Όταν ο Πρόεδρος δεν ήθελε ν’ ακούσει για τις βρετανικές βάσεις. Μια ευκαιρία 100 χρόνων χάθηκε.
Στο άκουσμα της δήλωσης του Βρετανού Υπουργού Ευρώπης και Αμερικής, ο Πρόεδρος Αναστασιάδη αντέδρασε έντονα: «Απαράδεκτος».
Έδωσε αμέσως οδηγίες να γίνει διάβημα και να σταλεί επιστολή στην κ. Μέη.
«Μόλις αρχίσαμε», ήταν η απάντηση που έδωσε σε δημοσιογράφους την επόμενη μέρα όταν τον ρώτησαν τι θα πράξει.
Παρουσίασε μια εικόνα θυμωμένου ανθρώπου, μαινόμενου ταύρου σε βρετανικό υαλοπωλείο.
Πως να διαβαστεί αυτή η αντίδραση του Προέδρου;
Αρχικά, είναι στη μέση και οι Ευρωεκλογές και το περιστατικό αυτό θα ήταν βούτυρο στο ψωμί της αντιπολίτευσης. Οι επικοινωνιολόγοι και οι σύμβουλοι θα του λένε ότι, αυτές οι εκλογές θα έχουν αντίκτυπο στην εικόνα της κυβέρνησής του. Η αντίδραση του Προέδρου θα λειτουργήσει και ως ένα μήνυμα μάζωξης της πατριωτικής-δεξιάς πτέρυγας του ΔΗΣΥ.
Ο δήλωση Ντάνκαν, αλλά και η μετέπειτα δήλωση που ακολούθησε από το βρετανικό ΥΠΕΞ, δεν είχε κάποιο νέο στοιχείο. Τίποτα διαφορετικό από την πάγια, πολύ καλά γνωστή θέση της Βρετανίας για το θέμα. Γιατί ενοχλήθηκε τόσο ο Πρόεδρος; Περίμενε κάτι άλλο; Του υποσχέθηκε η κ. Μέη κάποια άλλη θέση;
Πέραν από την εσωτερική κατανάλωση και τις εντυπώσεις, η αντίδραση του Προέδρου θα είναι σοβαρή και θα έχει ουσία μόνο όταν έχει συντεταγμένη συνέχεια. Και συντεταγμένη συνέχεια μπορεί να δοθεί μόνο όταν θέσει θέμα βρετανικών βάσεων.
Θα πρέπει να κάνει δηλαδή αυτό για το οποίο δεν ήθελε να ακούσει κουβέντα πριν από μερικούς μήνες. Στο πλαίσιο των διμερών διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και το Ηνωμένο Βασίλειο για το Brexit, οι οδηγίες του κ. Αναστασιάδη προς το Υπουργείο Εξωτερικών σαφείς: «Θα συζητήσετε μόνο το θέμα της εφαρμογής του κεκτημένου στις βάσεις. Τίποτε άλλο». Ακόμα και ο ίδιος ο Υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος είχε και την πολιτική ευθύνη των διαπραγματεύσεων, είπε ότι «δεν είχαμε οδηγίες να θέσουμε θέμα βάσεων». Μιλώντας πρόσφατα σε κλειστή συνεδρία στη κυπριακή Βουλή, ο κ. Χριστοδουλίδης, ούτε λίγο ούτε πολύ, εξήγησε ότι οι πολιτικές οδηγίες για τη διαπραγμάτευση ήταν να μην αγγίξει κανείς τις βάσεις. Προφανώς οδηγίες του Προέδρου. Παράδοξη παραδοχή-μετάθεση ευθύνης από έναν Υπουργό Εξωτερικών, αλλά έγινε και μάλιστα ενώπιον του Κοινοβουλίου.
Στο πλαίσιο του Brexit δόθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να θέσει, για πρώτη φορά από την ίδρυσή της, σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θέμα βρετανικών βάσεων, θέμα «κυριαρχίας» των βάσεων αυτών. Πεισματικά και κόντρα σε συμβουλές και εισηγήσεις που του δόθηκαν, ο Πρόεδρος με μονότονο ύφος απέρριψε το ζήτημα. Σπατάλησε μια ευκαιρία που παρόμοιά της μπορεί να μην παρουσιαστεί ούτε στα επόμενα εκατό χρόνια.
Χάθηκε η ευκαιρία τριών γενιών να θέσουν σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο το ζήτημα της συνεχιζόμενης αποικιακής παρουσίας της Βρετανίας στην Κύπρο και να διεκδικήσουν την αναθεώρησή της, να θέσουν ένα πλαίσιο για τερματισμό της.
Το δυσμενέστερο όμως αποτέλεσμα δεν είναι ότι χάθηκε μια μοναδική ιστορική ευκαιρία, αλλά ότι με την διαπραγμάτευση που έγινε και το Πρωτόκολλο που συμφωνήθηκε (και επισυνάφθηκε στην Πράξη Εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ), η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέχεται σαφώς την κυριαρχία της Βρετανίας στις στρατιωτικές τις βάσεις. Και το χειρότερο, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο αυτό, η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέχεται να λειτουργεί ως εντολοδόχος του βρετανικού στέμματος στην εφαρμογή μέρους του κοινοτικού κεκτημένου στις βάσεις. Τόσο το ιστορικό όσο και οι λεπτομέρειες της υπόθεσης εξετάζονται σε ένα εκτενές κείμενο που έχει δημοσιευθεί πρόσφατα στο Cyprus Review. Είναι διαθέσιμο σε όποιον/όποια ενδιαφέρετε.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, ως κράτος, έχει μια πάγια και διαχρονική θέση για το καθεστώς των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο: Είναι ένα αποικιακό κατάλοιπο, μια κατάσταση ατελούς τερματισμού της αποικιοκρατίας στην Κύπρο, μια ανωμαλία στο διεθνές δίκαιο. Ανάλογες θέσεις έχει εκφράσει η Κυπριακή Δημοκρατία ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, όχι για την περίπτωσή της, αλλά για την περίπτωση του Μαυρικίου.
Επαφίεται στην εκάστοτε Κυβέρνηση, αλλά κυρίως στον Κυπριακό λαό, να θέσει συντεταγμένα ζήτημα βάσεων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, ο ίδιος προσωπικά όχι μόνο δεν έθεσε τέτοιο ζήτημα, αλλά αρνήθηκε να ακούσει καν ιδέες και να διεκδικήσει έστω κάποια ζητήματα κατά τη διαπραγμάτευση που έγινε με τη Βρετανία. Αντίθετα, με το πέρας της διαπραγμάτευσης με τη Βρετανία, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης εξέδωσε γραπτή δήλωση για να εκφράσει την ικανοποίησή του για το αποτέλεσμα.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Υπουργός Εξωτερικών έκανε δήλωση στο Συμβούλιου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ με την οποία ευχαρίστησε για το αποτέλεσμα που επιτεύχθηκε.