Η Ουκρανία φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει αυτή τη χρονιά στις διεθνείς σχέσεις και επαναφέρει το ψυχροπολεμικό κλίμα ανάμεσα σε Αμερικανούς και Ρώσους
Ήδη αυτή τη στιγμή διεξάγονται σκληρές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Μόσχα για να μη ξεφύγει η κατάσταση εκτός ελέγχου.
Είναι φανερό ότι οι ΗΠΑ και η Δύση πληρώνουν την απερισκεψία που έδειξαν απέναντι στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε ήταν η ευκαιρία να ενσωματώσουν τη Ρωσία στο διεθνές σύστημα και ειδικά στο ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλειας. Αντ’αυτού έκαναν ότι μπορούσαν για να ταπεινώσουν την χώρα αυτήν πιστεύοντας ότι δεν θα σήκωνε ποτέ πια κεφάλι. Όταν όμως έφυγε από την μέση ο τότε μέθυσος Ρώσος πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν που είχε καταντήσει γελωτοποιός των Δυτικών, η κατάσταση ανατράπηκε και ξύπνησε η ρωσική αρκούδα. Σταδιακά, με τον Πούτιν, η Μόσχα επανήλθε δυναμικά στη διεθνή σκηνή, αποφασισμένη να προασπιστεί τα συμφέροντα και την ασφάλειά της. Αν και οι Δυτικοί είχαν υποσχεθεί κάποια στιγμή στους Ρώσους ότι δεν θα επέκτειναν το ΝΑΤΟ σε χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, αφού το είχαν ήδη κάνει με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, αναίρεσαν αυτή την υπόσχεσή τους και ξεκίνησαν συζητήσεις για την ενσωμάτωση στη Βορειοατλαντική Συμμαχία της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Η ρωσική απάντηση υπήρξε σκληρή, με στρατιωτική επέμβαση στη Γεωργία, το 2008, και δημιουργία εκεί των υβριδικών κρατιδίων της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Ακολούθησε, στην περίπτωση της Ουκρανίας, το 2013, η προσάρτηση της Κριμαίας και η στήριξη της απόσχισης των ανατολικών της επαρχιών. Αυτή η αδέξια και αλαζονική αμερικανική πολιτική, και η διαπίστωση αυτή είναι ενός Αμερικανού διπλωμάτη καριέρας, του Μπιλ Μπερνς που τώρα βρίσκεται επικεφαλής της CIA, οδήγησε και στον άξονα Μόσχας-Πεκίνου. Ο Μπερνς έγραψε ότι, «η επέκταση του ΝΑΤΟ ήταν πρόωρη στην καλύτερη περίπτωση και αχρείαστα προκλητική στη χειρότερη», στο βιβλίο του «The Back Channel» (Παρασκηνιακό κανάλι). Η αλαζονεία και η έλλειψη αίσθησης της ιστορικής προοπτικής από τον Κλίντον και τον υιό Μπους και βεβαίως στη συνέχεια από τον Τράμπ, οδήγησε τις ΗΠΑ στη σημερινή θέση αδυναμίας απέναντι στη Μόσχα και το Πεκίνο μετά τους καταστροφικούς πολέμους στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Γιουγκοσλαβία, τη Λιβύη και τη Συρία. Ο κόσμος ξανάγινε διπολικός, ή μάλλον τριπολικός, με την Ευρωπαϊκή Ένωση περιθωριοποιημένη, καθώς η γερμανική Ευρώπη δεν πρόκειται να ακολουθήσει δυναμικά τους Αμερικανούς στην Ουκρανία. Τα γερμανικά συμφέροντα είναι μεγάλα και το Βερολίνο κλείνει το μάτι στη Μόσχα, ειδικά και μετά τη δημιουργία του αγωγού Nord Stream II.
