Συμπεριφορές αξιωματούχων
Παρατίθενται δυο παραδείγματα που φανερώνουν στάσεις αξιωματούχων:
1) Μετά που την απόρριψη του αιτήματος για παράδοση και την αποτυχία των συνομιλιών, ο επιτιθέμενος στρατηγός εισέβαλε στο ξένο έδαφος, αλλά βρήκε την ύπαιθρο έρημη.
Ο αντίπαλος στρατηγός, έξυπνα σκεπτόμενος, είχε πείσει τους αγρότες να οχυρωθούν πίσω από τα τείχη ώστε να γλυτώσουν από τις εχθρικές επιδρομές εγκαταλείποντας τα σπίτια και τις περιουσίες τους στην ύπαιθρο στο έλεος του εχθρού.
Δεν ήταν εύκολο να πεισθεί ο αγροτικός πληθυσμός να εγκαταλείψει τα χωράφια και τις περιουσίες του, αλλάζοντας βίαια τον τρόπο ζωής, υπήρχε πολλή δυσαρέσκεια, ιδιαίτερα όταν παρακολουθούσαν πάνω στα τείχη τις καταστροφές στην ύπαιθρο.
Όμως, ο στρατηγός είχε τη φήμη έντιμου ανθρώπου και ήταν πολύ πειστικός.
Επειδή και ο ίδιος είχε ακίνητη περιουσία στην ύπαιθρο και φοβούμενος ότι ο εχθρός, με τον οποίο παλαιότερα είχαν αναπτύξει φιλικές σχέσεις, θα του χαριζόταν και δεν θα την κατάστρεφε, αμέσως δήλωσε ότι εάν ο εχθρός δεν κατέστρεφε την ακίνητη περιουσία του που βρισκόταν έξω από τα τείχη, τότε θα την παραχωρούσε στο κράτος.
Ήταν εκτός από έντιμη πράξη και στρατηγικής σημασίας, διότι αν συνέβαινε κάτι τέτοιο ο στρατηγός θα απομονωνόταν πολιτικά.
Η επίθεση στο έδαφος της Αττικής γινόταν από τον Σπαρτιάτη Αρχίδαμο και ο αμυνόμενος ήταν ο ένδοξος Αθηναίος στρατηγός Περικλής (431 π.Χ., αρχή του Πελοποννησιακού πολέμου).
Ο Περικλής και οι φίλοι του δεν ήταν άτρωτοι σε ύπουλες πολιτικές ή και προσωπικές επιθέσεις.
Λίγο πριν την έναρξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, ο Περικλής, η αγαπημένη του Ασπασία και ο διάσημος γλύπτης Φειδίας, συκοφαντήθηκαν και κατηγορήθηκαν για κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος και κατάχρηση εξουσίας και ότι στην ασπίδα της θεάς Αθηνάς στο χρυσελεφάντινο άγαλμά της, απεικονιζόταν ο Φειδίας και σε άλλο σημείο μία άλλη μορφή πολεμιστή έμοιαζε υπερβολικά στον Περικλή.
Ο ρήτορας Περικλής, δήλωσε τότε ενώπιον όλων ότι θα αποπληρώσει τα έργα στην Ακρόπολη με χρήματα από τη δική του περιουσία, εφόσον χαραζόταν το όνομά του επάνω στα έργα, οπότε το κοινό τον καταχειροκρότησε.
Έτσι, κατάφερε να αθωώσει την αγαπημένη του Ασπασία, αλλά ο φίλος του Φειδίας δεν γλύτωσε τη φυλακή.
Σίγουρα δεν ήταν … δεσμευμένος να συμπεριφερθεί έτσι …
2) Λυκούργος κατά Λεωκράτους
Η πατρίδα βρισκόταν σε κρίσιμες στιγμές μετά την τελευταία ήττα, γι’ αυτό ψηφίστηκαν έκτακτα μέτρα για να αντιμετωπιστεί η δυσχερής κατάσταση.
Ένα μάλιστα από αυτά καθιστού-σε ενόχους προδοσίας όσους θα εγκατέλειπαν την πατρίδα.
Ο Λεωκράτης (είχε εργοστάσιο χαλκουργίας και ήταν πολύ πλούσιος) όμως, είχε προνομιακή πληροφόρηση, οπότε πρόλαβε να καταφύγει με την οικογένειά του και την κινητή του περιουσία στο εξωτερικό ώρες μόνο πριν από την ψήφισή του νόμου.
Με την πράξη του αυτή και τα συνεπαγόμενα έβλαψε την πατρίδα του.
Εγκαταστάθηκε στο εξωτερικό, πώλησε τα ακίνητα του στην πατρίδα, μέσω πληρεξουσίων (π.χ. κατεχόμενα), και πλούτισε περισσότερο.
Μετά από 8 χρόνια, νομίζοντας ότι δεν θα ενθυμούντο την προδοσία του, επέστρεψε.
Ο εισαγγελέας, Λυκούργος (συνωνυμία με Σπαρτιάτη νομοθέτη), αυστηρός τηρητής των ηθών και αμείλικτος διώκτης των παρανομούντων, όμως θυμόταν, και επειδή θεώρησε προκλητική τη στάση του Λεωκράτη, τον κατηγόρησε δημόσια ως «ένοχον εσχάτης προδοσίας» και τον προσήγαγε στο δικαστήριο.
Ο Λυκούργος, που διαχειρίστηκε για χρόνια το δημόσιο χρήμα αυξάνοντάς το, ήταν πολύ ηθικός και είχε κερδίσει την εκτίμηση όλων των συμπολιτών του, ακόμη και των πολιτικών του αντιπάλων.
Ο Λυκούργος, που αποπεράτωσε πολλά δημόσια κτίρια που είχαν μείνει ημιτελή, λόγω της κρίσης, με δικούς του πόρους, στο δικανικό του λόγο (330 π.Χ.), εστίασε στην ηθική –και όχι τη νομική– πλευρά του ζητήματος, διότι ο Λεωκράτης έφυγε πριν το ψήφισμα και ανάφερε ότι «επιβάλλεται η τιμωρία του θανάτου, διότι τα αδικήματα, για όσο χρόνο μένουν ανεκδίκαστα, βαρύνουν εκείνους που τα έχουν διαπράξει, όταν όμως εκδικαστούν, βαρύνουν εκείνους που δεν τα τιμώρησαν δίκαια».
Ο Λεωκράτης αθωώθηκε λόγω ισοψηφίας των ενόρκων, βασικά για δυο λόγους. 1) Νομικός : έφυγε πριν το ψήφισμα που απαγόρευε τη φυγή. 2) Ψυχολογικός : είχαν περάσει από τότε 8 χρόνια, τα πάθη είχαν καταπραϋνθεί και το «Δεν ξεχνώ» … ξεχάστηκε ίσως και κάποια μη κυβερνητική οργάνωση να δωροδόκησε κάποιους.
Ο Λεωκράτης για μια ψήφο θα έχανε τη ζωή του.
Στην Κύπρο, πολλά χρόνια μετά την ήττα και την οικονομική καταστροφή, οι «Λεωκράτες» όχι μόνο δε δικάστηκαν, αλλά κατέχουν ψηλές θέσεις …
Πολύτροπον … Λυκούργο που … ελέγχει πάντως έχουμε …