Οι συνέπειες του πολέμου είναι πολλαπλές,υπάρχουν καθημερινές αναφορές στις ειδήσεις, τις συζητήσεις, τις αναλύσεις.
Ο πόλεμος είναι μια τραγωδία με πολλαπλά θύματα.
Συνήθως σταματούμε, και δικαιολογημένα ίσως, στα ανθρώπινα θύματα του.
Όμως υπάρχει ένα σιωπηλό θύμα του πολέμου για το οποίο πρέπει να μιλήσουμε. Είναι η φύση, το περιβάλλον. Ανεπανόρθωτες είναι οι περιβαλλοντικές ζημιές, ανεπανόρθωτη είναι η καταστροφή και οι βλάβες που αφήνει ο πόλεμος . Κάποιοι ειδικοί στο θέμα αυτό έχουν εισάγει τον όρο “οικοκτονία”, τα εγκλήματα δηλαδή του πολέμου κατά του περιβάλλοντος. Υπάρχει η άμεση καταστροφή που προκαλεί ο πόλεμος στο περιβάλλον και η έμμεση που προέρχεται από την εγκατάλειψη ακόμη και εκείνων των λίγων μέτρων που είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται για την κλιματική αλλαγή τα τελευταία χρόνια, με βάση τις διεθνείς συνθήκες που υπογράφτηκαν για το σκοπό αυτό.
Οι καταστροφές που προκαλεί ο πόλεμος είναι πρώτα στο έδαφος με τα τοξικά κατάλοιπα, μολύνοντάς το και οδηγώντας στη διάβρωσή του και στην απώλεια των θρεπτικών συστατικών του. Στη συνέχεια έχουμε τη μόλυνση-ρύπανση του αέρα και γενικότερα της ατμόσφαιρας. Η ρύπανση αυτή μεταφέρεται από τον αέρα ακόμη και σε περιοχές μακριά του πεδίου του πολέμου και συμβάλλει αποφασιστικά στην κλιματική αλλαγή. Άμεσα επηρεάζονται επίσης οι υδάτινοι πόροι με μόλυνση του νερού που διαρκεί για δεκαετίες. Και βεβαίως ρυπαίνονται και τα θαλάσσια νερά και προκαλείται εξολόθρευση των ψαριών και κάθε άλλου θαλάσσιου οργανισμού. Ο πόλεμος προκαλεί επίσης εξάντληση των φυσικών πόρων και την καταστροφή των οικοσυστημάτων.
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η εγκατάλειψη των μέτρων που είχαν ληφθεί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα επανέρχεται έντονη η κατανάλωση άνθρακος και λιγνίτη, επανέρχεται έντονη η χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Η εξοικονόμηση πρώτων υλών ουσιαστικά σταματά λόγω των αναγκών του πολέμου. Καταστρέφονται τα δάση και εξολοθρεύονται τα ζώα και τα πουλιά.
Μια από τις πιο πρόσφατες καταστροφές είναι οι διαρροές στους αγωγούς Nord Stream 1 κι 2 στη Βαλτική θάλασσα που κατασκευάστηκαν για να μεταφέρουν φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία κι από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η καταστροφή των θαλάσσιων πόρων και της θαλάσσιας ζωής είναι ανυπολόγιστη.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που παραμονεύει τον πλανήτη είναι φυσικά η χρήση πυρηνικών όπλων. Ο κόσμος θυμάται την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.. Από τότε μέχρι σήμερα, χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από τις συνέπειες της ραδιενέργειας. Η λευχαιμία και ο καρκίνος του πνεύμονα, του θυρεοειδούς και του στήθους συνεχίζουν να εξοντώνουν ανθρώπους. Πάνω από 300.000 είναι τα καταγραμμένα θύματα της ραδιενέργειας στις δύο αυτές πόλεις, πολλοί από τους οποίους πέθαναν ή θα πεθάνουν, όχι από φυσική αιτία, αλλά από τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της.
Ας ελπίσουμε ότι οι άνθρωποι, ειδικά αυτοί που διαχειρίζονται τις τύχες του πλανήτη, θα φανούν συνετοί και θα αποφύγουν την καταστροφή του.