Όσον αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο, η χωρίς όρους πρόσδεση στο αμερικανικό άρμα δεν πρόκειται να εξυπηρετήσει τα ελληνικά συμφέροντα. Το 1919 ο Ελευθέριος Βενιζέλος με προτροπή των Δυτικών και ειδικότερα των Γάλλων, έστειλε ελληνικό εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία για να πολεμήσει εναντίον των Μπολσεβίκων. Πήρε βέβαια την εντολή απόβασης των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη, αλλά οι Μπολσεβίκοι μας το ανταπέδωσαν ενισχύοντας με όπλα και χρυσό τον Κεμάλ στον πόλεμο που οδήγησε στη Μικρασιατική Καταστροφή. Την ίδια ώρα οι Δυτικοί σύμμαχοι έβλεπαν αδιάφοροι να καίγεται η Σμύρνη και αρνούνταν ακόμη και να επιτρέψουν στους καταδιωκόμενους Έλληνες να διαφύγουν με τα δικά τους πλοία. Σήμερα η Ελλάδα επέτρεψε στους Αμερικανούς τη δημιουργία αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στην Αλεξανδρούπολη που στοχεύει ξανά, με αφορμή την ουκρανική κρίση, τη Ρωσία. Η ιστορία βέβαια δεν επαναλαμβάνεται, αλλά σίγουρα αυτό δεν περνά απαρατήρητο στη Μόσχα.
Ολόκληρη η Ελλάδα μετατράπηκε σε αμερικανική βάση αλλά κανένας δεν μας λέει αν οι ΗΠΑ εγγυώνται την ασφάλεια της Ελλάδας και της Κύπρου. Αντίθετα οι Αμερικανοί, οι Γερμανοί και κάποιες άλλες χώρες της Ε.Ε. εξακολουθούν να χαϊδολογούν την Τουρκία. Τελευταίο παράδειγμα το non paper του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που ενταφιάζει τον αγωγό EastMed, επικαλούμενο περιβαλλοντικούς και άλλους λόγους αλλά και με το κερασάκι στην τούρτα, ότι δημιουργεί ένταση στην περιοχή. Επιχείρημα που χρησιμοποιεί και η ίδια η Τουρκία. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι το non paper δεν στάληκε μόνο στις ενδιαφερόμενες χώρες Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, αλλά και στην ίδια την Τουρκία.
Ακόμη ο EastMed, είναι ανταγωνιστικός προς τα αμερικανικά συμφέροντα. Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός και καταναλωτής φυσικού αερίου παγκοσμίως. Και εδώ έγκειται και η υποκρισία της επίκλησης περιβαλλοντικών λόγων όταν μέρος αυτού του αερίου παράγεται από σχιστολιθικά πετρώματα με μια μέθοδο καταστροφική για το περιβάλλον. Το 2021 οι ΗΠΑ έγιναν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου, ξεπερνώντας ακόμη και το Κατάρ, ενώ το 2020 εξήγαγαν στην Ευρώπη 25 δισ. κ.μ. αερίου με τη μορφή LNG, ποσότητα 2,5 φορές μεγαλύτερη από τη μέγιστη δυναμικότητα του EastMed.
Κανείς δεν λέει ότι δεν έχουμε συμφέρον να διατηρούμε τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αλλά και κανείς σοβαρός παρατηρητής των όσων συμβαίνουν στη διεθνή σκηνή δεν θα μας συμβούλευε να δημιουργούμε αντιπάθειες με τη Ρωσία ή ακόμη και με την Κίνα, χώρες που τις έχουμε ανάγκη για να στηρίξουμε την ανεξαρτησία της Κύπρου αλλά και για μία μη εχθρική στάση στα προβλήματα του Αιγαίου και των Δυτικών Βαλκανίων. Διότι η Ρωσία επανέκαμψε και στα Δυτικά Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο με την παρουσία της στη Συρία και την Λιβύη. Είναι ξανά παγκόσμιος γεωπολιτικός παίκτης. Έχουμε δε κάθε συμφέρον να καλλιεργήσουμε τις καλύτερες δυνατές σχέσεις μαζί της. Θα μπορούσαμε κάτι να μάθουμε γι’ αυτό από την τουρκική διπλωματία. Τα «καλά παιδιά», τους «δεδομένους», τους «προβλέψιμους», κανένας δεν τους υπολογίζει.
Τέλος θυμίζω εδώ ότι κάπως έτσι ενταφιάστηκε και ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, αρχιερατεύοντος τότε του Γιώργου Παπανδρέου και με τους Αμερικανούς και τότε, όπως και σήμερα με αρχιερέα τον Κυριάκο Μητσοτάκη, άδοντες και ψάλλοντες το μετά πνευμάτων δικαίων και τετελειωμένων…
- Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019. Τώρα κυκλοφορεί και το νέο του μυθιστόρημα, ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΤΩΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ/ΣΤΟ ΥΦΑΝΤΟ ΤΟΥ ΄21, από τον ίδιο εκδοτικό οίκο.