Οι εκρήξεις που συγκλόνισαν απ΄ άκρου σ΄ άκρον την Κύπρο εκείνο το ευλογημένο πρωινό της πρώτης του Απρίλη του 1955 δεν ήταν, όπως νόμιζαν πολλοί, ένα κακόγουστο πρωταπριλιάτικο ψέμα.
Ούτε και οι κρότοι από τα βαρελότα των ψευτοδιγενήδων ήταν, όπως έγραφαν στις φυλλάδες τους κάποιοι νυχτωμένοι και ιδεολογικά αγκυλωμένοι Κύπριοι την επόμενη μέρα που η Ε.Ο.Κ.Α. κατέγραφε ήδη τον πρώτο νεκρό Ήρωα της.
Τον Μόδεστο Παντελή από το Λιοπέτρι!
«Υπάρχουν», δήλωσε στις 28 Ιουλίου 1954 στην αγγλική Βουλή, ο υφυπουργός Αποικιών, Χένρυ Χόπκινσον, «ορισμένα εδάφη εις την Κοινοπολιτείαν, τα οποία λόγω των ειδικωτέρων συνθηκών, υπό τας οποίας ευρίσκονται, ουδέποτε δύνανται να αναμένουν ότι θα αποκτήσουν πλήρη ανεξαρτησίαν».
Η δήλωση αυτή απετέλεσε το οριστικό όχι των Βρετανών για σεβασμό του αποτελέσματος του ιστορικού δημοψηφίσματος που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο τους 1950, όπου το 95,7% του κυπριακού ελληνισμού αξίωσε δια της υπογραφής του την Ένωση με την Ελλάδα.
Αυτό το κλίμα καταγράφει ο Γιώργος Σεφέρης, όταν το 1953 ταξιδεύει στην Κύπρο. Γι΄ αυτό και απευθύνεται στους Άγγλους, για να τους υπενθυμίσει πως: «η γη δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν και να φύγουν…». Συγχρόνως καταγράφει στο ημερολόγιο του όλη την αγωνία του ελληνισμού της Κύπρου για εθνική αποκατάσταση και διασώζει μέσα από το φωτογραφικό του υλικό της επίσκεψης του στη Μεγαλόνησο το σύνθημα: « Την Ελλάδα θέλομεν κι ας τρώγωμεν πέτρες».
«Όταν πια είδαμε κι αποείδαμε, με τα τηλεγραφήματα και τες πρεσβείες, κλείσαμε τη μικρή μας ζωή σ’ ένα φάκελλο μικρό που να χωράει στη φούχτα μιας μαθητριούλας, στον προβολέα ενός ποδηλάτου, στη ράχη ενός βιβλίου και γράψαμε με κόκκινο μελάνι τη διεύθυνση: Αξιότιμον Ελληνικόν Κυπριακόν λαόν, Οδόν Ελευθερίας η θανάτου. Χωριά και πόλεις, Κύπρον. Το στείλαμε χωρίς το γραμματόσημο με την βασίλισσα…». Έτσι περιγράφει την εμπειρία του ελληνισμού της Κύπρου και την πορεία προς τον ένοπλο αγώνα ο ποιητής Γιάννης Παπαδόπουλος.
Στην εκκλησία της Φανερωμένης στη Λευκωσία δόθηκε ο πρώτος όρκος του αγώνα. Με μπροστάρη τον Μακάριο που επιλέγει τον Γεώργιο Γρίβα Διγενή για στρατιωτικό Αρχηγό της Ε.Ο.Κ.Α. Από τώρα και στο εξής όλη η Κύπρος είναι Ε.Ο.Κ.Α. Οι Χριστιανικές Οργανώσεις γίνονται τα φυτώρια της Οργάνωσης…. Ο Παπασταύρος δεν προλαβαίνει να ορκίζει νέους αντάρτες. Στον αγώνα ρίχνονται γυναίκες, άνδρες, νέοι, γέροντες ακόμα και μικρά παιδιά! Οι δυσκολίες πολλές, ο οπλισμός λιγοστός. Ο αγώνας σκληρός, πεισματικός, επίμονος και πολυμέτωπος. Ένας αγώνας που αναπτύχθηκε στα κρησφύγετα, στις ενέδρες, στα κρατητήρια με τη βαναυσότητα των άγγλων και τούρκων ανακριτών, στις αγχόνες που τις ανέβηκαν οι αγωνιστές με το χαμόγελο και τον Ύμνο προς την ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού στα χείλη, στις πόλεις και τα χωριά με τους κατ΄ οίκον περιορισμούς, τα φυλλάδια και τις μαχητικές διαδηλώσεις, στην εξορία.
