Γιατί πετυχαίνει ο Μητσοτάκης;
Πολλοί πίστεψαν ότι η εκλογή Μητσοτάκη θα ήταν μια ακόμα παρένθεση στον κύκλο εναλλαγής στην εξουσία, όπου εκείνο που καθορίζει τον επόμενο Πρωθυπουργό είναι η συσσωρευμένη φθορά του απερχόμενου.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται, αλλά ο Μητσοτάκης ίσως θέσει κάποια πρότυπα που μπορεί και να αλλάξουν τις παραμέτρους και τις απαιτήσεις που συνθέτουν το πρότυπο του Έλληνα Πρωθυπουργού.
Ακόμη και οι πιο σκληροί επικριτές του αναγνωρίζουν ότι τα κατάφερε καλά. Δεν του χαρίστηκε η τύχη, όμως δεν έκανε λάθη τακτικής. Βγήκε μπροστά, αλλά απέφυγε κινήσεις εντυπωσιασμού. Διαχειρίστηκε με επιτυχία δύο πολύ σημαντικές κρίσεις, την υβριδική επίθεση της Τουρκίας και την υγειονομική απειλή του κορωνοϊού. Δεν επέπλευσε απλά των κρίσεων αυτών. Επιβλήθηκε σε αυτές.
Το ερώτημα λοιπόν είναι γιατί ο Μητσοτάκης πετυχαίνει;
Σίγουρα δεν μπορεί να κριθεί ο ίδιος, η διακυβέρνηση του και το μέλλον της από δύο κρίσεις. Όμως οι κρίσεις είναι εκείνες που αναδεικνύουν ή καίνε ένα Πρωθυπουργό. Οι κρίσεις είναι οι πιο απαιτητικές δοκιμασίες. Και ο Μητσοτάκης τα κατάφερε όντως πολύ καλά. Έχτισε ένα απόθεμα δημοτικότητας και αποδοχής, το οποίος μπορεί να κεφαλαιοποιήσει ή και να αποσβέσει σε μια κρίσιμη ώρα. Η επικοινωνιακή διαχείριση των δημόσιών του παρουσιάσεων και ανακοινώσεων είναι πάρα πολύ καλά μελετημένες.
Τα κατάφερε ο Μητσοτάκης, πέτυχε διότι εργάστηκε, όχι με τη μέθοδο ενός πολιτικού που θέλει να μένει στον αφρό και να κερδίσει τις εντυπώσεις, αλλά με τον ήθος ενός πολιτικού μάνατζερ που επιλέγει ικανούς συνεργάτες, επιζητά συμβουλή και παίρνει υπολογισμένες αποφάσεις. Το επιτελείο του καταφέρνει να τον αναδεικνύει χωρίς να τον εκθέτει.
Ο Μητσοτάκης υποστηρίζει εμπράκτως ένα υπόδειγμα διακυβέρνησης, το οποίο βασίζεται στις ικανότητες που απαιτούνται για διαχείριση περίπλοκων ζητημάτων και την λήψη απόφασης υπολογισμένου ρίσκου. Διαχειρίζεται και υποστηρίξει τις αποφάσεις του μέσω των αποτελεσμάτων τους. Είναι ένα πρότυπο πολιτικής ηγεσίας, ενός πολιτικού ηγέτη που συνδυάζει δεξιότητες και ικανότητες που απέκτησε από τις σπουδές και τη δουλειά του με τις ανάγκες των στιγμών. Είναι σημαντικό για ένα πολιτικό να έχει μια προϋπηρεσία στην αγορά εργασίας και να κατανοεί τις αρχές διοίκησης και επιχειρηματικότητας.
Βεβαίως, το Ελληνικό κράτος έχει πολλά και μεγάλα αποστήματα παραδοσιακής ολιγαρχίας και συμφερόντων, τα οποία εάν σπάσουν ανεξέλεγκτα μπορεί να πνίξουν τον Μητσοτάκη. Πολιτικοί “οπλαρχηγοί”, εγχώρια οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα, ξένα παρεμβατικά κέντρα (στην οικονομία, την επιχειρηματικότητα, την πολιτική). Αυτά τα πάγια διαρθρωτικά προβλήματα δεν έχουν δοκιμάσει ακόμη τον Μητσοτάκη. Ο χειρότερος εχθρός του Μητσοτάκη είναι οι στρεβλώσεις και οι προκαταλήψεις της παραταξιακής/οικογενειακής του παράδοσης, καθώς και τα μύρια κακά της νεοφιλελεύθερης δεξιάς από την οποία προέρχεται. Αν τα ξεπεράσει αυτά, αν τα διαχειριστεί και υπερβεί τις προσδοκώμενες από τους αντιπάλους του αντιδράσεις στα κρίσιμα θέματα, ίσως και να έχει τις προθέσεις για να γράψει μια σελίδα ιστορίας.
Η κρίση αυτή, κυρίως οι οικονομικές συνέπειες της, έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν.
Η επόμενη κρίση, η οικονομική κρίση, δεν θα έχει ευκαιρίες εντυπωσιασμού και επίδειξης. Θα είναι πολλά μικρά και μεγάλα επεισόδια διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών, της επιχειρηματικής δραστηριότητας, του κοινωνικού κράτους. Οι μακροοικονομικοί δίχτες της Ελλάδας δεν έχουν θετική προοπτική και η περίπτωση/αναγκαιότητα επιλογής μέτρων μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής προσαρμογής είναι πολύ πιθανή.
Οι κρίσεις βοήθησαν τον Μητσοτάκη να πλασάρει ένα νέο προφίλ, το οποίο υπερβαίνει τα στερεότυπα που τον συνόδεψαν στο Μαξίμου. Η αντιπολίτευση δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει με τα παλιά επιχειρήματα. Το Σύριζα κυρίως, αλλά και προσωπικά ο Τσίπρας, έχασαν πολύ έδαφος. Στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης, η αντιπολίτευση δε θα έχει μια αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση και αυτό θα κρατήσει μια μεγάλη διαφορά στην παράσταση νίκης μέχρι και τις επόμενες εκλογές.
Η ιστορία της κρίσης/των κρίσεων είναι υπό εξέλιξη και αξίζει να παρακολουθήσει κάποιος την εξέλιξη του νέου Έλληνα Πρωθυπουργού μέσα από αυτήν.
- Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας