«Energy Turf Wars»

Παρουσίαση Βιβλίου Γιάννου Χαραλαμπίδη

«Energy Turf Wars»

Ομιλία Βουλευτή Σόλωνα Κασίνη

Μέσα από τη συνεχή και διαχρονική ενασχόλησή μου για 40 και πλεόν έτη στα ενεργειακά τεκτενώμενα, τόσο της Κύπρου, όσο και στο διεθνές επίπεδο, δέχτηκα με μεγάλη χαρά και ιδιαίτερη τιμή την πρόσκληση του αγαπητού φίλου Γιάννου Χαραλαμπίδη στη σημερινή εκδήλωση-παρουσίαση του βιβλίου του με τίτλο «Energy Turf Wars».

Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα μιας καταξιωμένης έρευνας, αξιόλογης δουλειάς και δημιουργικής γραφής του συγγραφέα, ενώ το περιεχόμενό του καταπιάνεται με καίρια ζητήματα και σημαντικά θέματα που σχετίζονται με την ενέργεια και την γεωπολιτική πτυχή της αξιοποίησης του φυσικού αερίου, μέσα από μια πολύπλευρη ανάλυση που περιλαμβάνει τις εθνικές και περιφερειακές προεκτάσεις, καθώς και τις παγκόσμιες προοπτικές.

• Ομιλία Καθηγητή Παναγιώτη Ήφαιστου

Πρόκειται για ένα βιβλίο που ασχολείται μεταξύ άλλων με τα παγκόσμια δρώμενα και ειδικότερα την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με ιδιαίτερη αναφορά στα έργα-επιλογές αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και με επίκεντρο τις λεπτές γεωπολιτικές ισορροποίες μεταξύ τους.

Το αντικείμενο που πραγματεύεται το βιβλίο είναι άμεσα συσχετισμένο με τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων στον τομέα της ενέργειας και ειδικότερα των υδρογονανθράκων.

Ο συγγραφέας βασίζει το όλο σκεπτικό του στο λεγόμενο «κυβερνοχώρο» και «ζωτικό χώρο», μέσα από το συσχετισμό διαφόρων παραμέτρων, εξωτερικών και άλλων, όπως το διεθνές σύστημα, ο ενεργός ρόλος που διατηρεί ο παράγοντας ΗΠΑ και ο ουσιαστικός ρόλος των υπόλοιπων ξένων δυνάμεων (όπως Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία και Κίνα), η κατασκοπία, τα πυρηνικά, τα ενεργειακά και συναφή έργα στον τομέα αυτό, οι στρατηγικές συνεργασίες, η κυβερνο-τρομοκρατία, τα γεωπολιτικά συμφέροντα και οι πολιτικές αποφάσεις, η τεχνολογία κτλ., που αποτελούν βασικούς άξονες του επονομαζόμενου κυβερνοχώρου και που επιδρούν στη νέα εποχή που ζούμε σήμερα.

Οι διαδράσεις αυτές χρησιμοποιούνται ως παραλληλισμός για την περίπτωση της Ανατολικής Μεσογείου, με ειδική αναφορά και στις συνθήκες που φαίνεται να δημιουργούν ευνοϊκές συγκυρίες για την Κύπρο.

Πολύ επιτυχημένα και ολοκληρωμένα, το βιβλίο καταφέρνει να καταγράψει τα δεδομένα της αξιοποίησης του φυσικού αερίου και των έργων που προωθούνται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, μέσα από τα πολυδιάστατα και πολύπλοκα ζητήματα, περιγράφει έναν υποθετικό ‘πόλεμο επικράτειας για την ενέργεια’.

Ένας θεωρητικά ακήρυχτος ‘πόλεμος’ μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών στην Ανατολική Μεσόγειο που πηγάζει μέσα από την ανεξάντλητη και ανεξίτηλη επιθυμία του κάθε Κράτους να καταστεί ως το ενεργειακό κέντρο της περιοχής.

Είναι πράγματι γεγονός ότι το φυσικό αέριο, ως πρωτογενής πηγή ενέργειας, άρχισε να παίρνει θετικότερες διαστάσεις παγκοσμίως.

Πέραν της ανερχόμενης και συνεχώς αυξανόμενης ζήτησης του για χρήση ως καύσιμο κυρίως στην ηλεκτροπαραγωγή, το φυσικό αέριο έχει και άλλες εφαρμογές αφού αποτελεί σημαντική πρώτη ύλη στη βιομηχανία των πετροχημικών προϊόντων, καθώς και ως καύσιμο κίνησης.

Είναι επίσης γεγονός ότι οι τελευταίες εξελίξεις και προοπτικές που δημιουργούνται στην περιοχή μας, είναι πραγματικά πρωτόγνωρες αλλά και συνάμα ευχάριστες και καλοδεχούμενες για την Κύπρο, η οποία όμως καλείται να διαχειριστεί (μαζί και με τα υπόλοιπα Κράτη της Ανατολικής Μεσογείου) τη νέα τάξη πραγμάτων και την είσοδο της στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.

