Ο Μανώλης Γλέζος, με τη στάση του στο Σχέδιο Ανάν, τα μνημόνια και το Σκοπιανό, βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας
Ο Μανώλης Γλέζος, η εμβληματική μορφή της Αριστεράς, ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομά του με την αντίσταση απέναντι στην ναζιστική κατοχή, ο σταθερός και ασυμβίβαστος υπερασπιστής της κοινωνικής δικαιοσύνης, δεν είναι πια ανάμεσά μας.
- Δρ. Αυγουστίνος (Ντίνος) Αυγουστή *
Έφυγε από τη ζωή, πλήρης ημερών, την Παρασκευή 30 Μαρτίου 2020.
Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 στο χωριό Απείρανθος της Νάξου και ήταν γιος της Μάχης Ναυπλιώτου και του Νίκου Γλέζου.
Ένοιωθε, από την άλλη, μισός Ναξιώτης και μισός Παριανός, με ιδιαίτερη αγάπη για την Πάρο, αφού από εκεί καταγόταν η μητέρα του, Ανδρομάχη Ναυπλιώτου. Σύμφωνα με τους λαογράφους Γεώργιο Ζευγώλη και Κανάκη Γερωνυμάκη, η οικογένεια Γλέζου έχει απώτερη καταγωγή από τους Κομητάδες Σφακίων Χανίων Κρήτης. Το 1935 μετοίκησε στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του. Το 1940 πέτυχε στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών.
Μαζί με τον Απόστολο Σάντα υπήρξαν οι πρωταγωνιστές μίας εκ των πρώτων αντιστασιακών πράξεων στην κατεχόμενη Ελλάδα την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, κατεβάζοντας τη νύχτα της 30ής προς 31ης Μαΐου 1941 τη σημαία της Ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης, ενεργώντας κυριολεκτικά κάτω από τα μάτια της γερμανικής φρουράς. Η θέα της σημαίας που λείπει από τον ιστό, προκαλεί την επομένη εκνευρισμό στον κατακτητή και δίνει κουράγιο στον κατακτημένο αλλά αδούλωτο λαό της Αθήνας και όλης της Ελλάδας. Ο Σαρλ ντε Γκωλ, τον χαρακτήρισε ως τον «πρώτο Παρτιζάνο της Ευρώπης.
Ο Μανώλης Γλέζος δεν ήθελε να τον αποκαλούν «ήρωα», για εκείνον ήρωας ήταν ο μικρότερος αδελφός του, Νίκος, που εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή, στις 10 Μαΐου 1944. Ήταν ένας καημός μέσα του ο πρόωρος χαμός του αγαπημένου του Νίκου, ένας καημός για τον οποίον σπάνια τον άκουγες να μιλά.
Μετά την Απελευθέρωση Συνολικά παραπέμφθηκε σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου, ενώ στα τέλη της δεκαετίας του ’40 καταδικάσθηκε δις εις θάνατον, καταδίκες που δεν εκτελέστηκαν ποτέ. Οι συνεχείς δικαστικές του περιπέτειες και φυλακίσεις, μέχρι την οριστική του απαλλαγή με τη γενική αμνηστία του 1971, προκάλεσαν συχνά την αντίδραση της Ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης.
Ο Μανώλης Γλέζους είχε ενεργό συμμετοχή στη πολιτική ζωή του τόπου. Υπήρξε βουλευτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ), βουλευτής και ευρωβουλευτής του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ) και του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (ΣΥΝ). Είχε το θάρρος, μετά το τέλος της περιπέτειας το 2015 με την τρόικα, για την οποία θεωρούσε υπεύθυνο τον Αλέξη Τσίπρα και τη κυβέρνηση του, να ζητήσει συγνώμη από τον ελληνικό λαό. Κεντρικό θέμα της τελευταίας θητείας του ως ευρωβουλευτής ήταν οι γερμανικές οφειλές προς την Ελλάδα, για τις οποίες έγραψε και σχετικό βιβλίο με τον τίτλο, «Και ένα μάρκο να ήταν…» (Εκδόσεις Λιβάνη).