ΥΓ 1
Συνεχίζονται οι συζητήσεις για τις προεδρικές εκλογές, τα «ντιμπέιτ»-συνήθως χαμηλού επιπέδου- και οι διάφορες αναλύσεις. Ο Γιώργος Κολοκασίδης με την εντιμότητα και το ήθος του είναι ο μόνος που προτείνει ρήξη με το παρελθόν και προσφέρει μια επιλογή σε όσους δεν είναι εραστές της εξουσίας και δεν έχουν να προασπίσουν μεγάλα συμφέροντα. Είναι βέβαια και αυτοί του “μη χείρον βέλτιστον”, είναι και αυτοί που οσιοποίησαν ένα υποψήφιο και περιμένουν μεσσιανικά τη σωτηρία με τη συνέχιση της δεκαετίας Αναστασιάδη. Στο ίδιο έργο θεατές. Οι τρεις της αυλής του Αναστασιάδη προτείνουν να συνεχίσουν το έργο του. Ένα πολιτικό σύστημα χρεοκοπημένο, ο ενδιάμεσος χώρος και το ΑΚΕΛ ανίκανοι να προτείνουν ένα δικό τους υποψήφιο πέρα από το κατεστημένο και την αυλή Αναστασιάδη. Παγκόσμιο φαινόμενο ολόκληρη αντιπολίτευση να επιλέγει τους υποψηφίους της από τους συνεργάτες της απερχόμενης εξουσίας. Και να μιλά και για αλλαγή! Για να είμαι όμως δίκαιος ο Ανδρέας Μαυρογιάννης δεν άσκησε εξουσία. ΄Ηταν ένας διπλωμάτης-τεχνοκράτης που πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως συνομιλητής στο Κυπριακό.
Σε κάθε περίπτωση πιο χαμηλά δεν είχε πέσει ποτέ η πολιτική ζωή του τόπου. Πολιτική ξηρασία και πολιτικός αναλφαβητισμός.
Πορευόμαστε στα ίδια μονοπάτια της διαφθοράς και της αναπολεσματικότητας, χωρίς όραμα.
ΥΓ 2
Όμως δεν είναι μόνο σε μας που η πολιτική ζωή έχει πέσει τόσο χαμηλά, τόσο στη Λευκωσία όσο και στην Αθήνα.. Το φαινόμενο είναι πλανητικό. Όποιος παρακολουθεί τη βρετανική πολιτική ζωή διαπιστώνει, με την παραίτηση της Λιζ Τρας, την πολιτική κατρακύλα της Βρετανίας, μιας χώρας με την αρχαιότερη παράδοση στη σύγχρονη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό. Μετά την τραγελαφική πορεία που οδήγησε στο Brexit αλλάζει πρωθυπουργούς όπως τα πουκάμισα! Οι κωλοτούμπες των βρετανών πρωθυπουργών δεν μπορούν να τους διασώσουν. Όμως τουλάχιστον, σε αντίθεση με μας και τα λιμνάζοντα νερά μας, εκεί όλο και κάτι κινείται, υπάρχει αντίδραση. Σε μας η πολιτική βάλτωσε. Αποδεχόμαστε τα πάντα, από τη διαφθορά ως τους πολιτικούς γόνους. Καμιά ανατροπή, καμιά ρήξη. Το μέλλον θα έχει πολλή ξηρασία που θα έλεγε και ο ποιητής. ΄Η για να θυμηθώ και τον ευαγγελιστή: «Εάν δε το άλας μωρανθεί, εν τίνι αλισθήσεται;» (αν το αλάτι χάσει την αλμύρα του, πώς θα την ξαναποκτήσει;) Ματθαίος 5, 13
ΥΓ 3
Όσοι υποτιμούν τον τουρκικό βαλλιστικό πύραυλο εδάφους-επιφανείας Tayfun θα ξυπνήσουν μια μέρα με εκπλήξεις. Η ουσία είναι ότι πρόκειται για ένα οπλικό σύστημα που παρήγαγε η τουρκική πολεμική βιομηχανία – όπως και άλλα συστήματα προς κάλυψη των αναγκών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και προς εξαγωγή σε τρίτες χώρες. Αντίθετα η Ελλάδα είναι αγοραστής – πελάτης οπλικών συστημάτων αλλά και όλου του πολεμικού υλικού που χρειάζεται-ούτε βίδες δεν παράγει πια- με ό,τι αυτό σημαίνει.
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο. Email, Stephanos.constantinides@gmail.com