Τα Τετράστιχα του Μιχάλη Πασιαρδή (Εκδόσεις Αιγαίον, 2017)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο Μιχάλης Πασιαρδής δεν χρειάζεται συστάσεις. Αναμφιβόλως, είναι ο πιο σημαντικός ποιητής που ακόμα γράφει στη διάλεκτό μας. Τα Τετράστιχά του είναι μικρά διαμάντια ενός κόσμου που αρνείται να χαθεί, αρνείται να σβήσει. Είναι ο κόσμος μιας άλλης Κύπρου, που εδώ και χρόνια οι κυπριλλήδες δολοφονούν με κάθε τρόπο. Η άλλη Κύπρος ζει και παλεύει ελέω ποίησης. Τα Τετράστιχα του Πασιαρδή είναι η ποίηση που καθημερινώς δολοφονούμε. Είναι η άλλη Κύπρος που αντιστέκεται, είναι ο τόπος μας που επιμένει να έχει όνομα, να έχει ταυτότητα, να έχει όραμα.

Τα Τετράστιχα δεν είναι μικρά ερωτικά ποιηματάκια. Είναι η ψυχή μας, ο ουρανός, το χώμα, η θάλασσα, τα βουνά, τα δέντρα, οι θάμνοι, τα λουλούδια, τα πουλιά μας, έννοιες που στο στόμα του ποιητή παίρνουν άλλες ιδιότητες. Ένα πουλί του Πασιαρδή δεν είναι απλώς ένα πτηνό που πετά, αλλά είναι φορέας συναισθημάτων, μηνυμάτων, είναι φορέας της παράδοσής μας, είναι η μοίρα μας, το μερτικό μας. Στα Τετράστιχα του Πασιαρδή μια ροδιά, ένας κορμός, ένας ανθός, ένα φύλλο είναι πρωταγωνιστές μιας αγάπης, μιας αγάπης που πότε μας ξεφεύγει πότε μας αφήνει να αναπολούμε αυτήν που χάσαμε, αυτήν την άπιαστη αγάπη που απλώνουμε τα φτερά μας για να αρπάξουμε.

Η αγάπη του Πασιαρδή δεν μετριέται με χρήμα ούτε με δόξα ούτε παζαρεύεται. Ούτε αλλάζει για να χωρέσει τις νέες συνθήκες. Στέκεται βράχος, ακριβώς όπως τα βουνά μας, η θάλασσά μας, τα δέντρα μας, τα πουλιά μας και ό,τι άλλο απλό αγαπήσαμε σ’ αυτόν τον δύσμοιρο τόπο. Αυτή η άλλη Κύπρος του Πασιαρδή, αυτή η άλλη αγάπη είναι το διαχρονικό μας γινάτι να παραμείνουμε Έλληνες σ’ αυτόν ακριβώς τον τόπο, να αγαπήσουμε και να ζήσουμε ελεύθεροι, όπως ακριβώς τα πουλιά μας, τα δέντρα μας και όλα τα καλά που μας χάρισε ο Θεός και η Φύση.

Τα Τετράστιχα του Πασιαρδή είναι το σύγχρονο δημοτικό μας τραγούδι, γεμάτο όμως πόνο και καημό για κάτι που ίσως να μην ξαναζήσουμε, έναν κόσμο τρυφερό, έναν κόσμο στα μέτρα μας. Είναι η αντίσταση του ποιητή στην ασχήμια που μας περιτριγυρίζει, που μας αλλοτριώνει, είναι η αντίσταση του ποιητή σε όλους αυτούς τους ξένους και ντόπιους που μας αλλάζουν τη ζωή, τη φύση, το είναι μας, τα χώματά μας, τον γέρημον τον τόπον μας, στον οποίον δεν αφήσαμε τίποτα όρθιο. Ας μείνει όρθια, τουλάχιστον, η αγάπη μας…

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:

