Η εσφαλμένη κρίση και η επακόλουθη «κορωνοκαταστροφή» στο ΗΒ

Στο παρόν άρθρο εντοπίζω άλλον έναν παράγοντα της «κορωνοκαταστροφής» – την εσφαλμένη κρίση, όπως αποδεικνύεται, από λανθασμένες και, ίσως, παραπλανητικές βρετανικές κυβερνητικές ανακοινώσεις που διαβεβαίωναν δημοσίως ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) του ΗΒ ήταν προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο.

• Δρ. Κλέαρχος Α. Κυριακίδης *

Εξαιτίας του κορωνοϊού (COVID-19), το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) βιώνει μια συνεχιζόμενη τραγωδία, που μπορεί να ονομαστεί ως «κορωνοκαταστροφή».

• Οι άμεσες επιπτώσεις του Brexit στην Κύπρο – 16 Φεβρουαρίου 2020
• 10 κρίσιμα ερωτήματα – 22 Mαρτίου 2020
• Γιατί γονάτισε το Ηνωμένο Βασίλειο από τον κορωνοϊό; – 5 Απριλίου 2020
• Το ΗΒ, η πανδημία του 1918-1919 και ο COVID-19 – 18 Απριλίου 2020
• Τα διδάγματα του 1940 και η πανδημία του 2020 – 10 Μαϊου 2020

Συνολικά, από τις 5 Μαρτίου μέχρι τις 17:00 στις 22 Απριλίου 2020, είχαν πεθάνει 18.738 νοσηλευόμενα άτομα που έπασχαν από τον κορωνοϊό. Αμέτρητα άλλα μη νοσηλευόμενα άτομα με την ασθένεια έχουν επίσης αποβιώσει. Αιωνία τους η μνήμη.

Σήμερα, έχοντας υπόψη αυτήν την τρομακτική κατάσταση στη γενέτειρά μου, ασχολούμαι και πάλι με το βασικό ερώτημα που έθεσα στη «Σημερινή» της 5ης Απρίλιου 2020. «Γιατί γονάτισε το Ηνωμένο Βασίλειο από τον κορωνοϊό;». Εντός εκείνου και του επόμενου άρθρου μου, επικεντρώθηκα σε διάφορα λάθη που φαίνεται πως έκανε η βρετανική κυβέρνηση καθώς εξαπλωνόταν ο κορωνοϊός.

Παρακάτω, εντοπίζω άλλον έναν παράγοντα της «κορωνοκαταστροφής» – την εσφαλμένη κρίση, όπως αποδεικνύεται, από λανθασμένες και, ίσως, παραπλανητικές βρετανικές κυβερνητικές ανακοινώσεις, που διαβεβαίωναν δημοσίως ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) του ΗΒ ήταν προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο.

• 23 Ιανουάριου 2020

Εκ των υστέρων, μία από τις πρώτες λανθασμένες διαβεβαιώσεις δόθηκε από τον Matt Hancock, Βρετανό Υπουργό Υγείας, στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 23 Ιανουαρίου, όταν αποκάλυψε τα εξής:

«Ο Επικεφαλής Ιατρικός Διευθυντής [της Αγγλίας] έχει αναθεωρήσει τον κίνδυνο [από τον κορωνοϊό] για τον πληθυσμό του ΗΒ από ‘πολύ χαμηλό’ σε ‘χαμηλό’ και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, ενώ υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να προκύψουν περιπτώσεις σε αυτήν τη χώρα, είμαστε καλά προετοιμασμένοι και καλά εφοδιασμένοι [‘well prepared and well equipped’] για να τις αντιμετωπίσουμε… Διαβεβαιώνουμε το κοινό ότι ολόκληρο το ΗΒ είναι πάντα καλά προετοιμασμένο για ξεσπάσματα αυτού του είδους».

