Ωρα για στοιχειώδη συνεννόηση και κοινωνική συνοχή

Tο μέγεθος των ζητημάτων αυτών και οι υπαρξιακές προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, καθιστούν αναγκαία μια ισχυρή και αξιόπιστη κυβέρνηση και ένα αρραγές εσωτερικό μέτωπο.

• Ανδρέας Θεοφάνους *

Τους τελευταίους μήνες βιώνουμε την έξαρση της τουρκικής επιθετικότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Επιπρόσθετα, με τις εξαγγελίες για το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων και την πομπώδη επίσκεψη Ερντογάν ανήμερα της θλιβερής επετείου της ανακήρυξης της «ΤΔΒΚ», η Τουρκία πιέζει για λύση του Κυπριακού στη βάση της συνομοσπονδίας. Δυστυχώς, και πάλιν ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες τηρεί ίσες αποστάσεις. Επισημαίνεται ότι δεν υφίσταται μια κοινή στάση για την αντιμετώπιση των νέων δεδομένων. Το ζητούμενο είναι η σφυρηλάτηση μιας κοινής γραμμής ως αποτέλεσμα σύνθεσης ιδεών από μια ισχυρή πλειοψηφία η οποία τελικά να υποστηριχθεί από όλους. Εφ΄ όσον η τουρκική πλευρά διαχρονικά ανεβάζει τον πήχη των διεκδικήσεών της θα πρέπει και η πλευρά μας να μην αρκείται στην επανάληψη των θέσεων που είχε προβάλει στον τελευταίο κύκλο συνομιλιών.

Υπογραμμίζεται επίσης ότι στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα συντελούνται σημαντικές γεωστρατηγικές αλλαγές, πλην όμως η Κύπρος δυστυχώς βρίσκεται σε μια κατάσταση συρρίκνωσης των δικών της συντελεστών ισχύος.

Στο πεδίο της οικονομίας η υγειονομική κρίση ανάκοψε μια πορεία ανάκαμψης έστω και στην απουσία ενός ολοκληρωμένου υποδείγματος οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης. Το εν λόγω υπόδειγμα θα έπρεπε να είχε δημιουργηθεί μετά την κατάρρευση του 2013 καθώς  πέραν του ότι η οικονομία προσδιορίζει το βιοτικό επίπεδο σε μια χώρα, στην περίπτωση της Κύπρου αποτελεί και το υπόβαθρο του αγώνα για εθνική επιβίωση.

Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια και ως αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων και οικονομικοί, η άμυνα έχει επηρεασθεί αρνητικά, την ώρα μάλιστα που η Τουρκία ενισχύει ποικιλοτρόπως τις δυνάμεις της στην κατεχόμενη Κύπρο.

Η αύξηση των μεταναστών που εισέρχονται παράνομα μέσω των κατεχομένων, ως μέρος του υβριδικού πολέμου που η Τουρκία διεξάγει εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, πρέπει να μας προβληματίσει. Ήδη η Κύπρος παρουσιάζει, αναλογικά, το μεγαλύτερο ποσοστό αιτητών ασύλου στην ΕΕ. Δυστυχώς όμως ενώ η παράνομη μετανάστευση στην ελεύθερη Κύπρο καθώς και ο εποικισμός στα κατεχόμενα εδάφη συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό, η χώρα μας παρουσιάζει σοβαρά δημογραφικά προβλήματα που οδηγούν στη συρρίκνωση και στη γήρανση του ελληνοκυπριακού πληθυσμού. Ο δείκτης γονιμότητας ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους είναι σήμερα γύρω στο 1,25 ενώ για την αναπλήρωση του πληθυσμού το ζητούμενο είναι το 2,1. Επιπρόσθετα, η Κύπρος στερείται επίσης χιλιάδες συμπατριώτες μας, κυρίως νέους, που αναζητούν ευκαιρίες σε άλλες χώρες.

Είναι επίσης θλιβερό ότι τα τελευταία χρόνια η Κύπρος απώλεσε την ηθική της υπεροχή καθώς στερείται πειστικού αφηγήματος. Παράλληλα η Τουρκία πέραν της στρατιωτικής της ισχύος προβάλλει σε διάφορα κέντρα αποφάσεως το δικό της αφήγημα. Και όταν ένα ψέμα αναπαράγεται συνεχώς χωρίς αντίλογο, ελλοχεύει ο κίνδυνος να προβληθεί ως «η άλλη αλήθεια». Πέραν τούτου, τα κρούσματα διαπλοκής και διαφθοράς στη χώρα μας τα οποία έχουν κατ’ επανάληψιν κάνει τον γύρο του κόσμου ποικιλοτρόπως έχουν αναπόφευκτα δημιουργήσει μια αρνητική εικόνα για την Κυπριακή Δημοκρατία με αρνητικές συνέπειες για την αξιοπιστία της.

Τα σημαντικά αυτά ζητήματα απαιτούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις από μια ισχυρή κυβέρνηση με αξιοπιστία εντός και εκτός Κύπρου. Δυστυχώς όμως μια τέτοια κατάσταση δεν ισχύει. Αντίθετα, η πραγματικότητα στο πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό της Κύπρου είναι θλιβερή. Υπάρχει, πόλωση, διχασμός και σχεδόν οι πάντες κατηγορούν αλλήλους. Ασφαλώς υπάρχουν ευθύνες για την κατάσταση αυτή.  Και ενώ υπάρχει δυσαρέσκεια για την κυβέρνηση, οι πολίτες εν πολλοίς θεωρούν ότι σήμερα δεν υφίσταται εναλλακτική πειστική πρόταση.

Εκ των πραγμάτων ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, στον οποίο ασκείται σκληρή κριτική για τα κακώς έχοντα, θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για να δοθούν λύσεις, να αποκατασταθεί έστω και η ελάχιστη κοινωνική συνοχή και να ξεπερασθεί η βαθειά κρίση.

• Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους είναι Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.