Στο Δρόμο Των Καραβανιών
Ένα ταξίδι στην Ιορδανία, σε δύσκολους ομολογουμένως καιρούς για να κάνεις τουρισμό στα μεσανατολικά κράτη, είναι εφικτό και χρήσιμο για να επαναπροσδιορίζεσαι, ως πολίτης μιας παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας που κατοικείται ακόμη από φυλές της ερήμου, με δικό τους πολιτισμό και νόμους.
Από την πρώτη βιβλική αδελφοκτονία, μέχρι τους σύγχρονους πολέμους, οι αιτίες είναι ίδιες:
Το υδάτινο στοιχείο, οι δρόμοι προς τα μεγάλα λιμάνια, ο πλούτος πάνω και κάτω από τη γη.
Η σύγχρονη Ιορδανία, ένα κράτος με τουριστική παράδοση εδώ και δεκαετίες, βρίσκεται “στριμωγμένη” σε έναν εμπόλεμο περίγυρο.
Η διπλωματία των ηγετών της έχει καταφέρει να κρατήσει λεπτές ισορροπίες μέχρι στιγμής.
Στο δρόμο των καραβανιών λοιπόν, όπου πριν ακόμη τον ταξιδέψει η βασίλισσα του Σαβά, οι Βεδουίνοι μετέφεραν τα “ηδονικά μυρωδικά” του Καβάφη, τα σεντέφια, τον έβενο και τον χρυσό, μέχρι τα λιμάνια της Ανατολής.
Από την Άκαμπα στον Νότο, περάσαμε την έρημο της Πετραίας Αραβίας, αλλά δεν πλησιάσαμε την απαγορευμένη περιοχή στα Β-ΒΑ, εκεί όπου η Ιορδανία συνορεύει με την Συρία και το Ιράκ.
Εκεί όπου βρίσκονται τα μεγάλα στρατόπεδα με τις εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες.
Για τους ταξιδιώτες της πολιτιστικής εταιρίας “Πανόραμα” και για την ιστορικό-ξεναγό τους, Μαριάννα Κορομηλά, που από το 1988 έως το 2005, έχουν επανειλημμένως επισκεφτεί τα μέρη του “Λεβάντε”, έχουν πολλά αλλάξει στον ιστορικό αυτό, δρόμο.
Κινούμενος ο σύγχρονος περιηγητής στον ίδιο δρόμο που οι Ναβαταίοι οδηγούσαν τις δρομάδες τους γνωρίζοντας τα περάσματα της ερήμου με τις πηγές, κυρίαρχοι του νερού και του τόπου, πρέπει συνεχώς να έχει στο νου του ότι επί αιώνες, η ίδια οδός, η “Βασιλική οδός”, η πλακοστρωμένη Via Nova του Τραΐανού, είναι και ο δρόμος του “Χατζ” που οδηγεί τους πιστούς του Ισλάμ στην Μέκκα και την Μεδίνα.
Σήμερα, η φθαρμένη άσφαλτος από τα βαρέα πολεμικά οχήματα που περνούν συχνά, μας μελαγχολεί.
Ξημέρωμα μπαίνουμε στο φαράγγι που οδηγεί στην Πέτρα.
Τα χρώματα των βράχων μας μαγεύουν και τα ερείπια μας συγκλονίζουν.
Ναβαταίοι, Έλληνες, Ρωμαίοι, Γασσανίδες, Πέρσες, έχουν αφήσει την “υπογραφή” τους στην τέχνη των μνημείων.
Οι Βεδουίνοι, οι “σκηνίτες” όπως αναφέρονται στα αρχαία κείμενα, πάντοτε κυρίαρχοι του τόπου, ανυπότακτοι και δαιμόνιοι, ζουν ακόμη σε σκηνές και βόσκουν τα ζωντανά τους μέσα στους αρχαιολογικούς χώρους.
Η αγάπη τους για τους “Γιουνάν” που τους ταυτίζουν με τους “Ρουμ”, είναι συγκινητική.
Από την ορεινή περιοχή της Πέτρας, κατεβήκαμε στην επιφάνεια της Νεκρής Θάλασσας και 350 μέτρα κάτω από αυτή.
Η “Ασφαλτίτης λίμνη”, έχει συρρικνωθεί κατά το ήμισυ από την υπερεκμετάλλευση.
Πορευτήκαμε κατά μήκος της αριστερής όχθης του Ιορδάνη, αποφύγαμε τους τόπους του…τουριστικού βαπτίσματος και επισκεφτήκαμε τρεις πόλεις από την ελληνιστική “Δεκάπολη” . Πέλλα, Γάδαρα, (“Αι Αθήναι της Ανατολής”, την είχε χαρακτηρίσει ο Μελέαγρος), Γέρασα.
Η Γέρασα, ίσως να είναι από τους εντυπωσιακότερους αρχαιολογικούς χώρους .
Η σημερινή μορφή της, είναι αυτή των Αυτοκρατορικών χρόνων και της Πρωτοβυζαντινής εποχής.
Η θριαμβική Πύλη του Αδριανού, ο ιππόδρομος, η Οβάλ πλατεία με τους κίονες, συναγωνίζονται σε ομορφιά τα ιερά του Διός, της Αρτέμιδος και του Διονύσου.
Το ρόδινο φως του δειλινού της ερήμου, ομορφαίνει ακόμη περισσότερο τα ψηφιδωτά της τριπλής Ιουστινιάνειας εκκλησίας.
Πήραμε και πάλι το δρόμο των καραβανιών για να σταθούμε στην έρημο να δούμε κάστρα και ψηφιδωτά.
Κάστρα φράγκικα των Σταυροφόρων και Ομεγιαδικά των πρώτων χαλιφών της Δαμασκού.
Ψηφιδωτά εκατοντάδες, με θέματα ελληνιστικά, με αγροτικές σκηνές, με ανορθόγραφες χριστιανικές επιγραφές.
Ψηφιδωτοί χάρτες με τα Ιερά Προσκυνήματα και άλλοι με τις πόλεις της Εγγύς Ανατολής, να απεικονίζονται με τα σημαντικά τους κτίρια και τα ελληνικά τους ονόματα.
Στις εκκλησίες της Μάνταμπα (Μήδαβα) και στο Κάστρο Μεφαά, συνειδητοποιείς ότι ο Ελληνισμός στα μέρη της Ανατολής δεν είναι επιφανειακός αλλά καλά ριζωμένος.
Ακόμη και μετά την πτώση του Βυζαντίου, ο Ελληνισμός ζούσε στην Ανατολή μέσα από την ελληνορθόδοξη θρησκεία.
Εκεί θυμήθηκα και μια παλιά συνέντευξη με τον νυν Πατριάρχη Ιεροσολύμων:
“Εκείνο που με τράβηξε να ασχοληθώ περισσότερο με την Ορθοδοξία”, μου είχε εκμυστηρευτεί το 2009, “είναι ο <<Έλληνας Νους>> που κρύβει μέσα της”.
Στο “βιβλικό” κομμάτι του ταξιδιού μας, κατεβήκαμε στο σπήλαιο όπου κατά τη παράδοση κατέφυγε ο Λωτ με τις κόρες του μετά τα Γόμορα.
Ανεβήκαμε στο όρος Νεβών σαν τον Μωυσή, για να αγναντέψουμε τη Γη της Επαγγελίας.
Μπροστά μας, στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, η εύφορη Ιεριχώ. Στο βάθος η Ιερουσαλήμ.
Βορειότερα, τα -υπό κατοχή- Υψίπεδα του Γκολάν που πολύ “προστατευτικά”, ατενίζουν από κάτω την Δαμασκό.
Την αρχόντισσα που πενθεί τα χαμένα της κάλλη.
Μια που δε φτάσαμε στην Πύλη της, ας γυρίσουμε στο δρόμο των καραβανιών, την εποχή που ο προφήτης Μωάμεθ, ορφανό παιδί, καμηλιέρης στη δούλεψη του θείου του, έφτανε με το καραβάνι στην Πύλη της Δαμασκού.
Στο φως του δειλινού που όλα τα έκανε ροδόχρωμα σαν τα δαμασκηνά τριαντάφυλλα, ζαλίστηκε από την ομορφιά και τις μυρωδιές της πόλης και είπε:
“Αν είναι να μπω μια φορά στον Παράδεισο, να μη μπω σήμερα στη Δαμασκό”.
Τί κρίμα που σήμερα, οι επιλογές μας στέρεψαν σαν τα πηγάδια της ερήμου!