Συλλογική Ευθύνη

Όταν το 1991 ανοίξανε τα σύνορα με την Αλβανία και ήρθαμε σε επαφή με τους ομογενείς μας που ζούσαν εγκλωβισμένοι στα χωριά της Βορείου Ηπείρου, μαθαίναμε σιγά-σιγά από τις αφηγήσεις τους την δύσκολη ζωή που πέρασαν, τις στερήσεις, την φτώχεια και τον αγώνα που έδιναν μικροί και μεγάλοι για την επιβίωση.

• Μαρία Μπαλοδήμου
• Εστία

Θυμάμαι λοιπόν το βαφτιστήρι μας το Δημητράκη που ζούσε σε αμιγώς ελληνικό ορεινό χωριό, να μας λέει ότι ως παιδιά, πηγαίνανε στο βουνό στην κατάλληλη εποχή για να μαζέψουν τα βότανα, τα οποία πουλούσαν σε ευρωπαϊκές εταιρίες που πλήρωναν σε δολάρια το “εμπόρευμα”.

Μια πηγή εσόδων, που βοήθησε στη μετέπειτα εγκατάστασή τους στους τόπου εντός ελληνικών συνόρων. Φυσικά τότε και τα παιδιά ακόμη γνώριζαν πώς να κορφολογήσουν τα φυτά για να μην κάνουν καταστροφές. Διαφύλατταν την δική τους περιουσία.

Από τότε έχουν περάσει είκοσι επτά χρόνια. Η οικολογική καταστροφή που έχει υποστεί η γειτονική μας Αλβανία από τα χρόνια ακόμη του σκληρού κουμμουνιστικού καθεστώτος μέχρι σήμερα, είναι ανυπολόγιστη. Επί δεκαετίες υλοτομούσαν τα δάση τους για να πουλήσουν νόμιμα και παράνομα την ξυλεία. Στους άγριους χειμώνες, οι πάμπτωχοι και στερημένοι λόγω καθεστώτος πολίτες, έπρεπε να ζεσταθούν και να μαγειρέψουν. Αν συμπεριλάβει κανείς και την οργή που ξέσπασε μετά την πτώση του καθεστώτος Χότζα η οποία εκφράστηκε και με αναίτιους εμπρησμούς δασών μαζί με άλλες καταστροφές “Δημόσιας Περιουσίας”, τότε φτάνουμε στο σήμερα, όπου ναι μεν ο Αλβανός πολίτης κατανοεί πλέον ότι το “δημόσιο” αγαθό οφείλει να το προστατέψει γιατί του ανήκει, αλλά έχει ήδη αναπτύξει την ψυχολογία του “κατσικοκλέφτη”.

Οι επιστήμονες εκπέμπουν SOS για την χλωρίδα του Γράμμου και άλλων ορεινών περιοχών της Δ. Μακεδονίας. Συμμορίες Αλβανών με μουλάρια και γαϊδούρια, εισέρχονται σε ελληνικό έδαφος από τα μονοπάτια (άλλοτε των μαστόρων και των φυγάδων) και συλλέγουν χωρίς να υπολογίζουν την οικολογική καταστροφή, βότανα και φαρμακευτικά φυτά ξεριζώνοντάς τα για να γίνει η συλλογή γρήγορα ώστε να μη προλάβουν να γίνουν αντιληπτοί. Να σημειωθεί ότι η χλωρίδα της Ελλάδος είναι από τις πιο πλούσιες της Ευρώπης με 6.500 ιθαγενή είδη. Στην περιοχή της Μακεδονίας μόνον, υπάρχουν πάνω από 100 είδη “τσαγίου του βουνού”, τα οποία τείνουν να εξαφανιστούν λόγω της ασύδοτης συλλογής από την αλβανική “μαφία”. Το πρακτορείο Associated Press , έκανε πρόσφατα εκτεταμένο ρεπορτάζ για το θέμα, αφού ο κύκλος εργασιών εμπορίας φαρμακευτικών φυτών και βοτάνων στην γειτονική χώρα είναι πολύ μεγάλος και οι συλλήψεις επί ελληνικού εδάφους όλο και πληθαίνουν.

Σε στοχευμένες επιχειρήσεις τους τελευταίους μήνες η Ελληνική Αστυνομία συνέλαβε δεκάδες Αλβανούς και κατέσχε δεκάδες κιλά βοτάνων. Σε μια περίπτωση μόνον πέρυσι τον Ιούνιο, τρία άτομα πιάστηκαν με 300 λίβρες τσάϊ του βουνού, ξεριζωμένου. Οι Αλβανοί εξαγωγείς, πληρώνουν μέχρι έξι Ευρώ το κιλό το τσάϊ και επτά Ευρώ το κιλό το κράταιγο. Το 2016, 24 αλβανικές εταιρείες εξήγαγαν 17.000 τόνους φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών και βοτάνων (186 ποικιλίες), αξίας 40 εκατομμυρίων δολαρίων. Μεταποιούν μόνον το 30% από αυτό σε πέντε εργοστάσια και το υπόλοιπο το εξάγουν ακατέργαστο. Η ετήσια αύξηση του κύκλου εργασιών είναι περίπου στο 15% ετησίως. Δέκα χιλιάδες εργαζόμενοι και 80.000 εργολάβοι, απασχολούνται σε αυτό τον τομέα. Ως επί τον πλείστον, οι εποχικοί συλλέκτες είναι φτωχοί άνθρωποι που ρισκάρουν και λίγους μήνες φυλακής, για να έχουν ένα αξιόλογο εισόδημα.

Δε γνωρίζω αν τα νέα μέτρα αστυνόμευσης όπως τα drones μπορούν να βοηθήσουν, αλλά όλα είναι θέμα παιδείας και συνειδήσεως. Ο Δυτικοευρωπαίος τουρίστας που με το σκαλιστήρι του ξεριζώνει το θυμάρι από τα νησιά μας για να το μεταφυτεύσει στον κήπο του, γνωρίζει τί καταστροφή κάνει. Ο Έλληνας που απολαμβάνει το “αυγομένο” μπαρμπουνάκι του αφού “άλλος το ψάρεψε”… δε γνωρίζει ότι είναι συνυπεύθυνος για την “γενοκτονία”;

Η Φύση για να αμυνθεί, εκδικείται χωρίς διακρίσεις.

Η ανθρώπινη ευθύνη όμως, είναι συλλογική.