Λησμονημένες Θυσίες
Για να θυμόμαστε ότι ο Μάιος δεν είναι μόνον αγάπες λουλούδια και εργασιακές διεκδικήσεις…σας παραθέτω το άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στην Εστία την περασμένη Πέμπτη ‘Λησμονημένες Θυσίες‘
Πάνε 61 χρόνια από τότε… Σε εκείνο το συλλαλητήριο της 9ης Μαΐου του 1956, χιλιάδες Έλληνες είχαν βγει στους δρόμους των Αθηνών και άλλων μεγάλων πόλεων της Ελλάδος για να διαμαρτυρηθούν για την απόφαση των Άγγλων αποικιοκρατών να εκτελέσουν δι’ απαγχονισμού δύο νέους Κύπριους, αγωνιστές της ΕΟΚΑ, τον Μιχαλάκη Καραολή και τον Ανδρέα Δημητρίου.
Αυτές ήταν και οι πρώτες εκτελέσεις -με διαταγή του Στρατάρχη Χάρντινγκ- σε μια μακρά σειρά εκτελέσεων, με αποκορύφωμα τον απαγχονισμό του 18χρονου μαθητή Ευαγόρα Παλληκαρίδη, που ήταν και η τελευταία.
Ενταφιασμένοι όλοι στις φυλακές Λευκωσίας, τα επονομαζόμενα “φυλακισμένα μνήματα”, τόπος προσευχής και μνήμης, θυμίζουν στους επισκέπτες την Μεγάλη Θυσία , για την Ελευθερία της Κύπρου και την Ένωση.
Ποιός όμως θυμάται τους νεκρούς, τα παράπλευρα θύματα του κυπριακού Αγώνα , από το μεγαλύτερο ίσως συλλαλητήριο που έχει ζήσει η Ελλάδα, αυτό της 9ης Μαΐου του 1956;
Παραμονή της εκτελέσεως και οι δρόμοι των Αθηνών γέμισαν με χιλιάδες νέους που βροντοφώναζαν για Ένωση της Κύπρου με την μητέρα Ελλάδα για να την ακούσουν σε όλο τον τότε “πολιτισμένο” κόσμο.
Νέοι που υπηρετούσαν αξίες και ιδανικά για τα οποία οι αδελφοί τους Κύπριοι πάλευαν με όποια μέσα είχαν.
Προμαχώνες του κυπριακού Αγώνα, τα ελληνικά Πανεπιστήμια. Πολίτες όλων των πολιτικών παρατάξεων, βρέθηκαν ενωμένοι στην Πλατεία Ομονοίας, να φωνάζουν κοινά συνθήματα.
Κατάμεστη η πλατεία και ο κεντρικός ομιλητής, ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δωρόθεος, με τον εμπνευσμένο του λόγο ξεσηκώνει το πλήθος να μεταβεί στην Βρετανική Πρεσβεία.
Ανεβαίνοντας την οδό Σταδίου για να φτάσουν στο Κολωνάκι, κοντά στο ύψος της οδού Πεσμαζόγλου, οι διαδηλωτές σπάνε τον αστυνομικό κλοιό με σκοπό να επιτεθούν στα γραφεία των Αμερικανικών Υπηρεσιών USIS, (United States Information Service), που βρίσκονταν κοντά στην Κλαυθμώνος.
Ήταν λογικό οι Έλληνες, να είναι ακόμη θυμωμένοι με την στάση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Τζων Φόστερ Ντάλλες, ο οποίος αμέσως μετά τα “Σεπτεμβριανά” του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, μετά δηλαδή το πογκρόμ εναντίον των Ελλήνων, έστειλε ταυτόσημη επιστολή προς τις Κυβερνήσεις Ελλάδος και Τουρκίας, “να επιδείξουν ψυχραιμία”, εξισώνοντας τον θύτη με το θύμα.
Οι διαδηλωτές ενεπλάκησαν με τους αστυνομικούς και ξαφνικά ακούγονται πυροβολισμοί.
Το πλήθος δεν φάνηκε αρχικά να τρομάζει γιατί όλοι θεώρησαν ότι πρόκειται για άσφαιρες βολές.
Όμως, γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι υπήρξαν πάνω από 100 τραυματίες και τέσσερεις νεκροί.
Οι Ευάγγελος Γεροντής, Ιωάννης Κωνσταντόπουλος, Φραγκίσκος Νικολάου και ο αστυνομικός Κωνσταντίνος Γιαννακούρης, έγιναν ήρωες, χωρίς να το έχουν σκοπό.
Αν ήταν η Αστυνομία που πυροβόλησε, ποτέ δεν διευκρινίστηκε.
Ούτε ποιός έδωσε την εντολή.
Αργότερα ειπώθηκε, πως οι σφαίρες ήταν μικρότερου διαμετρήματος από αυτές της Αστυνομίας.
Από εφέτος κάθε 1η Απριλίου, ημέρα ενάρξεως του Απελευθερωτικού Αγώνα της Κύπρου, τα ονόματα των τεσσάρων Ελλαδιτών, μνημονεύονται μαζί με εκείνα, των Κυπρίων Αγωνιστών.
“Καιρών και ηρώων μνήμη”, ήταν ο τίτλος της εκδηλώσεως που οι Σύλλογοι Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-59 μαζί με την Κυπριακή Πρεσβεία, οργάνωσαν για να τιμήσουν την μνήμη αυτών των τεσσάρων Ελλαδιτών, η θυσία των οποίων έμεινε ξεχασμένη 61 ολόκληρα χρόνια.
Συγγενείς των θυμάτων παρέλαβαν τιμητικές πλακέτες.
Μαζί τους και ο γνωστός οικονομολόγος και καθηγητής σήμερα, Αριστείδης Γιαπαλής, ο οποίος είχε τραυματιστεί σοβαρά κατά τα επεισόδια.
Στο πρόσωπό του, τιμήθηκαν οι τραυματισθέντες και συλληφθέντες του συλλαλητηρίου του 1956.
Ο Σύλλογος Κυπρίων Ελλάδος, έκανε πρόταση να τοποθετηθεί τιμητική πλάκα στην διασταύρωση των οδών Σταδίου και Πεσμαζόγλου, στον τόπο της θυσίας.
Ο στόχος δεν επετεύχθη.
Η Κύπρος παραμένει λαβωμένη, σκλαβωμένη και με την Ένωση να φαντάζει όνειρο απατηλό.
Είναι όμως σημαντικό να θυμόμαστε.
Να θυμόμαστε τα παιδιά που με το χαμόγελο στα χείλη πήγαιναν στην αγχόνη.
Που η θυσία τους έγινε θρύλος και τραγούδι.
Που το όνομά τους έγινε δρόμος και μονοπάτι για την σωτηρία της ψυχής.
Στο τέλος της βραδιάς, τραγουδήσαμε όλοι μαζί “Την Ελλάδα αγαπώ”, σε μουσική Μάριου Τόκα και στίχους Ευαγόρα Παλληκαρίδη.
Όταν δεν λησμονώ τις θυσίες…
“Δεν Ξεχνώ “