Το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη – βιβλιοπαρουσίαση

• Ανάμεσα στον διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό

Μίμης Σοφοκλέους, Το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη, Ανάμεσα στον διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό (Συναγωγή μελετών), Εκδόσεις «Αφή», Λεμεσός 2017

Παρουσίαση προγράμματος: Χρυστάλλα Καλλένου

Συνδιοργανωτές: Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, Πολιτιστική Κίνηση «Φίλοι της Λογοτεχνίας και του Πολιτισμού», με την στήριξη του Δήμου Λάρνακας και της Ιεράς Μητρόπολης Κιτίου

Εισήγηση κατά την παρουσίαση του βιβλίου στη Λάρνακα, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 29/3/18

• Δρ Κώστας Κατσώνης, φιλόλογος-συγγραφέας

Η περσινή χρονιά (2017), είχε ανακηρυχθεί ως έτος Βασίλη Μιχαηλίδη, με τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τον θάνατο του μεγάλου διαλεκτικού μας ποιητή, ο οποίος γεννήθηκε το 1849 στο Λευκόνοικο και πέθανε το 1917 στη Λεμεσό.

 

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφορμή και το έναυσμα για την περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο ποιητικό έργο του Μιχαηλίδη, ο οποίος κατέχει στην ιστορία των κυπριακών γραμμάτων  μια εξέχουσα θέση, αφού μαζί με τον Δημήτρη Λιπέρτη θεωρούνται οι κατ’ εξοχήν διαλεκτικοί ποιητές της Κύπρου, οι οποίοι ανέδειξαν και καταξίωσαν με το ποιητικό τους έργο την κυπριακή διάλεκτο, τη γλώσσα της ντοπιολαλιάς.

Οι εκ των συντελεστών της εκδήλωσης: Λάρκος Λάρκου, Κώστας Κατσώνης, Μίμης Σοφοκλέους, Χρυστάλλα Καλλένου, Ατύς Λάρκου, Ελένη Οροκλινιώτη

• Μελοποιημένη ποίηση Βασίλη Μιχαηλίδη από τον μουσικοσυνθέτη Λάρκο Λάρκου – video

Τραγουδούν ο συνθέτης και η σύζυγος του Ατύς ( Αθανασία )

• Τῃ μούσῃ μου
• Ο αποχωρισμός
• Εις την Κύπρον 

* * *

• Χαιρετισμός Πανιεροτάτου Μητροπολίτη Κιτίου κ. Χρυσοστόμου
• Ο Βασίλης Μιχαηλίδης και η Λάρνακα (1868-1875) – Λούης Περεντός
• 9η Ιουλίου ( Απαγγελία ) – Ανδρέας Τιμοθέου

* * *

Πολλοί αποκαλούν μάλιστα τον Βασίλη Μιχαηλίδη και ως εθνικό ποιητή της Κύπρου, γιατί μέσα από το εμπνευσμένο ποιητικό του έργο κατέγραψε τους αγώνες και τις αγωνίες του λαού μας στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας και κατά  τη μεταβατική περίοδο των πρώτων χρόνων της Αγγλοκρατίας Επηρεασμένος ο ποιητής από τα διάφορα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής, όπως είναι ο Αλυτρωτισμός και ο ρομαντικός εθνικισμός, αποτύπωσε   με την ποιητική του γραφίδα τους  εθνικούς πόθους και τα οράματα των απλών ανθρώπων του τόπου μας.

Ο Κώστας Κατσώνης

Η σχέση του Βασίλη Μιχαηλίδη με τη Λάρνακα, που αποτελεί μέρος της θεματικής της σημερινής εκδήλωσης, μας παραπέμπει στα μέσα του 19^ου αιώνα, γύρω στα 1868, όταν ο έφηβος τότε Μιχαηλίδης, εγκαθίσταται στην πόλη του Ζήνωνα και  διαμένει στη Μητρόπολη Κιτίου, βρισκόμενος υπό την προστασία τού θείου του Κυπριανού Οικονομίδη, σχολάρχη της Ελληνικής Σχολής Λευκωσίας,  ο οποίος τη χρονιά εκείνη χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Κιτίου (1868-1886). Στο βιογραφικό του μάλιστα διαβάζουμε ότι «ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας της Λάρνακας και οι επιρροές από τους λόγιους της περιοχής έστρεψαν το ενδιαφέρον του Μιχαηλίδη προς την ποίηση.