Χάσαμε τον φίλο μας. Χάσαμε τον ποιητή μας. Χάσαμε τον πραγματικό εαυτό μας, την Κύπρο που δεν υπάρχει πια, παρά μόνο σε μαυρόασπρες φωτογραφίες. Ο Πασιαρδής δεν ήταν Κυπριλλής, όπως ο ίδιος αποκαλούσε τους συμπατριώτες μας, ούτε Κυπριλλέχ των σύγχρονων καιρών. Αντιστάθηκε στην ενσωμάτωση και ξεχώριζε μίλια μακριά ότι ήταν μιας άλλης εποχής κύριος. Ναι, κύριος, απ’ αυτούς που έβρισκες στην Τεργέστη, στη Βιέννη, στη Μολδοβλαχία, στην Αλεξάνδρεια, στο Βερούτι. Έλληνες της αριστοκρατικής φτώχειας. Από όπου περνούσε ο κύριος Μιχάλης, ένιωθες ότι αυτός ο άνθρωπος δεν ταίριαζε με τον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν άρχοντας, όχι μόνο της ελληνικής γλώσσας, αλλά και άρχοντας ενός τόπου όπου οι έμποροι και οι ντιβέλοπερς μετέτρεπαν σταδιακώς σε χώρα κακογουστιάς, σε χώρα χωρίς την ταυτότητά της. Ο Πασιαρδής, απέναντι στις αθλιότητες, στεκόταν ως Παλαιολόγος και με την ποίησή του, μα και την καθημερινότητά του, βρισκόταν καθημερινώς να υπερασπίζεται τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία, χωρίς τυμπανοκρουσίες και ιδεοληψίες.

Ο κύριος Μιχάλης μας έμαθε πολλά. Ήταν δάσκαλος, καθηγητής και πρύτανης, χωρίς να το ξέρει. Μπροστά στον φούρνο του Αιγαίου, στην έδρα της φιλοσοφίας του, μας δίδαξε την αξία της σιωπής, την αξία των λίγων λογιών, την αξία των μικρών και ταπεινών πραγμάτων. Ανάβαμε τον φούρνο, ακόμα και όταν δεν ήταν κρυάδα. Βλέπαμε τις φλόγες για ώρες χωρίς να λέμε τίποτα. Πού και πού, ο κύριος Μιχάλης μας αφηγείτο μικρές ιστορίες, της μικρής και μεγάλης πατρίδας. Κάθε λέξη και διαμάντι, κάθε φράση ένας θησαυρός. Μου έλεγε την ιστορία με το σκυλί στο Τσέρι, που ανέβαινε το βουνό όταν η φύση ήταν έτοιμη να ρίξει τη βροχή της. Μια ιστορία ολόκληρο λαογραφικό μάθημα. Αν κάποιος καθόταν τριάντα φορές στον φούρνο του δασκάλου, έπαιρνε το πτυχίο του, με εξήντα το διδακτορικό του.

Θα μπορούσα να γράψω ολόκληρο βιβλίο για τον κύριο Μιχάλη. Μένω, όμως, σ’ αυτά. Καλό σου ταξίδι φίλε μου. Εκεί που θα πας, φύλαξε και σε μένα μια θέση στο ταβλοστάδιο. Το ξέρεις ότι προσωπικά έφθασα πολλές φορές να σπάσω το τάβλι στο κεφάλι σου. Το ξέρεις, επίσης, ότι πολλές φορές σε έκλεβα για να σε νικήσω. Έριχνα 6-5 και έπαιζα εξάρες. Διαμαρτυρόσουν ευγενικά, αλλά όταν επέμενα ότι ήταν εξάρες, σιωπούσες για να μην με προσβάλεις. Στο μεγάλο παιχνίδι εκεί πάνω, με διαιτητές τον Χριστοδούλου και τον Άκη Πάνου που τόσο αγάπησες, θα πάρω εκδίκηση για την απαράδεκτη ήττα του φίλου μας Σάββα Παύλου, στο ιστορικό παιχνίδι που ο Σάββας δεν μπορούσε να χάσει κι όμως έχασε με τα μάγια που έκανες και τις παρακλήσεις στην Παναγία του Κύκκου. Αιωνία σου η μνήμη φίλε μου.