Πλησιάζουν οι εκλογές στην Κύπρο και έχω την πεποίθηση πως για μία ακόμα -δυστυχώς- φορά γίνεται, μεταξύ άλλων, λάθος συζήτηση με βάση τα πιθανά ποσοστά που θα συλλέξουν τα κόμματα.
- Κώστας Γουλιάμος
Πρύτανης Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
Τακτικό Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών & Τεχνών
Αυτή η προσέγγιση δεν είναι μόνο λάθος αλλά και εκ του πονηρού, καθότι επιμελώς οι υπέρμαχοί της αποκρύβουν ή/και δεν συνυπολογίζουν τον απόλυτο αριθμό ψηφοφόρων που έχουν χάσει σχεδόν όλα τα κόμματα (την τελευταία τουλάχιστον 15ετία).
Η συζήτηση θα μπορούσε να πάρει μεγαλύτερη έκταση, αν υπολογίσουμε ότι δεν γίνεται διάλογος:
- (α) για την ιδεολογική αλλοίωση ή/και μετάλλαξη πλείστων κομμάτων που εντάσσονται – σύμφωνα με την πολιτική επιστήμη-, στην κατηγορία των «κομμάτων καρτέλ» και τα οποία ενεργοποιούν ή/και (ανα)παράγουν μηχανισμούς αποϊδεολογικοποίησης και
- (β) για τον κοινωνικό και ταξικό μετασχηματισμό της κυπριακής κοινωνίας την τελευταία 20ετία.
Επιπλέον, θα πρόσθετα την κυρίαρχα ιδιόμορφη χροιά μιας ολόκληρης κοινωνικής κουλτούρας ως παράγωγο του μεταπρατικού και, κυρίως, πελατειακού κράτους.
Σημειώνω δε με έμφαση πως παρά τα διαλυτικά φαινόμενα που έχει δημιουργήσει το πελατειακό κράτος (λογουχάρη: διαρκείς και συνεχείς κρίσεις, φτωχοποίηση, διάλυση του κράτους πρόνοιας, ανισότητες, νεποτισμός, αναξιοκρατία κλπ) και παρά την έντονη δυσθυμία που εκφράζουν οι ψηφοφόροι (σε φιλικά, επαγγελματικά και οικογενειακά τους περιβάλλοντα), εντούτοις η συμπαγής μάζα θα ψηφίσει με κριτήρια οπαδού και όχι με κριτήρια κριτικά σκεπτόμενου πολίτη.
Με άλλα λόγια, αυτή η συμπαγής μάζα θα ψηφίσει βάσει «εγωιστικών» συμφερόντων.
Έτσι και πάλι τα «κόμματα καρτέλ» θα επιβεβαιώσουν την ηγεμονία τους μέσω της στήριξης και συλλογικής βούλησης (ψήφου) των «εγωιστικών» συμφερόντων αυτής της συμπαγούς μάζας μιας μικροαστικής, μεταπρατικής κοινωνίας.
Η ηγεμονία, με Γκραμσιανούς όρους, εξηγεί τους εν λόγω μηχανισμούς ελέγχου τόσο των «κομμάτων καρτέλ» όσο και των κυρίαρχων τάξεων πάνω στο εκλογικό σώμα.
«Κόμματα καρτέλ» και κυρίαρχες τάξεις προβάλλουν τη δική τους κοσμοθεωρία ως «λογική», «κληρονομική» και «φυσική» στους υποτελείς, αποσπώντας από αυτούς -μέσω ψήφου- τη συναίνεση και, και επέκταση, την εκλογική τους στήριξη.
Πιστεύω πάντως πως η έννοια της ηγεμονίας που ανέπτυξε ο Γκράμσι έχει τις ρίζες της στην σκέψη του Βέμπερ.
Ο Γερμανός στοχαστής στο κείμενο του «η αντικειμενικότητα της γνώσης στο πεδίο της κοινωνικής επιστήμης και της κοινωνικής πολιτικής» (δημοσιεύτηκε το 1904) εξηγεί πως «…τα μη κυρίαρχα στρώματα αποκτούν τους πολιτικούς ηγέτες τους για την διατήρηση των οριστικών συμφερόντων τους από τα ανώτερα στρώματα {…} με αυτά τα κάθε είδους «εγωιστικά» συμφέροντα αναμειγνύονται, συνδυάζονται, παρεμποδίζουν και ενδεχομένως παραπλανούν οι πλέον διαφορετικές καθαρά ιδεώδης αξίες…»