Με παρότρυνση μάλιστα του ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Θεόδουλου Κωνσταντινίδη, ο Μιχαηλίδης δημοσίευσε τα πρώτα του έμμετρα κείμενα στο περιοδικό Πυθαγόρας της Σμύρνης το 1873», ενώ στη Λάρνακα, που ήταν τότε η πνευματική και πολιτιστική πρωτεύουσα του νησιού, όπου παρέμεινε μέχρι το 1875 ή κατ΄άλλους μέχρι το 1877, είχε την τύχη να γνωρίσει  τον γνωστό ποιητή της Λάρνακας  Γουσταύο Λαφόν και τον λόγιο Θεμιστοκλή Θεοχαρίδη. Όπως σημειώνεται μάλιστα στο βιβλίο του Μίμη Σοφοκλέους «Το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη»-που αποτελεί και το αντικείμενο αυτής της αναφοράς, , εδώ στη Λάρνακα, με την πληροφόρηση που είχε λάβει από το  περιβάλλον της Ιεράς Μητρόπολης Κιτίου για τα γεγονότα της 9^ης Ιουλίου 1821, δόθηκε το έναυσμα στον 19χρονο τότε Βασίλη Μιχαηλίδη να εμπνευστεί και να γράψει το μεγαλειώδες επικό του ποίημα «Η 9^η Ιουλίου1821 εν Λευκοσία Κύπρου».

Είναι αξιοσημείωτο ακόμα πιστεύω και αξίζει να το αναφέρουμε  ότι στην 9^η Ιουλίου, 0 Βασίλης Μιχαηλίδης, όχι μόνο καταγράφει ποιητικά τις σφαγές των Τούρκων στην Κύπρο, που έγιναν  ως αντίποινα για την έκρηξη ης Ελληνικής Επανάστασης του 1821, αλλά σημειώνει και τις φιλικές σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων στην Κύπρο, με τον Κιόρογλου, που΄ταν καλή, πολλά καλή η ψυσιή του,  να θέλει να φυγαδεύσει και να διασώσει τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και με τους “Τούρκους Τζυπριώτες” να στέκονται περίλυποι και στενοχωρημένοι βλέποντας τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου και τη σφαγή των προκρίτων. Εφαίνουνταν περίλυποι οι Τούρτζιοι Τζυπριώτες, γράφει  ο Μιχαηλίδης, γιατ’ήταν ούλοι τους βριχτοί τζιαι σγοιαν  δκιαλοϊσμένοι.

Πανιερότατε, αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Η ποίηση του Βασίλη Μιχαηλίδη, ανέδειξε και καταξίωσε την κυπριακή διάλεκτο με έργα αριστουργηματικά, όπως είναι Η 9^η Ιουλίου 1821, η  Η Χιώτισσα και η Ανεράδα, έργα που ενέπνευσαν και εμπνέουν συνεχώς πολλούς λογοτέχνες, μελετητές και εραστές της τέχνης, σε τοπικό και πανελλήνιο επίπεδο, αφού η ποίησή του  μελετήθηκε και εξακολουθεί να μελετάται  και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, ως το έργο ενός από τους σημαντικότερους ποιητές της νεοελληνικής λογοτεχνικής δημιουργίας.

