Στοιχήματα για το 2023
Τα στοιχήματα για το 2023 είναι ασφαλώς πολλά
Και οι κίνδυνοι που παραμονεύουν και απειλούν τον πλανήτη επίσης είναι πολλοί
Οι τεκτονικές αλλαγές που έχουν συντελεστεί στο πλανητικό γεωπολιτικό γίγνεσθαι το τελευταίο διάστημα με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την πορεία των γεγονότων.
Το 2023 θα είναι ένα καταλυτικό έτος για τις διεθνείς γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές ισορροπίες. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία θα καθορίσουν τις ισορροπίες ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ρωσία. Η Ευρώπη διέρχεται μια παρακμιακή εποχή, έτσι που να τίθεται ακόμη και το ερώτημα της επιβίωσης της. Οι διάφορες δεξαμενές σκέψης και πολλαπλοί αναλυτές διαβλέπουν αναταράξεις σε πολλά μέτωπα στη νέα χρονιά που αρχίσαμε ήδη να διανύουμε. Εκτός από τον πόλεμο επικρατεί ακόμη και μια έντονη ανησυχία όσον αφορά την πανδημία, δεδομένων και των ανησυχητικών μηνυμάτων που μας έρχονται τελευταία από την Κίνα. Θα συνεχίσουμε να ζούμε σε ένα ρευστό κλίμα γεωπολιτικών , ενεργειακών, οικονομικών και τεχνολογικών εξελίξεων.
Το στοίχημα για τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι αν θα βρεθεί ένας ειρηνικός συμβιβασμός, με τους πρωταγωνιστές του ταυτόχρονα «νικητές» αλλά και «ηττημένους»! Να μπορεί δηλαδή ο καθένας να παρουσιάζει τον συμβιβασμό ως δική του «νίκη», εκεί που ο αντίπαλος του θα τον παρουσιάζει ως «ήττα» του. Λίγο όπως τον τετραγωνισμό του κύκλου ακούεται αυτό, αλλά τα αντίπαλα στρατόπεδα είναι εξαντλημένα, τόσο οι Ρώσοι, όσο και οι Ουκρανοί αλλά και η Ευρώπη. Ακόμη και οι ΗΠΑ μετά τα αρχικά κέρδη τους θα αρχίσουν να μετρούν ζημιές με τον πληθωρισμό, τον τεχνολογικό πόλεμο με την Κίνα και την εσωτερική πολιτική πόλωση να οξύνεται όσο θα πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές με τις δυσλειτουργίες και τις αποκλίσεις να επιδεινώνονται και να διευρύνονται μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανικών Πολιτειών.
Ο τεχνολογικός και οικονομικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας θα είναι έντονος αλλά καμιά από τις δυο χώρες δεν θα έχει συμφέρον να τον οδηγήσει στα άκρα, λόγω των εσωτερικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η καθεμιά. Οι ίδιοι λόγοι φαίνεται επίσης να αποκλείουν μια μεγάλη κρίση αναφορικά με την Ταϊβάν.
Για την Ευρώπη το ερώτημα είναι πόσο θα αντέξει. Ο πληθωρισμός, η ύφεση, η ακρίβεια, η ενεργειακή κρίση και η φτωχοποίηση μεγάλων λαϊκών στρωμάτων θα κυριαρχήσει και το 2023.Την ίδια ώρα ο αμερικανικός προστατευτισμός χτυπά τις ευρωπαϊκές εξαγωγές βάναυσα. Το τίμημα του πολέμου θα εξακολουθήσει να είναι βαρύ για την Ευρώπη.
Στη Μέση Ανατολή η επάνοδος Νετανιάχου με τις σκληρές ακροδεξιές θέσεις του, δημιουργεί νέα δεδομένα. Από τη μια θα συνεχιστεί η καταπίεση των Παλαιστινίων και από την άλλη το Ισραήλ θα σκληρύνει τις θέσεις του απέναντι στο Ιράν, τη Συρία και την Χεζμπολάχ. Θα υπάρξουν σίγουρα εντάσεις, αλλά και αυτές θα είναι ελεγχόμενες γιατί το Ισραήλ δεν θα θέλει να καταστρέψει τις σχέσεις του με την Αίγυπτο και άλλα αραβικά κράτη, καθώς αυτές είναι σημαντικές τόσο στον οικονομικό τομέα όσο και ως αντίβαρο στο Ιράν. Η βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία θα συνεχιστεί μάλλον, αλλά με βραδείς ρυθμούς.
