Η ευθύνη να είσαι Έλληνας
Είναι στιγμές στον παρόντα χρόνο, που ένα χειροκρότημα, ένα δάκρυ, ενός λεπτού σιγή, δεν αρκούν για να αποδώσουν τιμές σε όσους ενσυνείδητα προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στην Πατρίδα, αψηφώντας και τον ίδιο το θάνατο.
Όσοι φεύγουν, πρέπει να τιμούνται.
Όσοι μένουν, πρέπει να θυμούνται…
Το πρόσφατο ταξίδι μου “Μνήμης και Τιμής”, ξεκίνησε με μια εκδήλωση που έγινε στην Αθήνα, για τους Ελλαδίτες πεσόντες και αγνοούμενους κατά την τουρκική εισβολή του 1974. Για άλλη μια φορά, η Κυπριακή Δημοκρατία και όχι η Ελλάδα, απέδωσε τιμές στους συγγενείς των Ελλαδιτών πεσόντων και αγνοουμένων.
Παιδιά, εγγόνια και άλλοι συγγενείς, βρέθηκαν στο ” Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης” για να παραλάβουν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη την τιμητική πλακέτα του δικού τους ήρωα.
Συγκινητικός ένας πατέρας – ένας από αυτούς που έζησαν για να κηδέψουν το παιδί τους- που υποβασταζόμενος και με το μπαστούνι του στο άλλο χέρι, κατάφερε να σηκωθεί και να σταθεί όρθιος όση ώρα η αίθουσα παλλόταν από το παρατεταμένο χειροκρότημα. Οι κόρες και οι σύζυγοι όμως, δεν έκρυψαν την πικρία τους για τα 42 χρόνια που αγνοημένες από την μητέρα Ελλάδα, περιμένουν ακόμη απαντήσεις για τους αγνοούμενους. “Δώσαμε κορμιά και παίρνουμε κόκαλα σε κασελάκια”, είπε με παράπονο μια σύζυγος για να συμπληρώσει κάποια κόρη: ” Δεν θέλουμε οστά θέλουμε απαντήσεις. Η λύση του Κυπριακού αρχίζει από την απάντηση στα ερωτήματα για τους αγνοούμενους…”
Η Κύπρος δεν “κείται μακράν”. Με κοινή Ιστορία, κοινούς αγώνες, κοινές θυσίες για να κρατήσει ο Ελληνισμός την ταυτότητά του, είναι σα να χτυπά μια καρδιά σε δύο σώματα. Και το διαπιστώνει κανείς, μόλις πατήσει το πόδι του στην Μεγαλόνησο. Εκεί, όπου η ύλη της ιστορίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο, περιλαμβάνει και τα χρόνια της Μεταπολιτεύσεως, ενώ η δική μας σταματά στην Μικρασιατική Καταστροφή.
Είχα την τύχη και την τιμή, να βρεθώ στην Κύπρο αμέσως μετά την εκδήλωση της Αθήνας, ανάμεσα σε αγωνιστές της ΕΟΚΑ, του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59. Η αλήθεια είναι ότι όσα ξέρω για την Κύπρο μας, είναι από τις δικές τους αφηγήσεις. Ξέρω την Κύπρο πριν το 1974, μέσα από τα δικά τους μάτια. Τα αστραφτερά αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, κυκλοφορούν μέσα σε δρόμους με ονόματα ηρώων. Το ραδιόφωνο μεταδίδει κάθε απόγευμα την ” Ώρα του Εθνοφρουρού” με αφηγήσεις για να μη ξεχνούν οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Το σύνθημα “Δε ξεχνώ” δε χρειάζεται υπενθύμιση. Κανείς δε ξέχασε στην Κύπρο. Μπορεί να μην ονειρεύονται πια την Ένωση, αλλά προσβλέπουν σε μια επανένωση του νησιού, χωρίς στρατεύματα κατοχής και δικαιώματα εγγυήσεως.
Επίσκεψη στα γραφεία των Αγωνιστών στην Λευκωσία, κατάθεση στεφάνου στον τάφο του Γρίβα-Διγενή στη Λεμεσό. Ατελείωτες οι συζητήσεις για τις μάχες, τα κρησφύγετα, τις συνεννοήσεις και τις ασυνεννοησίες. Οι σιωπές, όσα και τα ερωτηματικά. Τί έφταιξε περισσότερο; Η διπροσωπία των Άγγλων; Τα λάθη του Εθνικού Κέντρου; Ήταν προδοσία; Κακοί χειρισμοί των πρωταγωνιστών; Έφταιξαν οι ανίερες φιλοδοξίες ικανών Ιεραρχών ή ανίκανων πολιτικών; Οι φωτογραφίες των δεκάδων πεσόντων Αγωνιστών, οι περισσότεροι αμούστακα παιδιά, κοιτούν με απορία κρεμασμένες στους τοίχους και περιμένουν…
Περιμένουν τους εν ζωή αγωνιστές να αρχίσουν και πάλι τον αγώνα με όπλα την γραφίδα και την μνήμη τους. Είναι όπλα και ισχυρά και διαχρονικά. Να καταγράψουν επιτέλους όσα γνωρίζουν και ψιθυρίζουν μεταξύ τους ή αποσιωπούν ίσως γιατί…”αν είχαν σκοτωθεί θα ήταν ήρωες ενώ τώρα κατηγορούνται ως πραξικοπηματίες”, όπως με πίκρα ανέφερε ένας Αγωνιστής. Αν σιωπήσουν, η Ιστορία θα τους κρίνει πιο αυστηρά απ’ όσο οι σύγχρονοι ιστορικοί. Το οφείλουν, σε νεκρούς και ζωντανούς. Το οφείλουν στον Διγενή, που ποτέ αν ζούσε δεν θα έδινε την συγκατάθεσή του για το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Το οφείλουν και στον Αγωνιστή Νεοκλή που άγαλμα πια σε σταυροδρόμι της Λεμεσού, με παλικαρίσια κορμοστασιά, προτρέπει τους περαστικούς να διαβάσουν την επιγραφή του μνημείου: “Τί ευθύνη, Θεέ μου, να είσαι Έλληνας”!