Ο Ανδρέας Τιμοθέου

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της περαιτέρω μελέτης και εμβάθυνσης στο ποιητικό έργο και την  ευρύτερη πνευματική και καλλιτεχνική προσφορά του Βασίλη Μιχαηλίδη, εντάσσεται και η έκδοση του βιβλίου του Μίμη Σοφοκλέους, διακεκριμένου ακαδημαϊκού,  συγγραφέα και εκδότη, ιδρυτή και Διευθυντή του Ιστορικού Αρχείου Λεμεσού, τον οποίο με χαρά φιλοξενούμε σήμερα στην πόλη του Ζήνωνα.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε στη Λεμεσό το 2017, σε μια άρτια και εκδοτικά προσεγμένη έκδοση, από τις Εκδόσεις «Αφή» και  έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο Το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη-Ανάμεσα στον Διαφωτισμό και τον Ρομαντισμό, με υπότιτλο:  Συναγωγή μελετών. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας επεξηγεί στο εισαγωγικο σημείωμα του βιβλίου, πρόκειται για διάφορα δοκίμια και μελέτες που γράφτηκαν κατά καιρούς και «πραγματεύονται διαφορετικά  θέματα από το πολυσχιδές έργο που μας κληροδότησε ο Βασίλης Μιχαηλίδης».

«Αρχικός σκοπός του βιβλίου», σημειώνει ο Σοφοκλέους «είναι να εξετάσουμε πώς ένας τέτοιος ποιητής, με το διαχρονικό εκτόπισμα που διαθέτει, είδε και παρουσίασε το φως, τόσο ως στοιχείο οντολογικό, δηλαδή στενά συνδεδεμένο με την πολιτισμική μας ταυτότητα όσο και ως στοιχείο ποιητολογίας». Το φως που διατρέχει εδώ και αιώνες όλο το ελληνικό πολιτισμικό σύμπαν,  δεν θα μπορούσε να λείπει από το έργο ενός ποιητή όπως ο Βασίλης Μιχαηλίδης, συμπληρώνει ο συγγραφέας, παραθέτοντας στο  οπισθόφυλλο του βιβλίου ειδικό σχόλιο με το ποιητικό παράθεμα από το επικό ποίημα του Μιχαηλίδη «Η 9^η Ιουλίου 1821»: Συ που  σκοτώθης για το φως σήκου να δεις τον ήλιο/ σήκου να δες το αίμα σου πώς έγινε βασίλειο».

Η φωτογραφία του εξωφύλλου, όπως σημειώνεται στο βιβλίο,  είναι έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη, που παριστάνει τον Μελέτιο Οικονόμου από τα Λεύκαρα και βρίσκεται στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου του Κοντού στη Λάρνακα. Το όνομα του Οικονόμου αναγράφεται στον πίνακα, όπου σημειώνεται επίσης ότι είναι ο κτήτωρ της Μονής Αγίου Γεωργίου. Η έκδοση του τόμου εντάσσεται στο «Έτος Βασίλη Μιχαηλίδη 1917-2017 και αφιερώνεται από τον εκδότη-συγγραφέα στη μνήμη του Αντώνη Ιντιάνου (Λεμεσός 1899-Λευκωσία 1968), ο οποίος, όπως σημειώνεται,  «πρώτος σε ανύποπτους καιρούς είδε το φως στο έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη».

Στις 280 σελίδες του βιβλίου περιλαμβάνονται ένα εκτενές εισαγωγικό σημείωμα και 14 μελετήματα που ταξινομούνται σε τρία μέρη και αναφέρονται σε επί μέρους πτυχές του ποιητικού και καλλιτεχνικού έργου του Βασίλη Μιχαηλίδη, ενώ ως παράρτημα και επίμετρο παρατίθενται χρονολόγιο του Βασίλη Μιχαηλίδη και δύο σύντομα κείμενα για την κυπριακή διάλεκτο και τη μουσικότητά της. Το βιβλίο ολοκληρώνεται με Βιβλιογραφία για τον Βασίλη Μιχαηλίδη και την Κυπριακή Διάλεκτο, Ειδικό ευρετήριο με αναφορά στον Διαφωτισμό, ευρετήριο ονομάτων και ευχαριστίες.

