Greek Reports (Ελληνικά)

Άνδρος Νικολαΐδης (1938-2021)

Με μεγάλη θλίψη έμαθα την είδηση του ξαφνικού θανάτου του βετεράνου αγωνιστή της ΕΟΚΑ και πρώην διπλωμάτη Άνδρου Νικολαΐδη, χτες, 4 Φεβρουαρίου του 2021.

Ο Άνδρος (επέμενε να υπογράφει με το δ το όνομά του) γεννήθηκε στη Γαλάτα το 1938 και ήταν από τα νεαρότερα στελέχη της ΕΟΚΑ στην περιοχή Σολέας και στη συνέχεια στη Λευκωσία.

Μετά το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα και την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας διορίστηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών και από το 1964 μεταπήδησε στο Υπουργείο Εξωτερικών και στο Διπλωματικό Σώμα.

Ανάμεσα στις θέσεις που υπηρέτησε ως πρέσβης ήταν στην Ινδία (1979-1983), στα γραφεία του ΟΗΕ στη Γενεύη (1983-1987), στη Ρώμη (1987-1991), στη Βόννη (1992-1996) και στην Ουάσινγκτον (1996-1998). Η εργατικότητα και η συνέπεια στη μακρά διπλωματική του θητεία (1964-1998), τον βοήθησαν ώστε να αποκτήσει πολυετείς φιλίες και στέρεες προσβάσεις στα αντίστοιχα Υπουργεία Εξωτερικών τόσο σε ευρωπαϊκές χώρες όσο και στην Ινδία και στις ΗΠΑ, μέσω των οποίων πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στην Κύπρο.

Με τον Άνδρο είχαμε πολλές κοινές αγάπες: την ιστορία, την Κύπρο, την Ελλάδα. Ωραίος άνθρωπος και γοητευτικός συζητητής, με άποψη και γνώση, πάντα είχες να μάθεις κάτι από αυτόν και τις εμπειρίες του. Μαζί με την αγωνία για την Κύπρο, νοιαζόταν για το Αρχείο του, για την τύχη «των χαρτιών του», για μια έκδοση που την ετοίμαζε χρόνια, στην κάθε της λεπτομέρεια. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια μελετούσε ενδελεχώς τον ξένο Τύπο και το διαδίκτυο και έστελλε σε φίλους του, σχεδόν σε καθημερινή βάση, ενδιαφέροντα άρθρα και ειδήσεις για τις διπλωματικές εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, τα εθνικά μας θέματα, αλλά και για ζητήματα που αφορούσαν την ελληνική ιστορία και την ελληνική γλώσσα. Το τελευταίο του ηλεκτρονικό μήνυμα, μας εστάλη την Τετάρτη, 3 Φεβρουαρίου, στις 9.00 το βράδυ και αφορούσε μια συνέντευξη μιας Ελληνίδας δασκάλας Ελληνικών σε ξένους. Ήταν προώθηση του αντίστοιχου μηνύματος του Κώστα Σερέζη.

Αντί αποχαιρετισμού σε έναν εκλεκτό φίλο, αποσπώ ένα απόσπασμα από μια παλιότερη συνέντευξή του, στην Αντιγόνη Σολωμονίδου – Δρουσιώτου και στον «Φιλελεύθερο», του 2009, όπου μιλά για την ιστορία του Κυπριακού.

«Αν γράφατε την ιστορία τι θα λέγατε για τον Κίσινγκερ;

Ότι ήταν αλαζονικός και υπερόπτης. Πίστευε στην αρχή της δικής του δύναμης την οποία επέβαλλε κυρίως με στρατιωτικά καθεστώτα. Μελλοντικά πιστεύω ότι ο Αμερικάνος ιστορικός θα του καταλογίσει μεγάλες ευθύνες για την τραγωδία της Κύπρου που αναγνωρίζεται ήδη ως μια από τις μεγάλες διπλωματικές του αποτυχίες.

Για τον Μακάριο τι θα γράφατε;

Ο Μακάριος ήταν μια αδιαμφισβήτητη προσωπικότητα, με πολλά θετικά στοιχεία, χαρισματικός ηγέτης ο οποίος εντυπωσίαζε στο εξωτερικό, αλλά είχε και τις δικές του αδυναμίες. Πίστευε πολύ στις προσωπικές του δυνάμεις γι αυτό έγιναν λάθη στην πορεία.

Θα μπορούσε να αποτρέψει το πραξικόπημα με δεδομένο ότι γνώριζε ότι το πρόβλημα ήταν ο ίδιος;

Εκ των υστέρων πολλά μπορεί να λεχθούν. Ίσως ο Μακάριος να έμεινε πολλά χρόνια στην εξουσία και σε κάποιο σημείο θα έπρεπε να αποχωρούσε. Με το κύρος του στην Αφρική μπορούσε να ηγείτο επιτυχώς ιεραποστολής για εκχριστιανισμό εκατομμυρίων Αφρικανών όπως έπραξε στην Κένυα, ενώ ταυτόχρονα θα συνέχιζε τον πνευματικό και εθνικό του ρόλο στην Κύπρο ως εθνικό κεφάλαιο για τον Ελληνισμό της. Όμως έμεινε στην πολιτική, διότι προφανώς πίστευε ότι ο ίδιος μπορούσε να λύσει το Κυπριακό.

Σήμερα [2009], τριανταπέντε χρόνια μετά …

ο περισσότερος κόσμος αγνοεί τα γεγονότα του τότε αλλά δεν ενδιαφέρεται ούτε για το σήμερα. Η τραγωδία συνεχίζεται μόνο που έχουν αλλάξει κάπως οι πρωταγωνιστές του κυπριακού δράματος. Ο Κίσινγκερ ήθελε να απομακρύνει τον Μακάριο διότι ήταν «επικίνδυνος κομμουνιστής» και σήμερα οι Αμερικανοί συνεργάζονται με τον αρχηγό του κομμουνιστικού κόμματος στην Κύπρο, πρόεδρο Χριστόφια, από τον οποίο αναμένουν ότι θα απαλλαγούν του Κυπριακού. Αυτά είναι τα παράδοξα της ιστορίας 35 χρόνια μετά. Η μόνη αισιοδοξία για μένα σήμερα είναι το ότι η Κύπρος βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αρκεί να χειριστεί σωστά την παρουσία της ως ισότιμος εταίρος.

Έχουν γραφτεί πολλά, παραποιείται ή όχι η ιστορία;

Εξαρτάται ποιος τα γράφει. Το ότι γίνεται προσπάθεια παραποίησης της ιστορίας είναι ολοφάνερο, ακόμα και στους επίσημους κύκλους εδώ στην Κύπρο γίνεται μια προσπάθεια να «δούμε» ρεαλιστικά την ιστορία. Μα η ιστορία είναι γεγονότα, δεν αλλάζει με το ρεύμα της εποχής.

Εσείς θα καταγράψετε τις εμπειρίες σας;

Ναι, κάτι θα αφήσω για τον ιστορικό του μέλλοντος από τις δικές μου εμπειρίες…»

Ώρα σου η καλή, Άνδρο! Θα μας λείψεις…

Στη φωτογραφία, του Μαρτίου του 1959, τη μέρα που κατέβηκαν οι καταζητούμενοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ στη Λευκωσία. Από αριστερά, Παύλος Παυλάκης, Πολύκαρπος Γιωρκάτζης, Άνδρος Νικολαΐδης, Γιαννάκης Μάτσης (σε πρώτο πλάνο).

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Back to top button