Η τουρκική επιθετική πολιτική απέναντι στην Ελλάδα, αλλά και την Κύπρο, κλιμακώνεται επικίνδυνα τον τελευταίο καιρό.
Κι αυτό παρά τις εσωτερικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το καθεστώς Ερντογάν, ειδικά στο χώρο της οικονομίας.
Ίσως και λόγω των δυσκολιών αυτών η Τουρκία να γίνεται περισσότερο επικίνδυνη, προσπαθώντας να εξάγει τα εσωτερικά της προβλήματα.
Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που αναλυτές μιλούν για τις δυσκολίες της τουρκικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Αλλά κάποιοι, ιδίως Έλληνες αναλυτές, παίρνουν τις επιθυμίες του για πραγματικότητα, όταν μιλούν για κατάρρευση της. Δεν νομίζω ότι έχουν συμφέρον, χώρες όπως οι ΗΠΑ ή η Γερμανία, αλλά και πολλές άλλες χώρες να αφήσουν την τουρκική οικονομία να καταρρεύσει. Πέρα από τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα που δεν επιτρέπουν εύκολα κάτι τέτοιο, διακυβεύονται και τεράστια οικονομικά συμφέροντα, μεγάλες επενδύσεις που οι χώρες αυτές έκαναν στην Τουρκία. Ήδη το Κατάρ ανακοίνωσε ενίσχυση 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στην χειρότερη περίπτωση, θα υποχρεωθεί η Τουρκία να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Κάτι που ο Ερντογάν δεν θέλει για λόγους γοήτρου αλλά και του φόβου επιβολής περιορισμών που θα δυσκολεύουν την εξωτερική πολιτική του. Παρόλα αυτά και αν ακόμη η χώρα υποχρεωθεί να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δεν πρόκειται να της επιβληθούν περιορισμοί πέρα από μια οικονομική διαχείριση που δεν θα επιτρέπει στον Ερντογάν να εφαρμόζει ανορθόδοξες τακτικές εσωτερικής κατανάλωσης. Αλλά καθόλου δεν θα περιοριστεί στην συνέχιση της επιθετικής-επεκτατικής πολιτικής του, ειδικά απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Υπό τις περιστάσεις Αθήνα και Λευκωσία χρειάζεται να παρακολουθούν την κατάσταση με ψυχραιμία και προσοχή. Στην Αθήνα φαίνεται να υπάρχει μια σχετική ανησυχία καθώς καθημερινά αυξάνονται οι τουρκικές διεκδικήσεις αλλά και η επιθετικότητα στο Αιγαίο. Τελευταίο επεισόδιο η εμφάνιση πάνω από εκατό ΜΚΟ αποφασισμένες να υποστηρίξουν , σύμφωνα με το Anadolu, την επιστροφή της Κρήτης, της Δυτικής Θράκης και 12 νησιών. Όλα αυτά θα γίνουν κάτω από την την «ομπρέλα» του Turkish World Solidarity and Assistance Association. Σύμφωνα με Τούρκους πανεπιστημιακούς που στηρίζουν αυτές τις οργανώσεις, σκοπεύουν να φτάσουν το θέμα στην ΕΕ, στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τον ΟΗΕ και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους, ανακινείται η υπόθεση των τουρκικών δικαιωμάτων στην περιοχή, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και με αναφορά που ετοιμάζει το υπουργείο Εξωτερικών και η διοίκηση του στόλου.
Θα πει κανείς, αξίζει τον κόπο να ασχολούμαστε με όσα προβάλλουν κάποιες μη κυβερνητικές οργανώσεις; Θα πρέπει εδώ να θυμούμαστε ότι κάτι τέτοιο στην Τουρκία που το ανελεύθερο καθεστώς της ελέγχει τα πάντα, θα ήταν αδύνατο να γίνει χωρίς την επίσημη κρατική έγκριση και στήριξη. Άρα πίσω από τις ΜΚΟ κρύβεται το επίσημο τουρκικό κράτος που εγείρει συνεχώς νέα θέματα και νέες διεκδικήσεις.