Ο συγγραφέας Μίμης Σοφοκλέους

Στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, με τίτλο «Τοις εντευξομένοις», ο συγγραφέας Μίμης Σοφοκλέους αναφέρει ότι η αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν η απόφαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να ανακηρύξουν το 2015 ως  «έτος φωτός», γεγονός, που, όπως  σημειώνει, «στάθηκε η αφορμή να στρέψουμε την προσχοή μας σε μια ξεχωριστή πηγή φωτός του τόπου μας», που «δεν είναι άλλη από τον εθνικό μας ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη, που μέσα από το έργο του έδωσε στον λαό μας…φως».  Αυτό το φως  που αναζητούσε ο ποιητής, όπως διαφαίνεται και  μέσα από τα ποιήματά του, ταυτίζεται με την έγνοια και την αγωνία του για την ελευθερία της Κύπρου, της μικρής πικρής πατρίδας, η οποία στα 1878 περνούσε από την Τουρκοκρατία που διάρκεσε τρεις αιώνες (1570-1878), στην Αγγλοκρατία, με την έναρξη της οποίας ο Μιχαηλίδης επιστρέφει στο νησί,  ύστερα από μια τρίχρονη περιπετειώδη περίοδο της ζωής του σε Ιταλία και Ελλάδα-όπου βρέθηκε στις αρχές του 1878 να μάχεται, ως εθελοντής στον ελληνικό στρατό,  για  την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους. Με την έναρξη της Αγγλοκρατίας, όπως είναι γνωστό, αρχίζει να αναπτύσσεται και να ενδυναμώνεται στην Κύπρο το ενωτικό κίνημα, ενώ, όπως σημειώνει ο συγγραφέας στο εισαγωγικό του σημείωμα,  «η Κύπρος έβλεπε την πορεία προς την Ελλάδα ως μια πορεία  από το σκοτάδι στο φως». Κι αυτή την πορεία αναδεικνύει με τον δικό του ποιητικό τρόπο ο Βασίλης Μιχαηλίδης, που εκφράζει μέσα από το έργο του-ιδιαίτερα στην 9^η Ιουλίου 1821, το πνεύμα του διαφωτισμού, έστω και ετεροχρονισμένα, που είναι κίνημα απελευθέρωσης και εξανθρωπισμού της ανθρώπινης ζωής.

Στη συνέχεια της εισαγωγικής του αναφοράς ο Σοφοκλέους επικεντρώνεται στις γλωσσικές επιλογές του Μιχαηλίδη, ο οποίος γράφει τα πρώτα  του ποιήματα στην καθαρεύουσα,  για να προχωρήσει σταδιακά στην επιλογή της κυπριακής διαλέκτου «ως στοιχείου εντοπιότητας», ενώ σημειώνει  και τις διάφορες επιδράσεις που δέχτηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ιταλία-όπου είχε αναζητήσει την εικαστική του ταυτότητα και είχε  ταυτόχρονα την ευκαιρία να γνωρίσει την Ευρώπη και τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Εξετάζεται επίσης η επίδραση του διαφωτισμού στον Βασίλη Μιχαηλίδη, ο οποίος, κατά τον Σοφοκλέους, κινήθηκε ως ποιητής «στο μεταίχμιο του Ρομαντισμού και του Λυρισμού, όπως φαίνεται στην «9^η Ιουλίου» και στη «Χιώτισσα», όπου ισορροπεί ανάμεσα στον επικό και τον δραματικό λόγο». Γίνεαι επίσης αναφορά στον σατιρικό Βασίλη Μιχαηλίδη με την  έκδοση στη Λεμεσό του σατιρικού εντύπου «Ο Διάβολος», που κυκλοφορούσε ως ένθετο στην εφημερίδα Σάλπιγξ της Λεμεσου, που εξέδιδε ο πάλαι ποτέ φίλος του από την εποχή της Λευκωσίας, Στυλιανός Χουρμούζιος».

Τα 14 μελετήματα  που περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Μίμη Σοφοκλέους, «Το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη», το οποίο διανθίζεται με φωτογραφικό υλικό και  με πίνακες του ποιητή που βρίσκονται σε διάφορους ναούς  της Λάρνακας και σε  άλλες ιδιωτικές συλλογές, ταξινομούνται από τον συγγραφέα σε τρεις  επί μέρους ενότητες. Στην πρώτη ενότητα περιλαμβάνονται τέσσερα κεφάλαια, με αντίστοιχο αριθμό μελετών του συγγραφέα για το έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη. Το πρώτο κείμενο, που έχει τίτλο «Αναζητώντας το φως», είναι μια  μια εκτενής και τεκμηριωμένη αναφορά του Σοφοκλέους για το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη, όπως αναβλύζει μέσα από το ποιητικό του έργο.Για τεκμηρίωση της όλης αναφοράς του ο Σοφοκλέους παραθέτει στίχους του ποιητή από διάφορα ποιήματα, όπως επίσης σχόλια και σχετικές αναφορές από άλλες   πηγές. Όπως καταδεικνύεται μέσα από την πιο πάνω μελέτη, το φως, ως λυτρωτικό και απελευθερωτικό στοιχείο και όραμα,  εκπέμπεται σε όλο το έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη, από την 9^η Ιουλίου ίσαμε τη Χιώτισσα και την Ανεράδα.

