Αντιφώνηση κατά την Απονομή του Βραβείου Α. Πολυζωίδη – Γ. Τερτσέτη για την Δικαιοσύνη και το Δίκαιο από τον Δήμο Ναυπλιέων
Ευχαριστώ από βάθους καρδίας τον Δήμο Ναυπλιέων για την ιδιαίτερη τιμή που μου γίνεται να μου απονείμει αυτό το βραβείο.
Ευχαριστώ επίσης ιδιαίτερα τον εισηγητή αυτής της απονομής, τον καθηγητή Στέλιο Περράκη.
Θεωρώ ότι η απονομή τιμά την ιδιαίτερή μου πατρίδα, την Κύπρο αλλά επίσης την γενέτειρα πόλη μου, την τουρκοκατεχόμενη Αμμόχωστο, το Ελληνικό Γυμνάσιο της οποίας με μόρφωσε και με δίδαξε να εκτιμώ πανανθρώπινες αξίες.
Αυτές της Δημοκρατίας, της Δικαιοσύνης, της Ισονομίας, της Ελευθερίας και του σεβασμού των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Μου εμφύσησε επίσης την βαθειά αγάπη στις διαχρονικές αξίες του Ελληνικού Πολιτισμού οι οποίες δεν είναι άλλες από τις πιο πάνω πανανθρώπινες αξίες τις οποίες πρώτη η Ελλάδα δίδαξε και διέδωσε.
Επισκέφθηκα για πρώτη φορά το Ναύπλιο το 1962, 17χρονος τότε μαθητής του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου στο πλαίσιο μιας επίσκεψης – προσκύνημα στην Ελλάδα. Κράτησα στην μνήμη μου από την τότε επίσκεψη δύο πράγματα: το Μπούρτζι και το το Παλαμίδι. Ιδιαίτερα με κατάπληξε το γεγονός ότι εκεί φυλακίστηκε ο μεγάλος ήρωας και πρωτεργάτης της Ελληνικής Επανάστασης και ανεξαρτησίας, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Δεν φανταζόμουν τότε ότι 60 χρόνια αργότερα θα επέστρεφα για να μου απονεμηθεί αυτό το βραβείο καθιερωμένο για να τιμήσει τους δύο δικαστές οι οποίοι είχαν την ανεξαρτησία αλλά και την τόλμη να αντισταθούν και να διαφωνήσουν στην απόφαση για καταδίκη σε θάνατο του Γέρου του Μωριά αλλά και του Δημήτριου Πλαπούτα. Μια απόφαση που τους καταξίωσε και τους ανάδειξε σαν λαμπρά παραδείγματα ανεξαρτησίας και θάρρους, πρότυπα για την ορθή απονομή της δικαιοσύνης και για την επικράτηση του κράτους δικαίου.
Γνωρίζω πολύ καλά τι σημαίνει δικαστική ανεξαρτησία και τόλμη να αντιστέκεσαι ώστε να εφαρμόζεται το δίκαιο ακόμη και όταν οι αποφάσεις σου θα ενοχλήσουν και θα είσαι λιγότερο αρεστός. Υπήρξα δικαστής στα Επαρχιακά Δικαστήρια πρώτα από το 1982 και αργότερα στο Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου. Συνέχισα τη δικαστική μου σταδιοδρομία το 2004 για 10 περίπου χρόνια στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεχίζω αυτή τη σταδιοδρομία και σήμερα σε Διεθνές Δικαστήριο Αραβικής χώρας. Γνωρίζω επομένως πολύ καλά τη σημασία της δικαστικής ανεξαρτησίας, η οποία υπήρξε σε όλες τις θέσεις από όπου υπηρέτησα η πυξίδα μου. Ορκίστηκα ως δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου ενώπιον του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 30 Ιουνίου 2003. Στην αντιφώνησή μου, ανάμεσα σε άλλα, είπα: «Υπόσχομαι ένα πράγμα, να εργασθώ με ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα . . . για να φέρω σε πέρας το δύσκολο έργο της απονομής της δικαιοσύνης. Ο Δικαστής είναι, σε τελευταία ανάλυση, ο υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των συμπολιτών του. Από αυτόν εξαρτάται, η ελευθερία, η ίδια η ζωή, τα πνευματικά δικαιώματα και τα δικαιώματα περιουσίας τους».
