Έπεα πτερόεντα;
- Ανάλυση της Διακήρυξης του Σιμπίου και των σχετικών δηλώσεων της ΕΕ
Στα Αγγλικά, οποιαδήποτε δήλωση που δεν έχει συνέπειες στην πράξη, θεωρείται ως «Hot Air», δηλαδή «Ζεστός Αέρας» ή Έπεα Πτερόεντα.
Επομένως, τα λόγια δεν αρκούν.
Εάν η διακήρυξη του Σιμπίου δεν πρόκειται να μείνει απλώς «Ζεστός Αέρας», η ΕΕ πρέπει να λάβει αποφασιστικά και αυστηρά μέτρα που θα βλάψουν την Τουρκία και θα την αναγκάσουν να συμμορφωθεί.
Προσέξτε το ρήμα που χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος Tusk στην επίσημη μετάφραση στα Ελληνικά. Η EE απλώς «αναμένει» από την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα» της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ). Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα, η ΕΕ ούτε απαιτεί, ούτε υποχρεώνει την Τουρκία να σεβαστεί αυτά τα δικαιώματα.
Tο ελληνικό λαϊκό τραγούδι αποτελεί μια σύγχρονη εκδήλωση της αρχαίας ελληνικής παράδοσης. Στους στίχους πολλών τραγουδιών βρίσκονται απλές, αλλά σοφές παρατηρήσεις, οι οποίες περιγράφουν την απληστία, την αναλήθεια, την ανειλικρίνεια, τη διπροσωπία, την υποκρισία και τόσες άλλες πηγές της αδικίας, οι οποίες έχουν εκδηλωθεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Πρόσφατα, θυμήθηκα ένα υπέροχο λαϊκό τραγούδι καθώς διάβαζα δηλώσεις διάφορων ξένων επισήμων, οι οποίοι εξέφραζαν «ανησυχία» για τις καινούργιες επιθετικές δράσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά χωρίς να κάνουν τίποτα, επί της ουσίας, για να την εμποδίσουν ή να την τιμωρήσουν. Το τραγούδι έχει τον τίτλο «Λόγια πολλά χωρίς ουσία». Με τους καυστικούς στίχους του Σπύρου Κεφαλόπουλου και τη ζωηρή μουσική του Γιώργου Μανισαλή, το άκουσα για πρώτη φορά το 1996, όταν το τραγούδησε ο Απόστολος Νικολαΐδης σε ένα καινούργιο τότε CD «Τι μου θύμισες τώρα», του εκδότη Vasipap. Το τραγούδι όχι μόνον κατακρίνει τα κενά «λόγια», αλλά συγκρίνει το άτομο που τα λέει «με την εξουσία που κοροϊδεύει τον λαό»!
Ας δούμε, λοιπόν, τα «λόγια» που χρησιμοποίησαν αυτοί με «εξουσία» στο Σιμπίο της Ρουμανίας στις 9 Μαΐου 2019, στην ιστορική «Άτυπη σύνοδο των ηγετών» της ΕΕ-27, δηλαδή, των 28 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο. Μήπως αυτά τα «λόγια» ήταν «χωρίς ουσία»;
Ο Προέδρος Tusk
Από την πλευρά του, ο Donald Tusk, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, δήλωσε τα εξής προς το τέλος της δήλωσής του στο Σιμπίο στις 9 Μαΐου:
«Σήμερα, ο Πρόεδρος κ. Αναστασιάδης [της Κυπριακής Δημοκρατίας] ενημέρωσε επίσης τους ηγέτες σχετικά με τις τουρκικές γεωτρήσεις εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στέκεται σύσσωμη στο πλευρό της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναμένει από την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα [αυτού] του κράτους μέλους της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις αυτές από κοντά».
Προσέξτε το ρήμα που χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος Tusk στην επίσημη μετάφραση στα Ελληνικά. Η EE απλώς «αναμένει» από την Τουρκία να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα» της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ). Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα, η ΕΕ ούτε απαιτεί, ούτε υποχρεώνει την Τουρκία να σεβαστεί αυτά τα δικαιώματα.