Για να γίνει μάλιστα αντιληπτό πώς ο συγγραφέας, μέσα από την πιο πάνω επιστημονική θεώρηση τεκμηριώνει την αντίληψή του για το φως στον Βασίλη Μιχαηλίδη, παραθέτουμε ένα σχετικό ενδεικτικό παράδειγμα, που διαβάζουμε στο σχετικό κείμενο: «Η δημιουργία του Κκιόρογλου ως ανθρώπινου τύπου στην «9^η Ιουλίου», του προσώπου εκείνου που πηγαίνει κόντρα στην ίδια τη φυλετική του υπόσταση και κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες δηλώνει ότι προσπαθεί  να ξεφύγει από το σκοτάδι που επέβαλε ο Μουσελήμ Αγάς, για να κινηθεί προς την κατεύθυνση του φωτός που εκφράζει ο Κυπριανός. Υπάρχει  και ο γιος του Κκιόρογλου, διαβάζουμε στη συνέχεια, ως ακόμα μια διαβάθμιση του φωτός μέσα στο σκοτάδι της Λευκωσίας. Ο  πατέρας του τον έστειλε για να μεταφέρει στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό τη βούλησή τους να τον φυγαδεύσουν στα «Κουσουλάτα» στη Λάρνακα με κίνδυνο της ζωής τους.Τούτο, σημειώνει ο συγγραφέας, διατυπώνει με τον πιο σαφή τρόπο  την Αρχή του Διαφωτισμού, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στη φύση, ότι γεννήθηκαν ίσοι και θα πρέπει να παραμένουν ίσοι και ελεύθεροι. Από την αρχή αυτή, συμπληρώνει, απορρέουν άλλωστε όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία υπερασπίστηκε ο Μιχαηλίδης σε όλα τα πατριωτικά του ποιήματα» (σ, 48).

Τα επόμενο κείμενο της πρώτης ενότητας έχει ως τίτλο «Το υψηλό στον Βασίλη Μιχαηλίδη», όπου ο Σοφοκλέους αναφέρεται στην αισθητική πτυχή των ποιημάτων του Μιχαηλίδη και το ύψος των ιδεών, που συγκινούν τον αναγνώστη και  προκαλούν την αναγκαία αισθητική συγκίνηση, που  καταξιώνει κάθε αληθινό έργο τέχνης.  «Ο Μιχαηλίδης, σημειώνει ο σχολιαστής συγγραφέας, δύναται να μεταφέρει υψηλά νοήματα με έναν απλό, πειστικό τρόπο, κινούμενος από το δικό του «χρέος» προς τον τόπο». Το επόμενο κείμενο έχει ως θέμα τη «φαντασία στον Βασίλη Μιχαηλίδη ως στοιχείο ρομαντισμού», με επικέντρωση στην «Ανεράδα» και σε άλλα ποιήματα του μεγάλου διαλεκτικού μας ποιητή,  ενώ το τέταρτο κείμενο της 1^ης ενότητας έχει τίτλο « Ο σεισμός στη Λεμεσό τον Μάρτιο του 1883 και η δημιουργική φαντασία του Βασίλη Μιχαηλίδη».