Η ενεργειακή κρίση θα συνεχιστεί ασφαλώς και το 2023. Από αυτή ζημιωμένη θα συνεχίσει να είναι η Ευρώπη και οι φτωχότερες χώρες του πλανήτη, ενώ χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία θα είναι κερδισμένες επειδή θα έχουν πρόσβαση σε φτηνότερο ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Το νέο επίσης δεδομένο στον τομέα της ενέργειας είναι η προσπάθεια να περάσει η αγορά από τα πετροδολάρια στα πετρογουάν. Είμαστε μάρτυρες της διαμόρφωσης μιας νέας παγκόσμιας ενεργειακή τάξης πραγμάτων μεταξύ Κίνας και Μέσης Ανατολής, με μια σχετική αποδολαριοποίηση και τη χρήση του κινεζικού γουάν ως νομίσματος των συναλλαγών.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι η άλλη μεγάλη πρόκληση για το 2023. Ζούμε μια μεγάλη τεχνολογική επανάσταση, ειδικά στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, που επηρεάζει τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις, τους ανταγωνισμούς και την παγκοσμιοποποίηση.
Η «πράσινη μετάβαση» είναι ο μεγάλος χαμένος των γεωπολιτικών εξελίξεων. Ενεργοποιήθηκαν ακόμη και μονάδες γαιάνθρακα. Τα δε μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής περιορίστηκαν στο ελάχιστο. Η διαρκής αύξηση των περιστατικών «ακραίων καιρικών φαινομένων» και του μεγάλου οικονομικού και κοινωνικού κόστους τους, δείχνει ότι ζούμε ήδη τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που θα γίνονται όλο και πιο δραματικές.
Το 2023 θα είναι καταλυτικό έτος και για την Ελλάδα και για την Κύπρο, με εκλογές και στις δύο χώρες. Στην Αθήνα το νεοφιλελεύθερο πολιτικό αφήγημα του Μητσοτάκη δεν πείθει,η κυβέρνηση του είναι βουτηγμένη στη διαφθορά, αλλά ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μια εναλλακτική πειστική πρόταση. Την ίδια ώρα θα συνεχίζονται οι ασύμμετρες τουρκικές απειλές και ο κίνδυνος μιας περιορισμένης σύρραξης δεν θα πρέπει να αποκλειστεί, αν ο Ερντογάν κρίνει ότι κάτι τέτοιο θα τον διευκόλυνε να κρατηθεί στην εξουσία.
Στην Κύπρο θα συνεχιστεί η δεκαετία Αναστασιάδη και μετά τις προεδρικές εκλογές, τόσο στην οικονομία αλλά και γενικότερα την εσωτερική διακυβέρνηση. Ούτε οι δύο συναγερμικοί υποψήφιοι, ούτε αυτός του ΑΚΕΛ κομίζουν κάποια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης. Με κάποιες αποχρώσεις φυσικά. Σε μια φυσιολογική κοινωνία, η αντιπολίτευση θα είχε τον δικό της ή τους δικούς της υποψηφίους με εναλλακτικές προτάσεις διακυβέρνησης. Όχι στην Κύπρο που αρκέστηκε στους συνεργάτες του απερχόμενου Προέδρου, με ό,τι αυτό σημαίνει. Την ίδια ώρα θα παραμονεύει πάντα, όχι απλώς η “λύση” της διχοτόμησης, αλλά της πλήρους τουρκικής επικυριαρχίας, υπό την υψηλή προστασία των ΗΠΑ,της Βρετανίας και του ΝΑΤΟ. Αλλά για την ώρα η Τουρκία δεν επιθυμεί και δεν επιδιώκει λύση. Ο Ερντογάν θα συνεχίσει ασφαλώς να δημιουργεί τετελεσμένα-ΑΟΖ,Βαρώσι, νεκρή ζώνη- καθώς αυτά θα του αποφέρουν για να διατηρηθεί στην εξουσία.
Οι προκλήσεις είναι μεγάλες και ιστορικές.
Ή θα διαβάσουμε σωστά τις νέες γεωπολιτικές εξελίξεις και πραγματικότητες, ή θα μας παρασύρουν απροετοίμαστους στα βράχια.
ΥΓ – Αν ο Μητσοτάκης προχωρήσει σε συμφωνία με το Λονδίνο για να μας δανείζουν κατά καιρούς οι Εγγλέζοι κάποια γλυπτά του Παρθενώνα, θα είναι νομιμοποίηση της κλεπταποδοχής. Και θα τρίζουν τα κόκκαλα της Μελίνας Μερκούρη που έβαλε το θέμα της ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ τους, όχι του ΔΑΝΕΙΣΜΟΥ τους και μάλιστα υπό όρους!
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα. ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email stephanos.constantinides@gmail.com