• 31 Ιανουαρίου 2020

Στις 31 Ιανουαρίου, κατά σύμπτωση την ημέρα του Brexit, μια καινούργια διαβεβαίωση δόθηκε από τον Professor Chris Whitty, Επικεφαλής Ιατρικό Διευθυντή της Αγγλίας (και γιο του μ. Kenneth T. Whitty, του Βρετανού διπλωμάτη που δολοφονήθηκε στην Αθήνα στις 28 Μαρτίου 1984). Στο πλαίσιο μιας ανακοίνωσης για τα πρώτα κρούσματα στο ΗΒ με κορωνοϊό, ο Professor Whitty ισχυρίστηκε ότι «το NHS είναι εξαιρετικά καλά προετοιμασμένο». Χρησιμοποίησε τον ανεπιφύλακτο αγγλικό όρο «extremely well-prepared».

• 11 Φεβρουαρίου 2020

Στις 11 Φεβρουαρίου, ο κ. Hancock, Υπουργός Υγείας, εξέδωσε ακόμη μία διαβεβαίωση: «To NHS είναι καλά προετοιμασμένο και εφοδιασμένο [«well prepared and equipped»] για να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους καταστάσεις…».

Σε παρένθεση, σημειώνω ότι στις 11 Φεβρουαρίου, όπως και στις 23 Ιανουαρίου, ο κ. Hancock μίλησε κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης για το «Wuhan Coronavirus», όπως ονομαζόταν τότε η ασθένεια από τη βρετανική κυβέρνηση. Μετέπειτα, σε μια προφανή πράξη κατευνασμού προς όφελος της Κίνας, διαγράφτηκε το όνομα «Wuhan».

• 3 Μαρτίου 2020

Στις 3 Μαρτίου έγιναν τρεις διασυνδεδεμένες εξελίξεις.

Πρώτον, η βρετανική κυβέρνηση εξέδωσε γραπτό «Σχέδιο Δράσης», στο οποίο ισχυρίστηκε ότι «το ΗΒ είναι καλά προετοιμασμένο [’’well-prepared’’] να ανταποκριθεί με τρόπο που προσφέρει σημαντική προστασία στο κοινό».

Δεύτερον, το NHS δήλωσε γραπτώς ότι: «Το ΗΒ είναι εξαιρετικά καλά προετοιμασμένο [’’extremely well prepared’’] για κάθε πιθανό ξέσπασμα μιας μολυσματικής ασθένειας».

Τρίτον, ο Μπόρις Τζόνσον, Πρωθυπουργός του ΗΒ, πλάσαρε και αυτός την ιδέα ότι «η χώρα μας παραμένει εξαιρετικά καλά προετοιμασμένη [’’extremely well prepared’’], όπως ήδη ήταν από τότε που ξεκίνησε το ξέσπασμα στο Wuhan πριν από αρκετούς μήνες».

• 9 Μαρτίου 2020

Στη Βουλή, στις 9 Μαρτίου, τέσσερεις ημέρες μετά τον θάνατο του πρώτου νοσηλευόμενου ατόμου στο ΗΒ που είχε κολλήσει τον κορωνοϊό, ο κ. Hancock, Υπουργός Υγείας, έπαιξε το ίδιο βιολί: «Εδώ, στον εσωτερικό τομέα, το NHS είναι καλά προετοιμασμένο [’’well prepared’’], με αριθμό ρεκόρ προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων νοσοκόμων και γιατρών». Πρόσθεσε: «Έχουμε αποθέματα προστατευτικού εξοπλισμού και… θα τα απελευθερώσουμε την κατάλληλη στιγμή».

• 16 Μαρτίου 2020

Στη Βουλή, στις 16 Μαρτίου, πέντε μέρες μετά την αναβάθμιση της επιδημίας σε πανδημία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο κ. Hancock συνέχισε να παρουσιάζει μια θετική εικόνα:

«Χάρις στο NHS είμαστε τόσο καλά προετοιμασμένοι [’’well prepared’’], όσο μπορεί ένα έθνος να είναι. Είμαστε, σύμφωνα με κάποια μέτρα, το καλύτερα προετοιμασμένο [’’best prepared’’] σε αυτό το στάδιο της διασποράς του ιού».