Ο χρόνος δεν μας επιτρέπει, δυστυχώς, μια εκτενέστερη αναφορά σε όλα τα μελετήματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο, στο οποίο θα αναφερθεί στη συνέχεια και ο ίδιος ο συγγραφέας. Επιτρέψτε μου απλά να καταθέσω τους τίτλους των υπόλοιπων δέκα μελετημάτων, μέσα από τα οποία ο συγγραφέας επιχειρεί μία σφαιρική επιστημονική  εξέταση και στοχαστική εμβάθυνση στο μεγαλειώδες έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη. Διαβάζουμε λοιπόν στη δεύτερη ενότητα έξι κείμενα, ως εξής;

-Βασίλης Μιχαηλίδης και γλώσσα

-Ο Βασίλης Μιχαηλίδης και οι τεχνητές γλώσσες

-Η διάταξη του χρόνου

-Η αντικλιμάκωση στα έργα του Βασίλη Μιχαηλίδη

-Ο χωροχρόνος στον Βασίλη Μιχαηλίδη

-Αυτοαναφορικότητα στον Βασίλη Μιχαηλίδη.

Ακολουθούν άλλα τέσσερα κείμενα στην 3^η και τελευταία ενότητα του βιβλίου, τη θεματική των οποίων παραθέτουμε:

-Ο Βασίλης Μιχαηλίδης και οι νεωτερικές τάσεις σε ιδέες, αντικείμενα και φαινόμενα

-Ο ζωγράφος Βασίλης Μιχαηλίδης

-Η παρουσία ζώων και πτηνών στο έργο του

-Η περιπέτεια της «Ανεράδας» του Βασίλη Μιχαηλίδη στον κόσμο της δημιουργίας

Όπως προκύπτει από την πιο πάνω παράθεση των θεματικών πτυχών στις οποίες έχει επικεντρωθεί ο συγγραφέας Μίμης Σοφοκλέους για να φωτίσει και να αναδείξει στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό το φως, το υψηλό και τη φαντασία στο έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη, είναι προφανείς ότι το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, μέσα στο πλαίσιο του έτους Βασίλη Μιχαηλίδη (2017), αποτελεί μια σημαντική κατάθεση που εμπλουτίζει τη βιβλιογραφία για τον ποιητή και παρέχει ταυτόχρονα τη δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο μελετητή, σπουδαστή και λάτρη της κυπριακής διαλεκτικής δημιουργίας να ενδιατρίψει στο έργο του Βασίλη Μιχαηλίδη και να το γνωρίσε όσο γίνεται καλύτερα.

Σ΄ευχαριστούμε, αγαπητέ Μίμη, και σε συγχαίρουμε για το βιβλίο και για το σημαντικό πνευματικό έργο που επιτελείς. Καλή συνέχεια σου ευχόμαστε, με υγεία και δημιουργική δύναμη.

Τέλος, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω και ως Πρόεδρος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, τον Δήμο Λάρνακας και την Ιερά Μητρόπολη Κιτίου για τη συνεργασία και τη στήριξή τους στη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης, την Πολιτιστική Κίνηση «Φίλοι της Λογοτεχνίας και του Πολιτισμού» και όλους τους συντελεστές της επιτυχούς διοργάνωσής της.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στον πανιερότατο μητροπολίτη Κιτίου κ. Χρυσόστομο που μας τιμά με την παρουσία του και για τον χαιρετισμό του, όπως και στον αντιδήμαρχο Λάρνακας κ. Ιάσονα Ιασονίδη, τους εισηγητές Λούη Περεντό και Ιωσήφ Χατζηκυριάκο, τον μουσικοσυνθέτη Λάρκο Λάρκο, που ανταποκρίθηκε  πρόθυμα στην πρόσκλησή μας και είναι απόψε μαζί μας με τη σύζυγό του και τραγουδίστρια Αθανασία Λάρκου,  και στον Ανδρέα Τιμοθέου, πρόεδρο της Πολιτιστικής Κίνησης Φίλοι της Λογοτεχνίας και του Πολιτισμού, για τη συνεργασία του και για την απαγγελία.

Τέλος, θερμά ευχαριστούμε την ηθοποιό Χρυστάλλα Καλλένου για την παρουσίαση του προγράμματος και την απαγγελία, όπως και την Ελένη Οροκλινιώτου, ηθοποιό επίσης για τη συμμετοχή της στην απαγγελία της Χιώτισσας,  και όλους εσάς που μας τιμάτε με την παρουσία σας.