Η νεοεμφανισθείσα ΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΙΡΗΝΗΣ, τόσο με δήλωση του αρχιτέκτονα Ν. Μεσαρίτη όσο και των πρώην υπουργών Κασουλίδη και Χρίστου, όχι μόνο δήλωσε ότι έχει σαν στόχο τον προβληματισμό της κοινωνίας για τη ΔΔΟ (Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία) με πολιτική ισότητα, αλλά και φάνηκε έτοιμη να αρχίσει αμέσως δράση (Φιλελ. 8-9-2019).
- Νίκος Κουτσού, πρώην βουλευτής
Ωστόσο, μέχρι τώρα, δεν δημοσίευσε κανένα άρθρο και δέν έκανε κάποια διάλεξη για να πετύχει τον προβληματισμό που υπεσχέθη.
Προσωπικά υπέβαλα 7 ερωτήματα (Φιλελ. 12-9-19), με την παράκληση όπως απαντηθούν, παράκληση που επαναλαμβάνω όπως, έστω και τώρα, απαντήσουν, μαζί με ό,τι άλλο οι ίδιοι θεωρούν αναγκαίο.
Εάν περάσουν ακόμη 30 μέρες και δεν διατυπώσουν τη δική τους θεώρηση, τότε ο καθένας μπορεί, νομίζω, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ο προβληματισμός απαιτεί ξεκάθαρες θέσεις και πιστεύω.
Δεν γνωρίζω αν το άρθρο του κ. Γ. Παναγιώτου (Φιλ. 6-10-19) είναι εκ μέρους της κίνησης ή εκφράζει προσωπικές απόψεις. Εν πάση περιπτώσει μιλά για ομοσπονδία, ενώ η ΔΔΟ, κατά την άποψή μου και κατά το Διεθνές Δίκαιο, δεν είναι. Αναφέρει επίσης μια σειρά ψηφισμάτων του ΟΗΕ και συμφωνιών των δύο πλευρών που χρειάζονται ειδική ανάλυση και που όλα βασίζονται στη υποτιθέμενη “Συμφωνία” Μακαρίου – Ντενκτάς του 1977, που στην πραγματικότητα είναι σημεία τα οποία ο Μακάριος, αν και δεν τα αμφισβήτησε, δεν τα υπέγραψε. Η πρόσφατη προσπάθεια καταγραφής όρων αναφοράς θα έπρεπε να δώσει μια διέξοδο.
Υπάρχει ακόμη ένα βασικό ερώτημα: οι Τ/Κ έχουν υλοποιήσει όλες τις υποχρεώσεις τους που προβλέπονται από την “Συμφωνία” και το μόνο που έχει μείνει είναι η διάρθρωση του Κράτους στο έδαφος;
Προσωπικά τάσσομαι υπέρ της ειρηνικής λύσης του Κυπριακού, άρα διαπραγματεύσεις. Είμαι εναντίον της Ομοσπονδίας, όχι γιατί θα συμμετέχουν οι Τ/Κ, αλλά διότι λείπουν οι βασικές προϋποθέσεις και οι κοινότητες είναι μόνο δύο, με δυσανάλογα πληθυσμιακά ποσοστά, κάτι που δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο. Πολύ δε περισσότερο τάσσομαι εναντίον της ΔΔΟ.
- ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΔΟ
Θα επιχειρήσω να δώσω τον ορισμό της ΔΔΟ, όχι με βάση τη επιστήμη, διότι δυστυχώς δεν υπάρχει, αλλά από τα πρακτικά
προβλήματα στις ελάχιστες περιπτώσεις που έχει εφαρμοσθεί. Είναι λοιπόν μια sui generis λύση που στην πρακτική της εφαρμογή είτε οδηγεί σε δύο κράτη (Τσεχοσλοβακία, Πακιστάν) είτε σε μη λειτουργία του κράτους (Βοσνία-Ερζεγοβίνη).
- ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ- ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι μιλούμε για ΔΔΟ και όχι για ομοσπονδία. Όπου υπάρχουν οι προϋποθέσεις, η ομοσπονδία προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα (π..χ. ΗΠΑ, Γερμανία, Αυστρία κ.λπ). Εκεί όμως που δεν υπάρχουν οδηγούν στη διάλυση (βλ. παραδείγματα πιο πάνω) και, ειδικά όπως λέει ο τίτλος (ΔΔΟ), πλήττει την ενότητα και τη λειτουργικότητα, όπως είναι η περίπτωση της Κύπρου. Ενότητα του Κράτους και ΔΔΟ δεν πάνε μαζί. Έτσι, δεν μπορούμε να επιδιώκουμε ενότητα και διζωνικότητα. Ή το ένα ή το άλλο. Πολύ περισσότερο όταν η χώρα έχει δίπλα της ένα ισχυρό κράτος με διαφαινόμενο στόχο τη στρατηγική αξιοποίηση του διζωνικού κράτους για την επικράτηση στην περιοχή. Εξάλλου, η Τουρκία έχει δηλώσει έτοιμη να συζητήσει οποιαδήποτε λύση, εκτός βέβαια από εκείνη που βασίζεται στον πληθυσμό χωρίς φυλετικές διακρίσεις, γι’ αυτό και ουδέποτε δέχθηκε καταμέτρηση πληθυσμού από τον ΟΗΕ. Ούτε βέβαια αποδέχθηκε ότι κάνει εποικισμό στις κατεχόμενες περιοχές, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουμε πόσοι έποικοι υπάρχουν στην Κύπρο. Και ασφαλώς αποτελεί πολιτικό εμπαιγμό η διακήρυξη ότι η λύση θα συνάδει με τις ευρωπαϊκές αρχές και με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, γιατί και των δύο πυρήνας είναι η ελεύθερη διακίνηση και εγκατάσταση προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών. Πράγμα που, αν εφαρμοσθεί, θα σημαίνει επιστροφή όσων θέλουν, Ε/Κ και Τ/Κ, στα σπίτια τους.
- ΣΧΕΣΗ ΔΔΟ με ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΚΡΑΤΩΝ (Ο.Κ.)
Η βασική διαφορά ΔΔΟ και Ομοσπονδίας Κρατών είναι η ύπαρξη ή όχι συντάγματος, που στην περίπτωση της πρώτης είναι απαραίτητη, ενώ η Ομοσπονδία Κρατών συγκροτείται με διεθνή συμφωνία. Η Ο.Κ. έχει εξαφανισθεί μετά την αποτυχία των όσων συμφωνήθηκαν, διότι βασικά δημιουργούσαν περισσότερα προβλήματα από αυτά που έλυναν, π.χ. Συρία –Αίγυπτος (και όχι Λιβύη όπως εκ λάθους αναφέρθηκε). Όπως λοιπόν η Ο.Κ. έχει εξαφανισθεί, έτσι και η ΔΔΟ βαδίζει προς την ίδια κατεύθυνση, τείνει δηλαδή να εξαφανισθεί. Αυτή είναι και η μόνη ομοιότητά τους.
- ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ
Οι προϋποθέσεις εφαρμογής της ομοσπονδίας είναι πολλές – άντοτε για να λύσει και όχι για να δημιουργήσει προβλήματα. Όμως οι πολιτείες ή τα μέλη είναι περισσότερα από δύο, για να αποφεύγεται η διαρκής σύγκρουση. Πράγμα που στην περίπτωση της Κύπρου δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και η αναλογία πληθυσμού, που επιδιώκεται να είναι περίπου ίσος. Σε καμία περίπτωση δεν καταργείται η ενότητα του κράτους. Δεν καταργείται οποιαδήποτε πολιτεία, αλλά η κεντρική κυβέρνηση δεσμεύει το κράτος.
- ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΟΗΕ ΚΑΙ ΔΔΟ
Τα κράτη μέλη του ΟΗΕ ανέρχονται σε 194 και αρκετά από αυτά είναι ομοσπονδίες. Κανένα όμως δεν είναι ΔΔΟ, εκτός βέβαια από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αλλά από τη στιγμή που ιδρύθηκε δεν λειτούργησε και η παρουσία του ΝΑΤΟ είναι συνεχής για να αποφεύγονται οι συγκρούσεις. Στην Κύπρο δυστυχώς, χωρίς να καθορίζουμε τι σημαίνει, μιλούμε και ταυτίζουμε ΔΔΟ με ομοσπονδία, σαν να είναι το ίδιο πράγμα, ενώ, όπως προαναφέραμε, άλλο το ένα και άλλο το άλλο.
