Φωτεινά παραδείγματα, ο βιονικός άντρας
Πώς θα συμπεριφερόταν ό μέσος άνθρωπος αν μόλις στα 17 του χρόνια έχανε και τα δυο του πόδια από το γόνατο και κάτω; Ασφαλώς θα ανάλωνε το υπόλοιπο της ζωής του να κλαίει την κακή του μοίρα.
Δε συνέβη όμως το ίδιο για το βιοφυσικό μηχανικό καθηγητή στο Media Lab (ιδρυτής Νικόλας Νεγροπόντης) του ΜΙΤ, Hugh Herr, που ηγείται εκεί μιας 40μελούς ερευνητικής ομάδας.
Το 1982, σε ηλικία 17 χρονών, ακρωτηριάστηκαν και τα δύο του πόδια λόγω καταστροφής των ιστών από κρυοπάγημα που προκλήθηκε σε ορειβατικό ατύχημα.
Δεν θεώρησε ποτέ του ότι επειδή το σώμα του ήταν κατεστραμμένο έπρεπε να υποταχθεί στη μοίρα του. Αντίθετα πίστευε ότι η τεχνολογία, που θεωρούσε ανεπαρκή, έπρεπε να υποταχθεί και στρατολόγησε την προηγμένη τεχνολογία στην εξάλειψη της αναπηρίας του. Σε λιγότερο από ένα χρόνο επέστρεψε στο αγαπημένο του άθλημα δυνατότερος και καλύτερος με τεχνολογικές καινοτομίες (προσθετικά πόδια) και πιο τολμηρός όπως εξήγησε στην ομιλία του (TED). Διαπίστωσε ότι τα προσθετικά πόδια ήταν εύπλαστα και τα χρησιμοποίησε προς όφελός του. Για αναρρίχηση σε απότομες σχισμές βράχων όπου το ανθρώπινο πόδι δεν μπορεί να εισχωρήσει «φορούσε» στενά και σφηνοειδή πόδια ενώ όταν σκαρφάλωνε σε κάθετους όγκους πάγου «φορούσε» πόδια με καρφιά. Έτσι ξεπέρασε τις βιολογικές δυνατότητες.
Ο αρχικός του προσανατολισμός ήταν να ακολουθήσει το οικογενειακό επάγγελμα της οικοδομικής και δεν έδινε σημασία στα μαθήματά του. Αμέσως μετά τον ακρωτηριασμό του, που θεώρησε ότι δεν ήταν το τέλος αλλά μια καινούργια αρχή, έγινε άριστος μαθητής. Κατάφερε να είναι ο μόνος και ο πρώτος μαθητής του σχολείου του που εισήχθηκε στο ΜΙΤ (1991). Εμπνευσμένος από την πρόσφατη αναπηρία του, πήρε το Μάστερ του στην εφαρμοσμένη μηχανική και ακολούθως φοίτησε στο Harvard, όπου έκαμε τη διδακτορική του διατριβή (Ph.D.) στη βιοφυσική. Δημιούργησε μια σειρά πρωτοποριακών προϊόντων, όπως προσθετικό γόνατο ελεγχόμενο από ηλεκτρονικό υπολογιστή (2003) κ.ά. Διέπρεψε στην ακαδημαϊκή του πορεία, πήρε πολλά βραβεία και αυτή τη στιγμή έχει 100 πατέντες. Το 2011 το περιοδικό ΤΙΜΕ τον ανακήρυξε «πρωτοπόρο ηγέτη της βιονικής εποχής». Ο ίδιος πιστεύει σε αυτά που κάνει και λέει ότι στα προσεχή χρόνια θα βλέπουμε ανθρώπους στο δρόμο να περπατούν με βιονικά συστήματα. Αυτός και η ομάδα του έθεσαν ως στόχο ζωής να εξαφανίσουν την αναπηρία, ώστε οι παράλυτοι να μπορούν να περπατούν μέσα από σωματικούς εξωσκελετούς.
Ο Hugh Herr αναθυμάται τα σχόλια ενός περιοδικού, που φιλοξενούσε τη φωτογραφία του να αναρριχάται με τα προσθετικά του πόδια, που έγραψε ότι επρόκειτο για «μια πονεμένη ιστορία». Παρακολουθώντας τον να δίνει τη διάλεξή του, ωραίος, περιποιημένος, διαπιστώνεις ότι πρόκειται για μια επιτυχημένη ιστορία παρά πονεμένη. Στέκεται μπροστά στο κοινό γεμάτος αυτοπεποίθηση με κοντά παντελόνια ώστε να φαίνονται τα προσθετικά του πόδια με τα οποία κινείται άνετα.
Παράδειγμα της δουλειάς του, το βιονικό προσθετικό που εφάρμοσε στη χορεύτρια Adrianne Haslet-Davis, της οποίας αποκόπηκε το αριστερό της πόδι στην τρομοκρατική επίθεση κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου Βοστώνης. Όπως είπε ο ίδιος: «στα 3,5 δευτερόλεπτα της έκρηξης η κοπέλα έχασε τη καριέρα της ως χορεύτρια, αλλά σε 200 μέρες τη ξαναβάλαμε στην πίστα» (προσθετικό). Υπάρχουν πολλά ανάλογα παραδείγματα.
Η βιονική διερευνά τη συνεργασία μεταξύ βιολογίας και σχεδιασμού. Τα βιονικά του πόδια αποτελούν παράδειγμα βιονικής ενσωμάτωσης. Τα ηλεκτρομηχανικά που επισυνάπτονται και εμφυτεύονται μέσα στο σώμα γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στην αναπηρία και την ικανότητα, ανάμεσα στους ανθρώπινους περιορισμούς και τις ανθρώπινες δυνατότητες.
Η βιονική εμπλέκει τη μηχανική συμβολή ακραίων διεπαφών. Υπάρχουν τρεις ακραίες διεπαφές στα βιονικά μέλη: Μηχανική, δηλαδή πώς τα μέλη επισυνάπτονται στο βιολογικό σώμα. Δυναμική, πώς κινούνται σαν σάρκα και οστά. Και ηλεκτρική, πώς επικοινωνούν με το νευρικό σύστημα.
Δεν πρόκειται για κάτι το εύκολο. Ας πάρουμε τη μηχανική διεπαφή, που αφορά πώς να συνδέσουμε συσκευές στο σώμα με μηχανικό τρόπο. Ακόμα και σήμερα, για παράδειγμα, το παπούτσι μπορεί να προκαλέσει φουσκάλες. Δεν είναι καθόλου εύκολο να επισυνάψουμε πράγματα στο σώμα μας.
Το μήνυμα που βγαίνει από το παράδειγμα του Hugh Herr είναι ότι μετά από μια κακοτυχία, δεν πρέπει να πτοηθούμε.
Αντίθετα να το δούμε ως μια νέα αρχή.