπτικές κρίσεις ασθενών, που ξεκινούσαν από ένα σημείο του εγκεφάλου και διαδίδονταν μετά σε όλα τα σημεία του εγκεφάλου (και στα δυο ημισφαίρια) με καταστροφικές συνέπειες.
Αφού έκανε πρώτα πειράματα σε ζώα αποφάσισε να «ανατινάξει» τη «γέφυρα» μεταξύ των δυο ημισφαιρίων του ασθενή, κόβοντας το μεσολόβιο (corpus callosum), ώστε να εμποδίζεται η εξάπλωση των σπασμών, κάτι που κατάφερε επιτυχώς.
Επειδή όμως, είχε την έγνοια ότι η αποκοπή του μεσολοβίου πιθανώς να είχε άλλες συνέπειες κάλεσε το νεαρό ψυχολόγο Michael Gazzaniga να διερευνήσει το θέμα.
Ο Gazzaniga ζητούσε από τους ασθενείς, μετά την αποκοπή, να συγκεντρωθούν σε μια κουκίδα στο κέντρο ενώ έδειχνε κάτι αστραπιαία (ώστε να μην προλάβουν να γυρίσουν) είτε στο άκρο δεξιά είτε αριστερά.
Ας υποθέσουμε ότι έδειχνε ένα αντικείμενο στο άκρο δεξιά, οπότε καταγραφόταν στο αριστερό ημισφαίριο το οποίο επειδή ελέγχει τη γλώσσα, το άτομο μπορούσε να εκφραστεί και να πει τι είδε.
Αν όμως το ίδιο αντικείμενο περνούσε αστραπιαία στο άκρο αριστερά καταγραφόταν στο δεξιό ημισφαίριο και με κομμένο το μεσολόβιο και χωρίς πρόσβαση στο κέντρο λόγου, το άτομο δεν μπορούσε να πει τι είδε.
Αν όμως έδειχναν σε κάρτες το αντικείμενο, τότε το αριστερό χέρι (το μόνο μέσο που είχε το δεξί ημισφαίριο) το έδειχνε.
Το πιο ενδιαφέρον όμως ήταν όταν για παράδειγμα περνούσε αστραπιαία η λέξη «προχώρα» στο άκρο δεξιά (καταγραφόταν στο αριστερό ημισφαίριο-κέντρο λόγου), οπότε το άτομο άρχιζε να περπατά.
Όταν τον ρωτούσαν γιατί σηκώθηκε, ασυνείδητα έπλαθε μια ιστορία για να εξηγήσει πρώτα στον εαυτό του την κίνηση π.χ. «δίψασα, πάω να πιω κάτι».
Το πιο πάνω αποδεικνύει ξεκάθαρα την ανάγκη που έχει ο άνθρωπος να πλάσει μια ιστορία, έστω και ασυναίσθητα, για να δικαιολογήσει μια πράξη του.
Αλλά η ανάγκη για δικαιολογία δεν ισχύει μόνο στην περίπτωση ασθενών που τους έχει αποκοπεί το μεσολόβιο, είναι γενικότερη.
Απλά στους ασθενείς έχει πιο δραματικές και εμφανείς συνέπειες.
Ο Abraham Lincoln είχε πει κάποτε ότι: “Μπορείς να ξεγελάσεις μερικούς για πολύ χρόνο, όλους για λίγο χρόνο, αλλά δεν μπορείς να ξεγελάσεις όλους για πάντα.”
Οπότε, όταν η ανάγκη γίνεται ιστορία, δεν πείθει κανένα, εκτός τον ίδιο του τον εαυτό.