«Μολών λαβέ» φωνάζουν οι αγωνιστές μέσα από τα κρησφύγετα τους. Το Πάνθεον των Ηρώων καθημερινά εμπλουτίζεται με νέα ονόματα στο Λιοπέτρι, στο Δίκωμο, στο Μαχαιρά, σε κάμπους και βουνά, σε πόλεις και χωριά… Οι αποικιοκράτες κτυπούν αλύπητα! Δολοφονούν ακόμη και μικρά παιδιά!
Κι όμως, αυτό το μέγα θαύμα, το θαύμα της Ε.Ο.Κ.Α., που άφησε άφωνη ολόκληρη την ανθρωπότητα, δεν έφερε το ποθούμενο. Οι άγγλοι δήλωναν κυνικά: «Η πολιτική δεν έχει και δεν επιτρέπεται να έχει κώδικα ηθικής…». Οι μακελάρηδες μιλούν για ηθική!
Γράφει ο Νίκος Κρανιδιώτης, ο άνθρωπος που έζησε από κοντά ως Γραμματέας της Εθναρχούσας Εκκλησίας όλες τις πτυχές εκείνου του ανεπανάληπτου Έπους:
«…Οι ηρωισμοί, τα κατορθώματα και η αυτοθυσία των Κυπρίων αγωνιστών είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα περηφάνιας κι ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης στα πλατειά λαϊκά στρώματα, που έβλεπαν τον Κυπριακό αγώνα με τον ενθουσιασμό, τη νοοτροπία και την πίστη των προηγούμενων απελευθερωτικών αγώνων του Έθνους, και με αποκλειστικά κριτήρια την ανθρώπινη λεβεντιά, τον ηρωισμό και τα μεγάλα ανδραγαθήματα.
Απέναντι στα αγνά αυτά ελατήρια και την αγνή ψυχή του Λαού η βρετανική πολιτική, μέσα από τις σκοτεινές ατραπούς της έμπειρης διπλωματίας της, ετοίμαζε επιδέξια, τα δικά της σχέδια. Σχέδια σατανικά που ήταν αδύνατο να συλλάβει η πλημμυρισμένη από γνήσιο πατριωτισμό και συναισθηματικότητα, αλλά στερημένη από πολιτική πείρα και παράδοση, Κυπριακή λαϊκή ψυχή.
Τις γενικές δυσχέρειες επέτεινε ακόμη περισσότερο η εμπλοκή της Ελλάδας στα συμμαχικά της πλαίσια, πράγμα που ανάγκαζε τις εκάστοτε Ελληνικές Κυβερνήσεις να συμπλέουν με απόψεις άσχετες προς το χαρακτήρα του θέματος και να τοποθετούν ενίοτε τα ευρύτερα συμμαχικά συμφέροντα υπεράνω των εθνικών. Το πνεύμα αυτό της διαλλακτικότητας δημιουργούσε πολλές φορές πιεστικές καταστάσεις στον Κυπριακό παράγοντα κι έκανε το θέμα να παρεκκλίνει από την πορεία του…».
Γι΄ αυτό άλλωστε δε φτάσαμε ποτέ στην ΕΝΩΣΗ, αλλά σε μια απόλυτα εξαρτημένη από τους ξένους ανεξαρτησία… Για τούτο και στην πορεία χάσαμε το δρόμο μας… ξεστρατίσαμε… Για τούτο και σήμερα είμαστε ξανά με τη θηλιά στο λαιμό έστω και αν κατά βάθος λίγοι το αντιλαμβάνονται!
Υ.Γ.: Μάθημα πατριδογνωσίας προς πρόεδρους, υπουργούς, βουλευτές, κοινοτάρχες, συμβούλους και άλλους τυχών εξουσιαστές: «Είτε ζήσουμε είτε πεθάνουμε, ένα θα είναι το έπαθλο του αγώνα μας για νεκρούς και ζώντας. Η Κύπρος να γίνει Ελληνική και να ζήσει ελεύθερη και ευτυχισμένη. Όσοι δε επιζήσουν να μην επιδιώξουν ανταμοιβές και αξιώματα, γιατί οι υπηρεσίες προς την πατρίδα ποτέ δεν εξαργυρώνονται». Υπογραφή Γρηγόρης Πιερή Αυξεντίου!
- Αναπλ. καθηγητής Παν. θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού – a.avgoustis@hotmail.com