Όσον αφορά τις τελευταίες εξελίξεις, αναφέρω, ενδεικτικά και μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

• Οι ενέργειες που γίνονται για την υπογραφή τριμερούς διακρατικής συμφωνίας για την περαιτέρω προώθηση του έργου του υποθαλάσσιου αγωγού EastMed, που θα τροφοδοτεί την Ευρώπη με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω Ελλάδος.
• Οι συζητήσεις με την Αίγυπτο σε διακρατικό επίπεδο, για ενδεχόμενη μεταφορά του φυσικού αερίου, μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, για υγροποίηση στα τερματικά εκεί και την μετέπειτα εξαγωγή του ως ΥΦΑ.
• Το μεγαλεπήβολο έργο του διασυνδετήριου καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, γνωστού ως EuroAsia Interconnector, που προχωρά κανονικά.
• Ο Λίβανος, που μετά από χρόνια σε ένα ‘πολιτικό λαβύρινθο’, κατάφερε τελικά να παραχωρήσει δύο οικόπεδα σε μια κοινοπραξία της γαλλικής Total, της ιταλικής Eni και της ρωσικής Novatek, και σύντομα αναμένονται οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις.
• Η ανακάλυψη «Καλυψώ» με εκτεταμένη στήλη φυσικού αερίου και με γεωλογία όμοια με εκείνη του γιγαντιαίου Αιγυπτιακού κοιτάσματος «Ζορ», που φαινέται να επεκτείνεται και στην ΑΟΖ της Κύπρου, η οποία υπόσχεται πολλά.
• Οι επόμενες γεωτρήσεις στην ΑΟΖ που ενδεχομένως να φέρουν νέες ανακαλύψεις.
• Οι προγραμματιζόμενες τριμερείς και τετραμερείς διακρατικές συνεργασίες, με πιθανότητα επέκτασης σε Λίβανο και Ιορδανία.

Οι περιπτώσεις αξιοποίησης/μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, που αναφέρει εύστοχα στο βιβλίο του ο φίλος Γιάννος, αν και παρουσιάζονται ως διαφορετικές επιλογές, αυτο δεν σημαίνει και ότι είναι ανταγωνιστηκές μεταξύ τους αφού μπορούν να συνυπάρξουν, φτάνει να υπάρξουν αρκετές ανακαλύψεις με τα απαραίτητα αποθέματα.

Αν και απαιτούνται διμερείς και τριμερείς συμπράξεις σε εμπορικό επίπεδο για να υλοποιήθουν τέτοια διακρατικά έργα, φαίνεται πως σε γεωπολιτικό επίπεδο το κάθε Κράτος επιδιώκει να εξασφάλισει ουσιαστικό ρόλο για να καταστεί ως ενεργειακό κέντρο στην περιοχή.

Επιπρόσθετα, αν και το μέγεθος (ποσοτικά) της ανακάλυψης στο «Καλυψώ» παραμένει προς το παρόν απροσδιόριστο, ένα είναι το σίγουρο, ότι όποιο και όσο και να είναι το κάθε κοίτασμα που ανακαλύπτεται στην ΑΟΖ μας (μικρό, μεσαίο ή μεγάλο) θα είναι πάντοτε σημαντικό, καθότι με αυτά τα αποθέματα ‘χτίζεται’ σιγά σιγά το ενεργειακό υπόβαθρο της χώρας, ενώ παράλληλα αναβαθμίζεται ο εξωτερικός ρόλος και επαυξάνεται η στρατηγική δυναμικότητα της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Στο παρόν στάδιο όμως την κούρσα φαίνεται να οδηγεί η Αίγυπτος εφόσον η παραγωγή φυσικού αερίου αναμένεται φέτος να ξεπεράσει τα 6 δις. κυβικά πόδια ημερησίως και η χώρα θα καταστεί ενεργειακά αυτάρκης σε ότι αφορά το φυσικό αέριο μέχρι το τέλος του 2018, ενώ τα 2 τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου που διαθέτει η Αίγυπτος είναι αρκετά για να ικανοποιήσουν τις εξαγωγές ΥΦΑ από τα υφιστάμενα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην περιοχή.

Παράλληλα, ο αγωγός EastMed είναι ένα σημαντικό έργο ενεργειακής υποδομής, Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, που βρίσκει αρκετούς δυνατούς υποστηρικτές στην περιοχή μας και ενώνει 4 κράτη μεταξύ τους (ήτοι Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ και Ιταλία), ενώ φαίνεται να χαίρει προτεραιότητας και από το Ισραήλ και ενδεχομένως να προτιμηθεί σε περίπτωση που υπάρχουν αρκετά μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στο «Καλυψώ», οι οποίες σε συνδυασμό με το Λεβιάθαν του Ισραήλ θα μπορούν να τροφοδοτήσουν ικανοποιητικά τον αγωγό, μέχρι την παραγωγή και από μελλοντικά κοιτάσματα στην περιοχή.

Πέραν των πιο πάνω, πάντοτε πίστευα και πιστεύω ότι έσχατο στόχο θα πρέπει να αποτελεί η έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο από ιδία κοιτάσματα, τόσο για χρήση του στην ηλεκτροπαραγωγή και την εγχώρια βιομηχανία, καθώς και μελλοντικά για εξαγωγή του μέσω της δημιουργίας τερματικού σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο (κάτι που ενδεχομένως ελπίζω ότι θα το επιτρέψουν οι συνθήκες στο εγγύς μέλλον).

Με αυτό τον τρόπο, θα μπορέσει η Κύπρος να αρχίσει σιγά σιγά να απολαμβάνει άμεσα όλα τα πραγματικά οικονομικά, περιβαλλοντικά, εθνικά, ενεργειακά και άλλα οφέλη που μπορεί να προσφέρει το φυσικό αέριο.

Λευκωσία, 15/02/2018, Δημοσιογραφική Εστία