Και ενώ αυτά προωθεί το τουρκικό κράτος, όχι βέβαια για να επανακτήσει την Κρήτη, δεν έχουν να έχουν τέτοιες ψευδαισθήσεις οι Τούρκοι, αλλά σίγουρα για να εγείρει τουλάχιστον θέμα αυτονομίας στη Δυτική Θράκη σε πρώτο στάδιο και θέμα διεκδίκησης κάποιων νησιών που θα όδηγούσε στο μοίρασμα της τράπουλας στο Αιγαίο με συνεκμετάλλευση του θαλάσσιου πλούτου του και με περιορισμό της ελληνικής κυριαρχίας σε αυτό.
Στην Κύπρο φυσικά οι διεκδικήσεις είναι γνωστές: Κατάργηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και εξάσκηση τους από τις δύο κοινότητες, με κυρίαρχο επιδιαιτητή την Τουρκία που διεκδικεί για τον εαυτόν της την επικυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι τουρκικοί σχεδιασμοί παραμένουν σταθεροί. Η Τουρκία διαθέτει στρατηγική για την περιοχή και προσαρμόζει ανάλογα την τακτική της. Η Ελλάδα και η Κύπρος δεν διαθέτουν στρατηγική. Κινούνται με τακτικούς ελιγμούς για να απαντήσουν κάθε φορά στις τουρκικές προκλήσεις. Η τακτική όμως καθορίζεται από την στρατηγική. Διαφορετικά, τακτική που δεν καθορίζεται από την στρατηγική μοιάζει με το μετέωρο βήμα του πελαργού!
Η μόνη στρατηγική που διέθετε για χρόνια η ελληνική πλευρά, αυτή του κατευνασμού, κατέρρευσε προ πολλού. Κατέρρευσε διότι από τη μια η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μάλλον ναυαγήσει οριστικά αλλά και από το γεγονός ότι η τουρκική πολιτική στα ελληνοτουρκικά είναι διαχρονική, όποιος και να βρίσκεται στην εξουσία στην Άγκυρα. Αποδείχτηκαν δε όνειρα θερινής νυχτός αυτά που κάποιοι επένδυσαν στον Ερντογάν. Άλλωστε η πολιτική κατευνασμού που δεν απέδωσε, έχει προϊστορία. Ανάγεται στην δεκαετία του ΄30 όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρότεινε τον Μουσταφά Κεμάλ για το βραβείο Νόμπελ ειρήνης. Η τουρκική απάντηση ήταν η σταδιακή εξολόθρευση των Ελλήνων της Τουρκίας. Και αυτό δεν άρχισε με το Κυπριακό όπως ανιστόρητα ισχυρίζονται κάποιοι, αλλά κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή.
Ως τώρα υπήρχε η εντύπωση, στους περισσότερους τουλάχιστον αναλυτές, ότι η Τουρκία δεν θα αποτολμούσε κάποια πολεμική ενέργεια εναντίον της Ελλάδας. Όμως αυτή η πεποίθηση φαίνεται να κλονίζεται πια. Όταν παρακολουθεί κανείς τα τελευταία χρόνια την Τουρκία στη Συρία, το Ιράκ, τα Βαλκάνια και τελευταία νικηφόρα στη Λιβύη, όπου ο Χαφτάρ στον οποίο επένδυσε η ελληνική πλευρά υποχωρεί επικίνδυνα, δείχνει ότι όλα είναι πιθανά. Ειδικά οι τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη καθιστούν τη θέση της Ελλάδας και της Κύπρου πολύ δύσκολη. Κι αυτό ανεξάρτητα από τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία. Και δυστυχώς όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η ελληνική πλευρά δεν είναι τόσο καλά προετοιμασμένη για την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας. Χρειάζεται επίσπευση της οργάνωσης της ελληνικής αποτροπής τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Υ.Γ. – Έφυγε πρόωρα ένας καλός φίλος, ο Τάσος Αγγελής, ξεχωριστός άνθρωπος με πλούσια δράση στο χώρο της δημοσιογραφίας, του πολιτισμού και γενικά των κοινών. Άνθρωπος με κοινωνικές και πολιτιστικές ευαισθησίες, με ήθος και προσφορά στον τόπο. Ένας ωραίος άνθρωπος! Στη σύζυγο του Βάλια, τις αγαπημένες κόρες του Μάγια και Ραΐσα, στην ευρύτερη οικογένεια του, θερμά συλλυπητήρια.
- Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019 – E-mail stephanos.constantinides@gmail.com