- ΔΔΟ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Παρόμοιο με το πιο πάνω (γι’ αυτό και η απάντηση είναι η ίδια): Από ό,τι γνωρίζουμε, μόνο η Βοσνία – Ερζεγοβίνη είναι ΔΔΟ και έχει δύο μέλη, γι’ αυτό και η Κύπρος θα λειτουργήσει και ως πείραμα, αν εφαρμοσθεί.
- ΔΔΟ – ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ – ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ
Ανεξάρτητα από τη μορφή οργάνωσης του κράτους (Ομοσπονδία – ΔΔΟ – Ενιαίο), εγγυήσεις και μονομερές δικαίωμα επέμβασης μπορεί να υπάρξουν, αφού δεν σχετίζονται με την εσωτερική οργάνωση του κράτους. Αλλά υπάρχει η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου στην περίπτωση του Μαυρικίου καθώς και η θέση του ΟΗΕ για τους πρώην κυρίαρχους/ αποικιοκράτες, που καθορίζουν τη θέση της διεθνούς κοινότητας πάνω στο θέμα.
Στην περίπτωση μας, πράγματι είναι θεμελιώδες το ερώτημα και θα πρέπει η Κίνηση να μας πει ποια είναι η θέση της. Στην περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία επιμένει στη διατήρηση δικαιώματος εγγυήσεων, διατήρηση μονομερούς δικαιώματος επέμβασης και παραμονή τουρκικού/ κατοχικού στρατού και μετά τη λύση, έστω και αν τα υπόλοιπα βασίζονται πάνω στην ΔΔΟ, θα υποστήριζε η Κίνηση μια τέτοια λύση;
Παρά την κατάφαση που προκύπτει από τη γενική θεώρηση της ιδρυτικής ανακοίνωσης της Κίνησης, αντιλαμβανόμενος το βάρος της απάντησης, αποφεύγω να εκφράσω άποψη. Προτιμώ να τοποθετηθούν οι ίδιοι.
Σαν γενικό σχόλιο μπορώ να πω ότι υπάρχουν πάρα πολλά που μπορούν να λεχθούν στην ανακοίνωσηκαι στις συνεντεύξεις της Κίνησης. Περιορίστηκα όμως ελπίζοντας ότι θα συνεχισθεί ο διάλογος και θα δοθεί η ευκαιρία διατύπωσης στο μέλλον.
Ένα ιστορικό παράδειγμα που δεν πρέπει να ξεχνούμε: Ο Τσιάμπερλεν, επιστρέφοντας από τη συνάντηση με τον Χίτλερ, επεδείκνυε τη συμφωνία ειρήνης που μόλις υπέγραψε με τους Γερμανούς. Από την άλλη, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ ζητούσε από τους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου να προετοιμασθούν για την επίθεση που θα εξαπέλυε ο Χίτλερ και εναντίον τους. Τα αποτελέσματα είναι πολύ γνωστά. Επιθετικό πόλεμο κάνουν τα κράτη, όταν πιστεύουν ότι θα τον κερδίσουν και τα οφέλη θα είναι πολύ περισσότερα από τις ζημιές.
Μπορεί ορισμένοι να θεωρούν ότι το θέμα μορφής και οργάνωσης του κράτους (ΔΔΟ, Ομοσπονδία ή Ενιαίο) δεν είναι σημαντικό και η οποιαδήποτε περαιτέρω συζήτηση είναι άνευ σημασίας, όμως δεν μπορείς να κτίσεις πάνω σε μια σαθρή βάση, όσο και αν είναι ορθό το εποικοδόμημα.
Άρα, είναι ανάγκη να ξεκινήσουμε σωστά. Και αν η επιστήμη δεν έχει ακόμα προβλέψει τον ορισμό, υπάρχει η ίδια η ζωή που μας δίνει παραδείγματα, τα οποία πρέπει και να μελετήσουμε και να λάβουμε υπόψη για να μην είναι η δεύτερη πλάνη χειρότερη από την πρώτη (Συμφωνία Ζυρίχης-Λονδίνου). Περιμένω τις θέσεις της Κίνησης.