Αυτές οι διαβεβαιώσεις έχουν αποδειχθεί ακριβείς ή ανακριβείς;

• 18 & 25 Μαρτίου 2020

Στις 18 Μαρτίου, ο Δρ. Abdul Mabud Chowdhury, ένας σύμβουλος ουρολόγος στο NHS στο Λονδίνο, είδε τις ελλείψεις προνοητικότητας στο NHS, δεν άντεξε άλλο και μετέδωσε ένα γερό μήνυμα προς τον Πρωθυπουργό Τζόνσον: «Παρακαλώ εξασφαλίστε επειγόντως ότι ο Προσωπικός Προστατευτικός Εξοπλισμός (ΠΠΕ) είναι διαθέσιμος σε κάθε εργαζόμενο στον τομέα της υγείας στο NHS στο ΗΒ».

Ακριβώς μια εβδομάδα αργότερα, στις 25 Μαρτίου, το Συμβούλιο της Βρετανικής Ιατρικής Ένωσης (ΒΜΑ) δημοσίευσε μια παρόμοια γραπτή προειδοποίηση με προφητικό τίτλο: «Η BMA προειδοποιεί ότι, χωρίς προστατευτικό εξοπλισμό, οι γιατροί και οι ασθενείς με Covid-19 θα πεθάνουν». Εκεί, ο Δρ Chaand Nagpaul, Πρόεδρος του Συμβουλίου, επικεντρώθηκε στην «έλλειψη κατάλληλης προστασίας», ανέφερε τους επακόλουθους «σοβαρούς κινδύνους» και παραπονέθηκε:

«Αυτή [η έλλειψη] είναι εντελώς απαράδεκτη. Μας λένε ότι τα φορτηγά στέλνουν εκατοντάδες κουτιά προμηθειών προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού σε παθολόγους και σε νοσοκομεία, αλλά αυτή δεν είναι η πραγματικότητα για χιλιάδες μέλη [της BMA]».

• 5 Απριλίου 2020

Στις 5 Απριλίου, το BBC αποκάλυψε ότι, σύμφωνα με μια πληροφοριοδότη, «μια γιατρό της εντατικής θεραπείας», εξαιτίας των ελλείψεων στο NHS «πρέπει να βάζουμε στα κεφάλια μας σκυβαλοσακούλες και ποδιές».

Ακολούθησε η κλιμάκωση μιας πανωλεθρίας.

• Πανωλεθρία

Ανάμεσα σε αυτήν τη διαταραχή, άρχισαν να πεθαίνουν μέλη του προσωπικού του NHS και χιλιάδες άλλοι. Ένα από τα πρώτα θύματα στο NHS ήταν ο προαναφερόμενος 53χρονος Δρ Chowdhury. Κόλλησε κορωνοϊό, νοσηλεύτηκε στο Romford και πέθανε εκεί στις 8 Απριλίου.

Το πρωί της 19ης Απριλίου, σε συνέντευξη με τον Andrew Marr του BBC, ο Michael Gove, μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου, είχε την ειλικρίνεια να παραδεχτεί, στο πλαίσιο των ελλείψεων του ΠΠΕ, ότι: «Όλες οι κυβερνήσεις κάνουν λάθη, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας. Επιδιώκουμε να μαθαίνουμε και να βελτιωνόμαστε κάθε μέρα».

Ίσως, αναπόφευκτα, αυτή η πανωλεθρία έχει προκαλέσει εξευτελισμό. Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι το ΗΒ ήταν «εξαιρετικά καλά προετοιμασμένο», η βρετανική κυβέρνηση έχει ουσιαστικά καταφύγει στην επαιτεία. Σαν τον ζητιάνο, έχει παρακαλέσει ξένες χώρες, όπως την Κίνα, την πηγή του κορωνοϊού -και την Τουρκία- να της δώσουν ΠΠΕ.