Πριν μερικά χρόνια, είχα την ευκαιρία να έχω μια ζεστή χειραψία μαζί του, όταν παρευρέθηκε στις εκδηλώσεις χρέους και τιμής που κάθε χρόνο διοργανώνει ο Δήμος Ποταμιάς στο Καυκάκι Λάρισας (ο Σύλλογος Κυπρίων Νομού Λάρισας είναι πανταχού παρών), μια περιοχή στην οποία στις 16 Φεβρουαρίου του 1943, οι Ιταλοί εκτέλεσαν εν ψυχρώ 145 αθώους άμαχους Έλληνες με καταγωγή από τις κοινότητες Δαμασίου, Μεσοχρίου, Δομένικου και Αμουρίου που συνελήφθησαν με την συνδρομή γνωστών δοσίλογων συνεργατών των Ναζί.
Δεν είναι ποτέ απόντες οι πεσόντες υπέρ πίστεως και πατρίδος, είπε, διορθώνοντας τον «απών» που ακουγόταν στο ονομαστικό προσκλητήριο νεκρών… Απουσιάζει μόνο το σώμα τους. Η ψυχή τους είναι πάντα εδώ μαζί μας. Ζούμε και για αυτούς και μαζί τους πίνουμε κάθε μέρα το κρασί της εθνικής αφύπνισης…
Ο Μανώλης Γλέζος με τη στάση του στο Σχέδιο Ανάν, τα μνημόνια και το Σκοπιανό βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας …
– «Απορρίπτουμε το Σχέδιο Ανάν. Η νομιμοποίηση της κατοχής και του εποικισμού αντίκειται απολύτως στην έννοια του δικαίου. Επιμένουμε ότι βιώσιμη λύση στο πλαίσιο και υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών μπορεί να αναζητηθεί και να βρεθεί μόνο εφόσον αποχωρήσουν τα ξένα στρατεύματα εισβολής και κατοχής από την Κύπρο».
– «Μια χώρα που έχει παραχωρήσει τα πάντα στους δανειστές της, ακόμα και την εθνική της ανεξαρτησία, δεν έχει και πολλά περιθώρια να αντιδράσει….».
– «Κυβέρνηση και αντιπολίτευση συγκρούονται, αδιαφορώντας για τη Μακεδονία. Οι Σκοπιανοί θα πρέπει να βγάλουν τη λέξη “Μακεδονία” από το μυαλό τους….».
Γράφει στο «Άρδην» ο Γιώργος Καραμπελιάς: «Σήμερα, εμείς, οι μετέχοντες του ελληνικού τρόπου, υποκλινόμαστε μπροστά σε έναν μεγάλο Έλληνα, τελεία και παύλα – εξάλλου, η συντριπτικά κυρίαρχη πλευρά του έργου του είναι θετική… Να κρατήσουμε έστω ένα μέρος της αγωνιστικότητας και τους σθένους του και να πάμε ένα βήμα πάρα πέρα, μια και Αριστερά και Δεξιά τα κάνανε μαντάρα, να ενώσουμε επί τέλους ένα έθνος που απειλείται με ιστορική έκλειψη.
Όσοι πυροβολούν τον Μανόλη Γλέζο, δεν το κάνουν μόνο λόγω ιδεολογικής τύφλωσης, αλλά πυροβολούν κατά βάθος την ανάγκη του έθνους μας για ενότητα. Γιατί ο Μανόλης, πέρα από την παράταξη στην οποία βρισκόταν, συμβόλιζε για όλους το αντιστασιακό πνεύμα του ελληνισμού και την ενότητα του έθνους.
Εν τέλει, προφανές και σύμφωνο με τους κανόνες όχι μόνο της Ορθοδοξίας αλλά και της πλέον στοιχειώδους ανθρώπινης ευπρέπειας είναι πως, όποια αποτίμηση και αν κάνει κανείς για τον Μανόλη Γλέζο και την προσφορά του, αυτή δεν μπορεί να γίνει πάνω από το φέρετρό του, και ανήκει στη δικαιοδοσία της ιστοριογραφίας και μιας συζήτησης σε χρόνο ουδέτερο και όχι συναισθηματικά φορτισμένο…».
Υστερόγραφο: Ο Μανώλης Γλέζος ήταν αριστερός με κοινωνικές ευαισθησίες. Δεν ήταν θιασώτης των ολοκληρωτικών καθεστώτων. Προ τριετίας είχε συναντηθεί με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Κ.Κ. Ιερώνυμο, στον οποίο είχε εκφράσει την επιθυμία του να ταφεί με θρησκευτική κηδεία.
- Αναπλ. Καθηγητής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Από το Μονάγρι Λεμεσού – a.avgoustis@hotmail.com