Προσέξτε, επίσης, το τι δεν είπε ο Πρόεδρος Tusk. Δεν απαίτησε από την Τουρκία να υπογράψει και να επικυρώσει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Δεν ανέφερε τη συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή του 36% της επικράτειας και του 57% της ακτογραμμής της ΚΔ. Δεν επισήμανε τις αμέτρητες παράνομες πράξεις στα κατεχόμενα εδάφη της ΚΔ από το 1974, τις συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις άλλες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, για τις οποίες η Τουρκία είναι υπεύθυνη. Ούτε είπε τίποτε για τον αυταρχισμό του καθεστώτος Ερντογάν από το 2003. Σε αυτό το πλαίσιο παραλείψεων, ο Πρόεδρος Tusk δεν εξέδωσε καμία προειδοποίηση στην Τουρκία ότι η ΕΕ ήταν έτοιμη να λάβει αυστηρά μέτρα εναντίον της.
Ο Πρόεδρος Juncker
Όταν έφτασε στο Σιμπίο, ο Jean-Claude Juncker, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε κάτι στα Αγγλικά μπροστά στις κάμερες – «I am a Cypriot», δηλαδή «Είμαι Κύπριος». Όμως, όταν αργότερα την ίδια μέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε γραπτή δήλωση, αυτή όχι μόνο απέφυγε να επαναλάβει αυτήν τη φράση, αλλά τίποτα δεν είπε για την ΚΔ και ή για την Τουρκία. Αυτές οι παραλείψεις υποδεικνύουν ότι, στην πραγματικότητα, αυτά που είπε ο Πρόεδρος Juncker για τα αφτιά του κοινού ήταν κενά λόγια του αέρα.
Η Διακήρυξη του Σιμπίου
Όσον αφορά τους «ηγέτες» της ΕΕ-27, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου της ΚΔ και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, αυτοί αρκέστηκαν στη Διακήρυξη του Σιμπίου της 9 Μαΐου 2019. Σε αυτήν, «οι ηγέτες» δεν είπαν τίποτα συγκεκριμένα είτε για την Τουρκία είτε για την ΚΔ, και, συνεπώς, δεν έστειλαν καμία προειδοποίηση προς την Άγκυρα.
Προκύπτουν ερωτήσεις: Μήπως αυτές οι παραλείψεις αντανακλούν την αδυναμία και την πολιτική του κατευνασμού, αν όχι και τη δειλία, των «ηγετών» της ΕΕ-27 έναντι της Τουρκίας; Πώς θα αναγκαστεί να συμπεριφερθεί σωστά η Τουρκία, όταν αυτοί οι «ηγέτες» της ΕΕ είναι τόσο σιωπηλοί; Πότε θα κατανοήσει η ΕΕ το μέγεθος του κινδύνου που θέτει η Τουρκία;
Παρά τις προαναφερθείσες παραλείψεις, «οι ηγέτες» της ΕΕ-27 συμφώνησαν «ομόφωνα για 10 δεσμεύσεις». Χωρίς να υποστηρίξω ή να καταδικάσω τις «10 δεσμεύσεις» στη Διακήρυξη του Σιμπίου, τις αντιγράφω εδώ, έτσι ώστε οι αναγνώστες να τις γνωρίζουν:
«[1] Θα υπερασπιστούμε μία Ευρώπη – από την ανατολή στη δύση και από το βορρά στον νότο. Τριάντα χρόνια πριν, εκατομμύρια άνθρωποι πολέμησαν για την ελευθερία τους και για την ενότητα και γκρέμισαν το Σιδηρούν Παραπέτασμα που είχε διχοτομήσει την Ευρώπη για δεκαετίες. Δεν υπάρχει χώρος για διαιρέσεις που είναι αντίθετες στο συλλογικό μας συμφέρον.
«[2] Θα παραμείνουμε ενωμένοι, ό,τι κι αν συμβεί. Θα δείξουμε αλληλεγγύη σε δύσκολες περιόδους και θα παραμείνουμε πάντα ενωμένοι. Μπορούμε να μιλήσουμε με μία φωνή και θα το πράξουμε.
«[3] Πάντα θα αναζητούμε κοινές λύσεις, ακούγοντας ο ένας τον άλλο με πνεύμα κατανόησης και σεβασμού.
«[4] Θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε τον τρόπο ζωής μας, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου. Τα αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες όλων των Ευρωπαίων αποκτήθηκαν με σκληρούς αγώνες και ποτέ δεν θα θεωρηθούν δεδομένα. Θα υπερασπιστούμε τις κοινές μας αξίες και αρχές που είναι κατοχυρωμένες στις Συνθήκες.