Παρά αυτό τον εξευτελισμό, κατά την κυβερνητική συνέντευξη Τύπου της 19ης Απριλίου, η Δρ Jenny Harries, Αναπληρωτής Ιατρικός Διευθυντής της Αγγλίας, είχε το θράσος να ισχυριστεί κάτι εξωφρενικό:

«Το ΗΒ, ανεξαρτήτως από τη θέση στην οποία βρισκόμαστε τώρα ή από οποιοδήποτε σχολιασμό, υπήρξε ένα διεθνές υπόδειγμα [«international exemplar»] στην ετοιμότητα».

Στις 20 Απρίλιου 2020, το Εργατικό Κόμμα, η Επίσημη Αντιπολίτευση, δεν ξεγελάστηκε και κατήγγειλε:

«Οι βασικοί μας εργαζόμενοι αποστέλλονται στην εργασία χωρίς τον προστατευτικό εξοπλισμό που χρειάζονται. Έχει περάσει η ώρα για τις υποσχέσεις. Η κυβέρνηση πρέπει να προστατεύσει τους προστάτες μας τώρα».

Στη Βουλή, στις 22 Απριλίου, ο Dominic Raab, μιλώντας εκ μέρους του Πρωθυπουργού, παραδέχτηκε ότι, ανάμεσα στους χιλιάδες νεκρούς, βρίσκονται 69 εργαζόμενοι του NHS «που έχουν πεθάνει λόγω του κορωνοϊού».

• Συμπεράσματα

Απ’ ό,τι φαίνεται, οι βρετανικές Αρχές αγνόησαν το ηθικό δίδαγμα που προβάλλεται από τον μύθο του Αισώπου για τον νεαρό βοσκό και τον λύκο. Επανειλημμένα, ο βοσκός έκανε λανθασμένες ανακοινώσεις μέχρις ότου έφαγε τα μούτρα του. Έτσι, ο Αίσωπος μάς διδάσκει ότι η παραπλάνηση, ως αποτέλεσμα της εσφαλμένης κρίσης, μπορεί να έχει καταστροφικές και, ίσως, θανατηφόρες συνέπειες. Η διαφορά είναι ότι, ενώ στον μύθο πέθαναν ορισμένα αρνιά, στο ΗΒ έχουν πεθάνει πέρα των 18.000 ανθρώπων.

Κλείνοντας, καλώ το βρετανικό Κοινοβούλιο να διερευνήσει ένα κρίσιμο ερώτημα, μεταξύ άλλων. Σε αυτήν την τραγωδία, μήπως οι βρετανικές Αρχές παραπλάνησαν, ακούσια ή αλλιώς, τόσο το Κοινοβούλιο, όσο και το ευρύτερο κοινό; Εάν ναι, ποια ήταν η αιτία του κάθε παραπλανητικού ισχυρισμού – αμέλεια, απερισκεψία ή πρόθεση;

Υστερόγραφο: Οι πηγές στο σημερινό άρθρο περιλαμβάνουν: Hansard, House of Commons Debates, 23.01.2020, Column 432, 11.02.2020, Column 732, 9.03.2020, Column 23, 16.03.2020, Column 701 & 22.04.2020, Column 43, Department of Health and Social Care, CMO confirms cases of coronavirus in England, Coronavirus (COVID-19) action plan, Coronavirus public information campaign launched across the UK, PM statement at coronavirus press conference: 3 March 2020, Muslim Doctors Association, BMA warns that without protective equipment, doctors and Covid-19 patients will die, Coronavirus: The NHS workers wearing bin bags as protection, The Labour Party, Coronavirus press conference (19 April 2020)

• Ο Δρ. Κλέαρχος Α. Κυριακίδης είναι Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή Πανεπιστημίου UCLan Cyprus.
• Οι απόψεις του είναι προσωπικές
• Το άρθρο δημοσιεύθηκε επίσης στην εφημερίσα η σημερινή
• 26 Απριλίου 2020