Yστεροφημία
Το θάνατό μας καρτερεῖ το λαμπρό φῶς τοῦ ἥλιου.
στα σκοτεινά πηγαίνοντας βασίλεια πέρα κεῖ.
Μόνο μπορεῖ νά μείνουνε κατόπι μας οἱ στίχοι
Πρόκειται για το ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη “Υστεροφημία” (1927). Κατά τον ποιητή, οι άνθρωποι καταλήγουν σκιές στα σκοτεινά, μακρινά βασίλεια του θανάτου και της μελαγχολίας.
Μόνο η ποίηση, κάποιοι στίχοι που ίσως ξεφύγουν από τη λήθη και τη φθορά μπορούν να νικήσουν τον θάνατο.
Ο Γάλλος λογοτέχνης Honore de Balzac (1799-1850) αποκαλεί τη δόξα που προέρχεται από την υστεροφημία ως τον «ήλιο των νεκρών».
Υστεροφημία είναι η καλή φήμη που θέλει να αφήσει κανείς για τον εαυτό του μετά θάνατον.
Είναι η παρακαταθήκη, η εικόνα που θέλει να παραμείνει με την αποχώρησή του από τον κόσμο, ώστε να μη λησμονηθεί καταδικασμένος σε αφάνεια.
Η υστεροφημία αποδίδει στον καθένα την τιμή που του αξίζει.
Κάποτε (1888) ένας πλούσιος βιομήχανος διάβασε στην εφημερίδα την ανακοίνωση του θανάτου του (από λάθος αντί του αδελφού του) και τη σχετική νεκρολογία.
Μνημονευόταν στις εφημερίδες ως ο «έμπορος του θανάτου που πλούτισε εφευρίσκοντας τρόπους να σκοτώνονται άνθρωποι».
Επρόκειτο για τον εφευρέτη του δυναμίτη Alfred Nobel (1833-1896) ο οποίος ακολούθως, για να «καθαρίσει» το όνομά του, θέσπισε τα γνωστά βραβεία Nobel, χρηματοδοτώντας τα με την τεράστια περιουσία του.
Τον ενδιέφερε πώς θα τον θυμούνταν.
Άλλο τρανό παράδειγμα υστεροφημίας είναι η ιστορία τού Εφιάλτη, που χιλιάδες χρόνια μετά, μνημονεύεται από τους Έλληνες ως ένας απαίσιος προδότης.
Αντίθετα, ο Λεωνίδας περιγρά-φεται ως ένας άντρας με κλέος, περηφάνεια, ήθος και ανδρεία.
Ο στρατιωτικός και πολιτικός Hugo Chavez (28/7/1954 – 5/3/2013) πρόεδρος της Βενεζουέλας, πέθανε χτυπημένος από την επάρατη νόσο.
Ήταν πολύ δημοφιλής και η προσέλευση και ο μαζικός θρήνος και σπαραγμός στην κηδεία του ήταν πρωτοφανής.
Αντίθετα, όταν έγινε η κηδεία (17/4/2013) της «Σιδηράς Κυρίας» Margaret Thatcher, πρωθυ-πουργού της Βρετανίας για 11 χρόνια (1979-1990), η οποία πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο σε ηλικία 88 ετών, δεν υπήρχε λαϊκή αναγνώριση.
Έγιναν διαδηλώσεις και ακούστηκαν βρισιές. Φαίνεται ότι η ανάγκη της υστεροφημίας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στη λήψη αποφάσεων του ανθρώπου.
Ζωγραφισμένα στον βράχο της σπηλιάς διατηρούνται τα κυνηγετικά επιτεύγματα του παλαιολιθικού άνθρωπου.
Όλοι οι πρόεδροι θέλουν να αφήσουν μια καλή εντύπωση με τη λήξη της θητείας τους.
Για παράδειγμα, για τις ΗΠΑ, όταν ακούμε το όνομα George Bush, το ταυτίζουμε με τον πόλεμο του Ιράκ, την ανατροπή του Saddam Hussein και το λιντσάρισμα του Gaddafi.
Τον Bill Clinton τον ταυτίζουμε με τον λεκέ της Μόνικα….
Θα θυμούμαστε τον Obama γιατί πέτυχε συμφωνία με το Ιράν, εξόντωσε τον Bin Laden (Al Qaeda), συνήψε σχέσεις με την Κούβα κ.ά.
Θα θυμόμαστε τον Χριστόδουλο Βενιαμίν όχι για τις διαδοχικές θέσεις που κατείχε, αλλά ως τον άνθρωπο που πέθανε τη μέρα που δικαιώθηκε για τις πολλαπλές συντάξεις.
Όμως, υστεροφημία ισχύει και για κάποιον που έφυγε από μια θέση.
Οι δικαστικές φάσεις Χριστόφια – Μιλτή αναδεικνύουν και το επίπεδο όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και της
πολιτικής.
Δεν έχει σημασία ποιος έχει δίκαιο, ποιος λέει την αλήθεια, αν έτρωγαν μανταρίνια οι εργάτες ή αν έφευγε με λάδι ο Μιλτής, σημασία έχει ότι ένας Πρόεδρος δεν κατάφερε
να συνεννοηθεί με έναν άλλοτε φίλο του για το κτίσιμο κατοικίας, κάτι το οποίο επιτυγχάνει ο κάθε Κύπριος χωρίς ρεζιλίκια.
Οι προχειροδουλειές και η ασυνεννοησία αποδεικνύουν
αυτό που όλοι υποψιαζόμαστε για τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας.
Μερικοί πατούν επί πτωμάτων για να εξασφαλίσουν μια θέση ώστε να τύχουν «αναγνώρισης» έναντι τυφλής υποταγής (π.χ. επιτροπή).
Ας έχουν υπόψη τους τι έπαθε (11/2016) ο μέλλων αντιπρόεδρος του Trump, Mike Pence, όταν πήγε να παρακολουθήσει το έργο «Hamilton» στο Broadway.
Ο κόσμος τον γιουχάιζε δυνατά και ο ηθοποιός Dixon του απεύθυνε τον λόγο εκφράζοντας την ανησυχία τού κόσμου ότι κάποιες ομάδες ατόμων δεν θα τύχουν σεβασμού.
Ο Trump του ζήτησε να απολογηθεί, αντί να διαβεβαιώσει ότι δεν θα καταπατηθούν δικαιώματα, αλλά αυτός αρνήθηκε.
Ο Pence, πιο έξυπνος, δήλωσε ότι δεν υπήρχε λόγος απολογίας.
Το διαμάντι και το χρυσάφι έχουν την αξία τους όπου κι αν βρεθούν.
Αντίθετα, οι «τενεκέδες», όσες επικαλύψεις και αξιώματα και να έχουν, κάποτε θα ξεσκεπαστούν.
Ο Σόλων ο Αθηναίος είχε πει κάποτε στον Κροίσο, βασιλιά των Σάρδεων, «Μηδένα προ του τέλος μακάριζε».
Ίδωμεν.