Η έννοια της Δικαιοσύνης και η ανεξαρτησία η οποία πρέπει να είναι βίωμα αυτών οι οποίοι την υπηρετούν, είναι έννοιες διαχρονικές, οικουμενικές και ακατάλυτες. Πρέπει να ισχύουν τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Όπου πιστά εφαρμόζονται δυνατόν να αναμένεται ότι θα υπάρχει τάξη, ειρήνη, πρόοδος. Ευτυχείς οι κοινωνίες όπου τα πιο πάνω ισχύουν και ευτυχέστερος θα ήταν σήμερα ο κόσμος μας αν τα ίδια επικρατούσαν σε παγκόσμιο, σε διεθνές επίπεδο. Είμαστε σήμερα ουσιαστικά μια παγκόσμια κοινωνία και περισσότερο από ποτέ η αρχή της δικαιοσύνης και όσα την συνοδεύουν πρέπει να πρυτανεύουν στη ρύθμιση των σχέσεων των επί μέρους κοινωνιών, των κρατών, στο πλαίσιο των οποίων οι επί μέρους κοινωνίες οργανώνονται.
Δυστυχώς πόρρω απέχουμε από αυτό τον στόχο. Σε πλείστες περιπτώσεις το αντίθετο ισχύει και παγκόσμιοι θεσμοί ταγμένοι να υπηρετούν την ειρήνη μέσα από την εφαρμογή δίκαιων λύσεων δυστυχώς αποτυγχάνουν, υποκύπτοντας στην θέληση των ισχυρών του πλανήτη. Όσα σήμερα βιώνουμε με τη Ρωσο-Ουκρανική διαμάχη είναι ένα τέτοιο απότοκο άδικων και στρεβλών αποφάσεων και ρυθμίσεων που υπηρετούν τις επιδιώξεις των ισχυρών. Όσα συμβαίνουν στην μικρή μου πατρίδα είναι ένα άλλο παράδειγμα άδικων ρυθμίσεων οι οποίες εξυπηρέτησαν όσους είχαν την δύναμη να επιβάλουν την θέλησή τους στην περιοχή. Τα όσα προ 50 σχεδόν ετών συνέβησαν στην Κύπρο με την βάρβαρη εισβολή της Τουρκίας, είναι κατ’ αναλογίαν απείρως χειρότερα όσων σήμερα συμβαίνουν στην Ουκρανία. Και όμως το αίσθημα δικαίου κάποιων τουλάχιστον των «καλών μας φίλων» υπήρξε απείρως ασθενέστερο αυτού που σήμερα αισθάνονται για την Ουκρανία. Πενήντα χρόνια κατοχής, εκτοπισμού, κατάφορης παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πλήρους εξισλαμισμού και αφελληνισμού των κατεχομένων, δεν τους συγκίνησαν και δεν τους ώθησαν στην επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Αντίθετα την ανέχονται όχι μόνο να συντηρεί την κατάσταση της κατοχής αλλά και να την επεκτείνει παραβιάζοντας τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στη θάλασσα και επεκτείνοντας την κατοχή της στη γενέθλια πόλη μου την Αμμόχωστο σε πλήρη περιφρόνηση και παραβίαση Ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Κλείνοντας αυτή τη σύντομη αντιφώνησή μου αισθάνομαι ότι είναι χρέος μου να αποτίσω φόρο τιμής στους δύο γενναίους Έλληνες το βραβείο των οποίων μου απονέμεται. Τους Αναστάσιο Πολυζωϊδη και Γεώργιο Τερτσέτη. Υπήρξαν και οι δύο φωτεινά παραδείγματα δικαστικής ανεξαρτησίας και θάρρους σε μια πατρίδα που μόλις έκανε τα πρώτα βήματα του ανεξάρτητου βίου της, και αυτό μεγεθύνει την αξία της στάσης τους. Αρνήθηκαν να δεχθούν ρητές εντολές της εκτελεστικής εξουσίας για μια καθ’ υπαγόρευση απόφαση και πλήρωσαν για τη στάση τους με βαρύ τίμημα. Ο πρώτος με φυλάκιση και ο δεύτερος με εξορία. Η συμπεριφορά τους αυτή δεν ήταν τυχαία αλλά το αποτέλεσμα μιας πλατιάς παιδείας και καλλιέργειας. Πέραν της νομικής τους κατάρτισης υπήρξαν ποιητές, συγγραφείς, ιστορικοί, φιλόσοφοι, αγωνιστές της Ελευθερίας.
Το παράδειγμά τους ας είναι φάρος για όσους αναλαμβάνουν το υψηλό και επίπονο έργο της απονομής της δικαιοσύνης.
Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίζουμε σ’ ένα δικαιότερο και καλύτερο κόσμο.
- Ναύπλιο, 24 Σεπτεμβρίου 2022