«[5] Θα φέρουμε αποτελέσματα εκεί όπου έχει μεγαλύτερη σημασία. Η Ευρώπη θα συνεχίσει να έχει μεγάλη παρουσία στα μεγάλα θέματα. Θα συνεχίσουμε να ακούμε τις ανησυχίες και τις ελπίδες όλων των Ευρωπαίων, φέρνοντας την Ένωση πιο κοντά στους πολίτες μας, και θα ενεργήσουμε αντίστοιχα, με φιλοδοξία και αποφασιστικότητα.
«[6] Θα τηρούμε πάντα την αρχή της δίκαιης μεταχείρισης, είτε πρόκειται για την αγορά εργασίας, την κοινωνική μέριμνα, την οικονομία, είτε πρόκειται για την ψηφιακή μετάβαση. Θα μειώσουμε περαιτέρω τις ανισότητες μεταξύ μας και θα βοηθούμε πάντα τους πιο ευάλωτους στην Ευρώπη, βάζοντας τους πολίτες πάνω από την πολιτική.
«[7] Θα εφοδιαστούμε με τα μέσα που αντιστοιχούν στις φιλοδοξίες μας. Θα προσφέρουμε στην Ένωση τα μέσα που χρειάζεται για να επιτύχει τους στόχους της και να φέρει εις πέρας τις πολιτικές της.
«[8] Θα διαφυλάξουμε το μέλλον για τις επόμενες γενιές Ευρωπαίων. Θα επενδύσουμε στους νέους και θα οικοδομήσουμε μια Ένωση έτοιμη για το μέλλον, ικανή να αντιμετωπίσει τις πιο πιεστικές προκλήσεις του 21ου αιώνα.
«[9] Θα προστατεύουμε τους πολίτες μας και θα τους κρατήσουμε ασφαλείς επενδύοντας στην ήπια και τη σκληρή δύναμή μας και συνεργαζόμενοι με τους διεθνείς μας εταίρους.
«[10] Η Ευρώπη θα αποτελέσει έναν υπεύθυνο παγκόσμιο ηγέτη. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα μας επηρεάζουν όλους. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τους εταίρους μας στον κόσμο για να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε τη διεθνή τάξη βάσει κανόνων, να εκμεταλλευθούμε με τον καλύτερο τρόπο νέες εμπορικές ευκαιρίες και να αντιμετωπίσουμε από κοινού παγκόσμια ζητήματα, όπως η διαφύλαξη του περιβάλλοντός μας και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής».
«Ζεστός αέρας»;
Στα Αγγλικά, οποιαδήποτε δήλωση που δεν έχει συνέπειες στην πράξη, θεωρείται ως «hot air», δηλαδή «ζεστός αέρας» ή έπεα πτερόεντα. Επομένως, τα λόγια δεν αρκούν. Εάν η Διακήρυξη του Σιμπίου δεν πρόκειται να μείνει απλώς «ζεστός αέρας», η ΕΕ πρέπει να λάβει αποφασιστικά και αυστηρά μέτρα που θα βλάψουν την Τουρκία και θα την αναγκάσουν να συμμορφωθεί. Κατ’ αρχάς, η πολιτική του κατευνασμού πρέπει να τερματιστεί. Η ΕΕ πρέπει να σταματήσει τη χρηματοδότηση της Τουρκίας και να επιβάλει στην Τουρκία τιμωρίες, κυρώσεις, παράλληλους περιορισμούς και άλλα σοβαρά μέτρα.
Εν τω μεταξύ, κάθε θύμα της ατιμώρητης Τουρκίας, όπου και αν βρίσκεται, συνεχίζει να βιώνει αυτό που εκφράζει ο Κώστας Κόλλιας σε ένα μελαγχολικό λαϊκό τραγούδι, με στίχους της Σία Ροζάκη και μουσική του Αντώνη Κατινάρη, σε ένα δίσκο της Polyphone, «Μπουζουκοκελαηδίσματα», που κυκλοφόρησε το 1978. Το τραγούδι έχει ένα συνοπτικό τίτλο γεμάτο νόημα – «Μια ζωή στην αδικία».
- Επίκουρος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus.
Οι απόψεις του είναι προσωπικές