Οι αρχιεπισκοπικές εκλογές στην Κύπρο είχαν πάντα, πέρα από τη θρησκευτική τους σημασία, και μια σημαντική πολιτική διάσταση για ιστορικούς λόγους που συνδέονται κατά κύριο λόγο με την Οθωμανοκρατία και τον πολιτικό-εθναρχικό ρόλο της Εκκλησίας την περίοδο αυτή.
Αυτός ο πολιτικός ρόλος ενισχύθηκε και από τη συμμετοχή του λαϊκού στοιχείου στην εκλογή του Αρχιεπισκόπου αλλά και των Μητροπολιτών.
Αυτή η λαϊκή συμμετοχή, από ό,τι γνωρίζω, δεν υπάρχει σε άλλη Ορθόδοξη Εκκλησία. Στην εποχή μάλιστα της Αγγλοκρατίας, λόγω της μη ύπαρξης άλλης μορφής πολιτικής ζωής -πλην ίσως των δημοτικών εκλογών- η εκλογή Αρχιεπισκόπου, τον οποίο συνόδευε και ο τίτλος του Εθνάρχη, καθίστατο το πιο σημαντικό πολιτικό γεγονός, χωρίς βεβαίως να παραγνωρίζεται η θρησκευτική του σημασία.
Έτσι υπήρχε πάντα μιας μορφής κομματική συμμετοχή στις εκλογές, μια πολιτική διαπάλη, ιδίως τα τελευταία χρόνια της Αγγλοκρατίας, ανάμεσα κυρίως στη Δεξιά και την Αριστερά. Ακόμη και στις τελευταίες αρχιεπισκοπικές εκλογές η κομματική συμμετοχή ήταν έντονη.
Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας προέβλεπε την λαϊκή συμμετοχή σε δύο επίπεδα.
Στο πρώτο επίπεδο κάθε κοινότητα και κάθε ενορία εξέλεγε τους αντιπροσώπους της. Αυτοί ήταν οι ειδικοί αντιπρόσωποι.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο οι ειδικοί αυτοί αντιπρόσωποι συνέρχονταν κατά περιοχή, συνήθως στην έδρα των διαμερισμάτων κατά επαρχία, όπως ήταν διοικητικά χωρισμένη η Κύπρος στην περίοδο της Αγγλοκρατίας και εξέλεγαν τους γενικούς αντιπροσώπους που ως εκλέκτορες θα συμμετείχαν στη Συνέλευση που θα εξέλεγε τον Αρχιεπίσκοπο. Στη Συνέλευση αυτή προστίθεντο εξ οφίκιο και αντιπρόσωποι του κλήρου σύμφωνα με τις προβλέψεις του καταστατικού, που πάντως όμως ήταν μειοψηφία απέναντι στο λαϊκό στοιχείο.
Με το νέο Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας που θα ισχύσει σε αυτές τις εκλογές, οι πολίτες, ορθόδοξοι χριστιανοί, θα ψηφίζουν απευθείας τον ιεράρχη της επιλογής τους για τον αρχιεπισκοπικό θρόνο. Στη συνέχεια οι τρεις πρώτοι σε ψήφους αρχιερείς θα αποτελέσουν το Τριπρόσωπο από το οποίο η Ιερά Σύνοδος θα εκλέξει τον Αρχιεπίσκοπο. Η Σύνοδος δεν δεσμεύεται να εκλέξει τον πρώτο σε λαϊκούς ψήφους. Είναι ελεύθερη να εκλέξει ακόμη και αυτόν με τις λιγότερες ψήφους. Τίθεται επομένως θέμα σεβασμού της δημοκρατικής πλειοψηφίας.
Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές έχουν ήδη υποβληθεί υποψηφιότητες και αναμένονται και άλλες, ανακοινώνονται επιτελεία και κινήσεις υποστήριξης των υποψηφίων, ενώ οργιάζει δυστυχώς και το παρασκήνιο. Φαίνεται δυστυχώς ότι οι αρχιεπισκοπικές εκλογές δεν θα ξεφύγουν από τον ρυθμό των κοσμικών εκλογών με έντονο παρασκήνιο, συμμαχίες και ίντριγκες, ακόμη και χτυπήματα κάτω από τη μέση.
Να σημειωθεί επίσης το μεγάλο ενδιαφέρον που δείχνει ο ξένος παράγοντας. Στις προηγούμενες αρχιεπισκοπικές εκλογές ήταν το σχέδιο Ανάν, σε αυτές προστέθηκε στο Κυπριακό και το ενδιαφέρον του ξένου παράγοντα για τη στάση της Εκκλησίας της Κύπρου στο Ουκρανικό. Κάτι που τονίστηκε και με την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στην κηδεία του αποδημήσαντος Αρχιεπισκόπου.
Για τον Κύπριο πολίτη όμως το σημαντικό θα είναι ο νέος Αρχιεπίσκοπος, πέρα από την πνευματικότητα και το αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης που θα πρέπει να τον διακρίνει, να είναι και ο υπερασπιστής του αγώνα του ενάντια στην κατοχή και τα τετελεσμένα της. Δεν θα είναι ούτε ρόλος εθνάρχη -κάτι ξεπερασμένο σήμερα- ούτε ρόλος πολιτικού. Θα είναι ρόλος συναγωνιστή για την ελευθερία αυτού του τόπου.
ΥΓ 1 Στη διεθνή σκηνή φαίνεται ότι η ανθρωπότητα να απέφυγε το θανάσιμο κίνδυνο μιας απευθείας σύρραξης Ρώσων-Αμερικανών με αφορμή την πτώση πυραύλου σε πολωνικό έδαφος. Ο Ζελένσκι πίεζε τον Μπάιντεν και το ΝΑΤΟ να… κηρύξουν τον πόλεμο στην Ρωσία! Αλλά ακόμη και οι Αμερικανοί κατάλαβαν! Μόνο στην Αθήνα φαίνεται να μη καταλαβαίνουν και να συνεχίζουν ακόμη τον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας!
ΥΓ 2 Tο θέμα των τηλεφωνικών υποκλοπών πήρε διαστάσεις στην Ελλάδα και δείχνει αληθινό βούρκο, προπάντων αν επιβεβαιωθεί ότι παρακολουθείτο ακόμη και ο υπουργός Εξωτερικών της Χώρας. Αλλά εδώ έφτασε μια εισαγγελέας να δηλώνει «ότι θα παρακολουθούσε ακόμη και την Πρόεδρο της Δημοκρατίας αν επρόκειτο για το εθνικό συμφέρον»! Και ποιος ορίζει το εθνικό συμφέρον αγαπητή κυρία; Εσείς; Και σιωπά ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης. Άλλωστε γράφτηκε και επιβεβαιώθηκε ότι η ΕΥΠ έστειλε πράκτορα της να παρακολουθήσει ακόμη και επιστημονικό συνέδριο για τους Βλάχους! Το οποίο όμως μεταδιδόταν διαδικτυακά! Και οι μεγαλύτεροι εθνικοί ευεργέτες (Αβέρωφ, Ζάππας, Στουρνάρας, Δούμπας, Τοσίτσας, Σίνας, Αρσάκης κ.ά.) είναι Βλάχοι! Μη μιλάς, κινδυνεύει η Ελλάς!
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email, Stephanos.constantinides@gmail.com